Mất đất vì ‘cát tặc’ hoành hành

- Khoảng một tháng trở lại đây, hàng chục ha đất màu của người dân xã Thiệu Nguyên (huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa) bị “cát tặc” khai thác gây sạt lở nghiêm trọng khiến người dân bức xúc, chính quyền ‘bó tay’...

Hàng chục ha đất màu sạt lở

Theo phản ánh của người dân xã Thiệu Nguyên, khoảng một tháng trở lại đây hàng chục ha đất màu của người dân bên bãi bồi sông Chu bị sạt lở nghiêm trọng do “cát tặc” lộng hành ngày đêm.

Bãi bồi xã Thiệu Nguyên (hay còn gọi là bãi bồi bến đò) có diện tích hàng nghìn ha. Năm 2009, tỉnh Thanh Hóa cấp phép khai thác cho Cty CP xây dựng và thương mại Hưng Đô với diện tích hơn 219.402 m2 thuộc xã Thiệu Nguyên.

Hàng chục hecta đất màu của người dân bị sạt lở nghiêm trọng.

Cho đến nay, doanh nghiệp đã và đang khai thác một phần diện tích mỏ 116.386 m2. Còn lại 103.015 m2 doanh nghiệp chưa thực hiện đền bù, giải phòng mặt bằng cho người dân nhưng Cty đã khai thác khiến hàng trăm m2 đất màu của bà con trôi sông.

Bà Lê Thị Liễu, xóm Nguyên Lý, nhà có hàng chục hécta đất màu bị sạt lở cho biết, khoảng một tháng trở lại đây ngày nào cũng có cả vài chục tàu thuyền công suất lớn đến bãi bồi này hút cát.

Chỉ mới trong vòng có hơn một tháng qua mà diện tích đất màu hơn 3 sào nhà bà đã bị nhấn chìm dưới dòng sông Chu.

Không những “gặm” hết đất màu của người dân, “cát tặc” còn “lộng hành” bằng việc những cây xoan hàng chục năm tuổi của người dân bị tụt xuống dòng sông cũng bị kéo lên thuyền chở đi mất.

Tàu cát đang chờ để hút cát.

Cũng như nhà bà Liễu, gia đình nhà ông Nguyễn Viết Tí, xóm Thành cũng rơi vào cảnh tương tự. Hàng chục mét đất bị nhấn chìm.

“Nhà tôi giờ chẳng còn đất nữa, từ chỗ mấy sào nay chỉ còn vỏn vẹn vài mét vuông. Để giữ đất gia đình tôi đã phải canh tác tạm bợ trồng rau, nhưng cát tặc vẫn ngang nhiên hút hết”.

Xã lập chòi canh cũng bị lùa đánh

Ông Nguyễn Kim Hồng, Chủ tịch UBND xã Thiệu Nguyên cũng đang đau đầu về thực trạng cát tặc trên địa bàn. Đã không ít lần ông phải “cầu cứu” đến công an huyện, phòng tài nguyên môi trường nhờ phối hợp, can thiệp nhưng đều “bất lực”.

Ông Hồng cũng thừa nhận rằng, thời gian gần đây hàng chục tàu thuyền vào khai thác cát cả ngày lẫn đêm khiến cho phần lớn diện tích đất màu của người dân bị sạt lở.

“Mỏ cát số 05 đã được cấp phép, tuy nhiên còn một nửa phần mỏ chưa thực hiện công tác đền bù cho người dân mà đơn vị này đã ồ ạt khai thác khiến cho người dân bức xúc. Hơn nữa doanh nghiệp lại không khai thác đúng diện tích mỏ gây sạt lở nghiêm trọng”, ông Hồng nói.

Để đối phó với nạn cát tặc, UBND xã đã phải huy động hơn 50 người gồm: cán bộ xã, lực lượng dân quân tự vệ, thanh niên xung kích… lập hai cái lán thay nhau trực 24/24h để xua đuổi cát tặc.

Theo ông Hồng, mục đích của việc lập lán là để đe dọa bọn chúng, song bọn cát tặc rất liều lĩnh ngang nhiên khai thác, thậm chí còn lùa đánh cả đội bảo vệ của xã.

Một dân quân tự vệ ở đây cho biết, bản thân các anh được cắt cử ra đây trông coi cũng rất nguy hiểm, nhưng vì “lệnh” nên phải đi. Thực tế họ cũng rất sợ vào ban đêm, bọn cát tặc kéo lên “thủ tiêu” lúc nào không biết.

Cận cảnh khu vực bị sạt lở

“Chúng tôi không có phương tiện tàu bè, công cụ hỗ trợ cũng không có nên rất khó khăn trong việc bảo vệ tài nguyên khu vực trong và ngoài mỏ. Diện tích bãi bồi dọc sông Chu của xã Thiệu Nguyên có tới gần 4km, nhưng nhiều đoạn đã bị sạt lở nghiêm trọng. Chúng tôi làm đến đó là hết trách nhiệm và khả năng rồi!”, ông Hồng chia sẻ.

Ông Lê Xuân Đoàn, Trưởng phòng TN&MT huyện Thiệu Hóa cho biết, mỏ số 05 được UBND tỉnh cấp phép khai thác năm 2009 cho Cty Hưng Đô với diện tích 219.402 m2. Tuy nhiên Cty này chỉ mới đền bù hoa màu và giải phòng mặt bằng được một nửa diện tích mỏ, nên khi khai thác vào vùng chưa đền bù của người dân thì bị họ chống đối.

Theo ông Đoàn, trách nhiệm chính trong việc bảo vệ tài nguyên khoáng sản là của địa phương. Vấn đề khai thác bừa bãi đã có từ trước đó, song địa phương không chịu phối hợp với huyện để giải quyết, ngăn chặn. Đến khi sự việc diễn ra rầm rộ thì xã đã rời vào tình cảnh “nước đến chân không kịp chạy”.

“Sau khi nhận được phản ánh, huyện cũng đã phối hợp với địa phương để ngăn chặn, đồng thời chỉ đạo các phòng chức năng, doanh nghiệp hoàn chỉnh hồ sơ theo quy định. Trong khi chưa hoàn thiện các thủ tục mà Cty vẫn cố tính khai thác thì huyện sẽ báo cáo lên tỉnh thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản đối với Cty này”, ông Đoàn cho biết.

Lê Anh