- Đỉnh núi Hòn O, xã Đức Bình Tây, huyện Sông Hinh (Phú Yên) bị vàng tặc khoét núi với hàng chục ngóc ngách chằng chịt chẳng khác nào “địa đạo” để tìm vàng.

Chui hầm "địa đạo" tìm vàng  

Từ quốc lộ 19C đoạn qua xã Đức Bình Tây, vượt lên dốc cao dựng đứng chúng tôi tiếp cận đỉnh núi Hòn O bị băm nát như vừa bị dội bom. Nhìn các ngóc ngách như “địa đạo” của vàng tặc mà ớn lạnh, tuy nhiên do có người địa phương chỉ dẫn chúng tôi chui sâu vào các miệng hầm. Hầm vàng ở đây có nhiều ngóc ngách “âm” sâu vào vách đá với những dây điện và vật liệu khai thác vàng.

{keywords}
Vàng tặc khoét núi tìm vàng tạo thành “địa đạo” với hệ thống ngóc, ngách chằng chịt trong lòng núi

Có tiếng động, phu vàng chui sâu “co rút” bên trong hầm. Theo người dân địa phương, cách đây hơn 20 năm, một nhóm người Úc đến Hòn O khảo sát thăm dò.

“Họ đã thuê người địa phương đào 2 đường hầm xuyên vào lòng núi với chiều dài mỗi đường hầm trên 50m, rồi đặt máy khoan lấy đá trong núi ra, vận chuyển đi đâu không rõ. Tui chỉ nghe nói họ đem về để đánh giá trữ lượng vàng mà thôi”-, một người làm rẫy nói.

{keywords}
Ngóc ngách khoét sâu vào vách đá

{keywords}
Ngổn ngang đất đá đãi vàng

Đến năm 2009, Công ty liên doanh Khoáng sản Chúng Thao Hằng Tân (phường 7, TP Tuy Hòa) lập dự án đầu tư khai thác “núi vàng” này. Dự án khai thác có quy mô 165.000 tấn quặng/năm trên diện tích khai thác mỏ 25 ha và thời gian hoạt động là 30 năm. 

Tuy nhiên sau đó một thời gian, dự án này đã dừng hẳn nên người dân bắt đầu vào Hòn O đào tìm vàng. Từ đây, các phu vàng tiếp cận những đường hầm khoan thăm do ban đầu, và cứ thế khoét núi đào mãi “năm này qua tháng nọ” nên “kết quả” bây giờ thành “địa đạo”.

Có người trúng 35 lượng vàng

“Nóng” nhất là từ năm 2012, tình trạng khai thác vàng trái phép trở nên phức tạp, vì thế, chính quyền huyện Sông Hinh phải tổ chức nổ mìn phá sập các cửa hầm để ngăn chặn. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn việc khai thác vàng lén lút xuất hiện trở lại khi có tin đồn vài người dân trúng đậm 35 lượng vàng nên người dân kéo về núi Hòn O khai thác khá đông.

{keywords}
Máy nổ dùng để phát điện mà vàng tặc dùng để khai thác vàng

Sau đó, huyện Sông Hinh cùng với các ngành chức năng của tỉnh tổ chức nhiều đợt truy quét, lập lại trật tự ở khu vực này. Ông Trần Văn Ân, Phó chủ tịch UBND xã Đức Bình Tây nói: “Tình trạng khai thác vàng trái phép ở núi Hòn O diễn ra khá lâu. Xã cũng đã tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo lực lượng công an, xã đội và địa chính xã phối hợp tổ chức truy quét, đã thu 8 máy nổ phát điện dùng để để khoan và 4 máy nổ dùng để xay đá đãi vàng”.

Cũng theo ông Ân, chính quyền đã nhiều lần đưa phương tiện cơ giới vào Hòn O để san lấp, phá cửa hầm nhưng sau đó thì “vàng tặc” lén lún khơi thông khai thác trái phép. Năm nào UBND xã cũng xử lý, đã lập biên bản vi phạm không dưới 30 trường hợp. Năm 2013, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên đã ra quyết định xử phạt hành chính 300 triệu đồng đối với 5 trường hợp về hành vi khai thác khoáng sản (vàng) trái phép.

Tại hiện trường, trên núi Hòn O vẫn còn ít nhất 6 hầm đào vàng chưa bị đánh sập. Tại một hầm chiều rộng và chiều cao 1m, vào sâu chừng 5m xuất hiện nhiều ngách hầm; vào thêm vài mét nữa lại xuất hiện một ngách khác.

Liên quan đến tình trạng khai thác vàng trái phép trên núi Hòn O, Phó chủ tịch UBND huyện Sông Hinh, ông Đinh Ngọc Dạn cho biết trong tuần tới huyện sẽ bàn với UBND xã Đức Bình Tây có biện pháp ngăn chặn triệt để.

Trâm Trân