Thời báo Nhật Bản đưa tin chính quyền Thủ tướng Shinzo Abe đã trình một dự thảo tuyên bố có thể cho phép Nhật thực thi quyền phòng vệ tập thể vốn bị cấm từ lâu.

Phó chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) Masahiko Komura đồng thời chủ trì các cuộc đối thoại của liên minh cầm quyền về chính sách an ninh nói rằng, các tổng thư ký của hai đảng trong chính quyền sẽ thảo luận để chính phủ thông qua tuyên bố trên.

{keywords}
Một binh sĩ thuộc Lực lượng phòng vệ Nhật Bản trong một cuộc tập trận. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, người đồng nhiệm bên phía đảng New Komeito (NKP) tỏ ý cho rằng hai bên khó có khả năng đạt được thỏa thuận sớm.

“Chúng tôi thậm chí còn chưa bắt đầu thảo luận trong đảng về dự thảo này. Khó có khả năng đạt được thỏa thuận vào thứ Sáu tới” – Phó chủ tịch đảng New Komeito Kazuo Kitagawa nói.

Dự thảo tuyên bố này dựa trên các cuộc thảo luận của liên minh hai đảng về 16 tình huống an ninh giả định do chính quyền đệ trình.

Trong dự thảo nêu rõ cách thức Nhật sẽ đối phó với các kịch bản trong ‘vùng xám’, không phải là một vụ tấn công quân sự toàn diện, mở rộng hỗ trợ về hậu cần cho các đồng minh của Lực lượng Phòng vệ Nhật và nới các giới hạn của lực lượng này trong việc sử dụng các loại vũ khí trong các chiến dịch gìn giữ hòa bình.

Trong vấn đề tiếp theo về phòng vệ tập thể, tuyên bố chỉ ra đặc điểm của khái niệm này với các hành động được phép tiến hành theo Điều 9 trong Hiến pháp Hòa bình, và cách dùng từ được vay mượn từ ba tiêu chuẩn mới có thể cần thiết cho Nhật để viện đến lực lượng quân sự mà ông Komura trình bày tuần trước.

Tuy nhiên, bản dự thảo nói rằng cách hành động này có thể được coi là phòng vệ theo luật quốc tế.

Tuyên bố cũng nói rằng các hành động của Nhật nên được tiến hành dưới sự kiểm soát dân sự.

Đảng New Komeito lo ngại rằng, các tiêu chuẩn của ông Komura có thể không ngăn được việc ‘lạm quyền’.

Danh sách đề xuất của ông Komura bao gồm một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào một quốc gia khác như là một lý lẽ để sử dụng quân sự, khi có lo ngại rằng sự tồn tại của Nhật bị đe dọa và quyền sống cơ bản, tự do và mưu cầu hạnh phúc của người dân Nhật bị xâm phạm.

Một trong ba điều kiện trong Điều 9 của Hiến pháp Hòa bình cho phép sử dụng vũ lực để tự vệ trong bối cảnh mối đe dọa đối với Nhật là cấp bách và hành động gây hấn vô lối.

Hai đảng không thống nhất được điều khoản như ông Abe muốn, đó là cho phép các hoạt động dò tìm ngư lôi ở các tuyến đường biển đang xảy ra chiến sự.

Đảng New Komeito cho rằng, việc ông Abe theo đuổi điều kiện này đã mâu thuẫn với tuyên bố của chính ông rằng, Nhật sẽ không tham gia vào các hành động quân sự tập thể kiểu Chiến tranh vùng Vịnh. Các quan chức của đảng này nói rằng, việc dò ngư lôi ở nơi không có thỏa thuận ngừng bắn cũng chính là một chiến dịch quân sự.

Lê Thu