Nỗi buồn 'sa lầy cùng lý tưởng' của nhà giáo trẻ

- Đam mê, nhiệt huyết và tràn đầy lý tưởng, nhưng những áp lực xã hội, nỗi lo cơm áo gạo tiền và những tiêu cực giáo dục khiến nhiều nhà giáo trẻ ngậm ngùi thất vọng.

'Làm giáo dục là phải chắt chiu…'
'Nghề giáo có hậu'

Lương giáo viên đâu chỉ là chuyện thu nhập

Ảnh minh họa

Một năm rưỡi sau khi ra trường, từ một cô gái trong sáng, vui tươi, Nguyễn Thị Mai (Hà Nội) bỗng trở nên tư lự, trầm buồn. Tấm bằng tốt nghiệp loại giỏi ngành Sư phạm vẫn nằm yên trong ngăn tủ. Hồ sơ rải đi nhiều nơi nhưng chưa được hồi âm.

Mai tâm sự, nhiều khi nhìn vào gương, cô ngạc nhiên với chính mình. Sự tự tin một thời dường như đang vơi cạn, thay vào đó là những nỗi buồn, sự hoài nghi.

Mai nhớ lại, suốt những năm tháng sinh viên, cô miệt mài học tập, nghiên cứu. Yêu nghề giáo, được sống và học tập trong môi trường sư phạm lý tưởng, Mai vẫn tin rằng, cô có nhiều việc để làm, và có thể làm được nhiều việc sau khi ra trường.

“Ngay từ đầu, mình đã xác định nghề giáo đồng nghĩa với công việc của một nhà khoa học: Không được phép ngừng nghiên cứu, liên tục học tập để nắm bắt kiến thức và các yêu cầu của xã hội. Phải tự tin với con đường mình đã chọn” – Mai nói.

Thời sinh viên, dù kinh tế eo hẹp, nhưng Mai luôn ưu tiên cho việc học tập, nghiên cứu kiến thức và những phương pháp giảng dạy, nắm bắt tâm lý học sinh.

“Mình chỉ mong muốn sau này khi vào nghề sẽ đem đến cho học sinh niềm hứng thú học tập. Mong có thể giúp đánh đuổi cảm giác “đi học như đi đày” mà nhiều học trò chia sẻ với mình trong thời gian mình đi thực tập” – Mai chia sẻ.
Say mê với lý tưởng ấy, đã có lúc Mai cho rằng, mình thậm chí sẵn sàng hi sinh cả chuyện lập gia đình “để chuyên tâm nghiên cứu, giảng dạy”.

Sau khi ra trường, Mai nhanh chóng bị “sa lầy”. Hồ sơ đã gửi sở GDĐT tỉnh nhưng chỉ tiêu tuyển hạn chế, Mai vẫn chưa được tuyển dụng. 

Không ít lần, cô được gợi ý “chạy việc”. Lần đầu tiên, nghe một “suất” dạy ở tỉnh lẻ được phát giá vài chục đến cả trăm triệu đồng, Mai từ chối thẳng băng. Nhưng còn lần 2, lần 3, Mai đã có khi dao động, lung lay. Một lần, cô “liều đưa chân”, đồng ý để bố mẹ gửi gắm người ta, nhưng rồi không chịu được áp lực từ chính mình, Mai lại thuyết phục bố mẹ rút về.

“Không phải vì mình sợ rủi ro. Mà là cảm thấy không cam lòng. Cảm thấy buồn và thất vọng cho hành động ấy. Biết là xã hội bây giờ đầy rẫy những chuyện tương tự nhưng khi mặt đối mặt, mình vẫn không thể chấp nhận được” – Mai bộc bạch.

Giờ đây, Mai lại bắt đầu từ đầu, rải hồ sơ thi công chức, ôn luyện và chờ đợi. Một số bạn bè cùng lớp ĐH bật mí, họ tìm được chỗ làm ổn định vì chấp nhận chạy chọt. Song Mai khẳng định, dù có được quay lại thời gian, cô vẫn kiên quyết từ chối, bởi “như vậy, “mình thấy thanh thản hơn”.

Khốn đốn “chạy” theo cơm áo gạo tiền

Tốt nghiệp loại Khá, cô thi đỗ kỳ thi tuyển công chức tại một trường THCS ở quê nhà. Thế nhưng, mức lương hơn 2 triệu đồng không đủ cho cô xoay sở với cuộc sống hằng ngày, có công việc “ổn định” mà vẫn khắc khoải, buồn lo.
Lan chia sẻ, khi ra trường, cô chấp nhận về quê xin việc vì nghĩ rằng, ngoài đứng lớp hằng ngày, cô vẫn có thể dạy thêm, hoặc xin dạy hợp đồng tại các trung tâm luyện thi ở địa phương. Nhưng với bằng Khá, chỉ dạy cấp trung học cơ sở, mọi dự định của Lan đều dở dang.

“Học sinh không muốn học thêm, trung tâm không thuê GV cấp 2… Mình chẳng biết làm cách nào để có thêm thu nhập. Hơn 2 triệu đồng một tháng, chẳng đủ sống và phụ giúp bố mẹ” – Lan thành thật tâm sự.

Vẫn yêu nghề giáo, cô phấn đấu học tiếp lên cao học, mong có thể thi tuyển vào dạy cấp 3. Khi đó, cơ hội đi dạy thêm, làm thêm nhiều hơn, may chăng thu nhập tốt hơn bây giờ.

Khổ nỗi, để có thể ôn thi thi đỗ và đi học cao học cũng không hề đơn giản. Kỳ thi Cao học gần nhất, vì không thu xếp được việc học và làm, Lan thi trượt. Cô buồn rười rượi bảo: “Lại mất thêm một năm trời chờ đợi…”

Gia đình Lan thuần nông, năm nay lúa không được mùa, đàn lợn chậm lớn, bầy gà ốm bệnh… Bố mẹ lao lực mà thành quả kinh tế chẳng khá lên. Những bấp bênh trong đời sống thường nhật khiến cô giáo trẻ chẳng lúc nào được thảnh thơi đầu óc.

“Một khi phải lo cơm áo, gạo tiền, thì tâm huyết đến mấy, người giáo viên vẫn bị phân tán, mất tập trung.dễ sinh ra chán nản” – cô giáo Phạm Thị Thanh Thảo, GV đang dạy một trường cấp 3 dân lập ở Hà Nội nói.

Từ khi mới tốt nghiệp, Thảo đã ý thức được những khó khăn đang chờ đợi mình. Nhưng đã 2 năm trôi qua, khó khăn không vợi đi, mà lòng cô đầy thêm âu lo, phấp phỏng.

Cô xác định nhận đi dạy hợp đồng, dù lương thấp, nhưng có điều kiện đi dạy thêm, đi gia sư kiếm tiền học lên cao học để có thể tìm được một chỗ làm tốt.

Lương dạy học chỉ tròm trèm 2 triệu đồng, Thảo phải gồng mình “chạy sô” 3 chỗ gia sư mới mong đủ tiền ăn ở, tiền học phí cao học, và tiết kiệm gửi một ít về phụ gia đình. Mải làm, mải “cày cuốc” nên cả năm trời Thảo chỉ về thăm quê được một vài lần, dù quê cô chỉ cách thủ đô Hà Nội hơn 2h đi ô tô.

“Niềm an ủi lớn nhất có lẽ là sự chăm chỉ, hứng thú của học trò. Còn những lúc mệt mỏi, mình tự nhủ mình có công việc như thế này đã là tốt lắm so với nhiều bạn bè. Nhà mình nghèo lắm, nếu bảo phải “chạy” việc thì chắc chắn không đủ khả năng, phải tự thân vận động thôi. Vậy mà nghe bạn bè kháo nhau, dẫu có bằng thạc sỹ loại “giời” thì nguy cơ vẫn phải.. chạy!”

• Quỳnh Anh