Nhãn lồng Hưng Yên trĩu quả, lại bị ép giá

Lại thêm một mùa nhãn lồng Hưng Yên bội thu. Những gốc nhãn nặng trĩu quả, dù chưa đến mùa thu hái nhưng câu chuyện râm ran khắp một dải đất ven sông Hồng thuộc huyện Khoái Châu, Hưng Yên bấy lâu nay chỉ xoay quanh việc nhãn được mùa rồi lại mất giá.

Nhãn trĩu quả, thương lái ép giá

Về vùng nhãn lồng Khoái Châu những ngày này, dù hơn một tháng nữa mới chính vụ song nhìn những chùm nhãn đầu mùa còn non trái sum suê, ai cũng hy vọng về một mùa nhãn bội thu. Ông Nguyễn Trí Cung (thôn Đa Hòa, xã Bình Minh) hồ hởi: “Nhãn hơn tháng nữa là vào độ thu hoạch, lúc đó, cả làng tất bật, nhộn nhịp người bán kẻ mua”. Theo ông Cung, ngay từ bây giờ, lái buôn khắp các nơi đã về đây “ngã giá”, nhà thì bán theo cây, có nhà bán cả vườn.

Hơn 4 sào nhãn nhà ông Cung với khoảng 50 gốc, gốc nào cũng lúc lỉu quả. Theo ông Cung, thời tiết có cả mưa cả nắng xen kẽ là lý tưởng nhất để hoa đậu quả, và đặc biệt tối kỵ với kiểu trời mưa phùn, gió bấc vào thời điểm ra hoa. Không chỉ nhà ông Cung, 5 sào nhãn của anh Chiến (xóm Mới) cũng đang được nhiều thương lái “nhăm nhe” mua cả vườn. Ngoài Bình Minh, xã Đông Kết cũng là vùng nhãn truyền thống của toàn huyện Khoái Châu. Do lợi thế về giống nhãn tốt (cây trồng lâu năm, ghép nhiều cành cho quả dày thịt, nhỏ hạt) nên bà con nơi đây đã rục rịch “bán non” cho lái buôn vào thời điểm này.

Nơi nơi được mùa, song điều này đồng nghĩa với nỗi lo về giá xuống thấp. Theo nhiều chủ vườn, lâu nay việc tiêu thụ nhãn đều theo kiểu “tự sản, tự tiêu”, họ loay hoay tự tìm thị trường tiêu thụ. Những hộ trồng nhãn quy mô được thương lái “để mắt”, còn nhiều hộ quy mô nhỏ hơn đều phải tìm cách tự liên hệ bán sản phẩm.

Chị Nguyễn Thị Xuân, người dân trồng nhãn xã Bình Minh, buồn rầu: “Lo giá thấp là một nhẽ, đằng này lo hơn là khi chính vụ, lượng nhãn tăng đột biến, chúng tôi không biết bán nhãn thế nào. Cũng phải tính đến việc mang nhãn ra chợ bán thôi!”. Theo chị Xuân, giá nhãn chỉ cần từ 25.000 - 26.000đồng/kg là đã được giá rồi. Song thời điểm hiện tại, đã có chủ vườn bán non cả vườn nhãn với giá đổ đồng là 18.000đồng/kg như vườn nhãn nhà ông Quảng (xóm Lăng, xã Bình Minh). Mới đầu tuần, ông ngậm ngùi để lái buôn về “mua vo” cả vườn nhãn, ước lượng khoảng 2 tấn nhãn, thu về 36 triệu đồng.

Đặc sản cũng khó tiêu thụ

Được mùa lo mất giá, thậm chí là giá bán thu về hòa vốn không phải chỉ xảy ra đối với riêng vựa nhãn lồng đất Hưng Yên. Vụ nhãn năm 2012, cả vùng nhãn Khoái Châu trĩu quả, bán chính vụ “đổ đồng” với giá 25.000đồng/kg, mãi đến cuối vụ mới nỗ lực “kéo” giá lên đến 40.000 đồng/kg nhưng số lượng không đáng kể. Vườn nhãn của ông Cung cũng chật vật mãi mới hoàn tất việc tiêu thụ, trong đó vợ ông Cung phải mang ra chợ bán buôn lẫn bán lẻ với đủ các kiểu ép giá. Đặc sản bán thừa mứa ở chợ, trong khi có nhiều nơi, người dân muốn mua đúng nhãn lồng Hưng Yên rất khó, hoặc phải chịu một mức giá rất cao do thương lái “hét” giá. Giá bán nhãn lồng Hưng Yên chính vụ năm ngoái có lúc lên tới 60.000đồng/kg.

Nhiều bà con cho hay, họ bị thương lái ép giá ngay tại vườn, khi “mua vo” cả vườn với giá sàn rất thấp. Đồng ý bán non thì chấp nhận lãi ít, không bán thì lúc chính vụ, chủ vườn phải loay hoay liên hệ với lái buôn để tiêu thụ.

Về điều này, ông Lê Trọng Bình - Phó Chủ tịch UBND huyện Khoái Châu cho biết: “Năm nào huyện cũng trích kinh phí để quảng bá thương hiệu đặc sản nhãn lồng Hưng Yên như năm 2011 trích 100 triệu đồng, năm 2012 trích 50 triệu đồng. Sau các hoạt động quảng bá, tự các doanh nghiệp tìm đến vườn nhãn để trực tiếp mua nhãn tăng lên đáng kể, hỗ trợ lớn cho bà con tiêu thụ nhãn”. Ngoài kinh phí quảng bá, huyện còn tổ chức tập huấn cho bà con nông dân về kỹ thuật trồng, chăm bón nhãn, tích cực tuyên truyền bà con trồng nhãn sạch, không sử dụng hóa chất trong bảo quản.

Một điều nữa khiến người trồng nhãn lồng Hưng Yên thấy “buồn” là tình trạng nhãn trồng ở khắp nơi đều mạo danh nhãn lồng Hưng Yên, khiến cho loại đặc sản này nhiều năm trở lại đây cũng mất tiếng phần nào.

“Nhãn lồng trồng ở những vùng đất khác chất lượng không thể bằng trồng trên đất Hưng Yên, nhưng người tiêu dùng thì không thể phân biệt khi người bán cứ lập lờ nhãn lồng Hưng Yên rồi bán giá cao. Trong khi, người dân trồng nhãn lồng Hưng Yên chính gốc chúng tôi vừa bị “đánh cắp” thương hiệu, mà nhãn lồng thực đất lại bán mất giá”, ông Cung bày tỏ.