Vậy sự thật ra sao? Liệu Nokia có còn là công ty chúng ta biết với những sản phẩm chất lượng cao nữa không hay đã trở thành một công ty bán thương hiệu để sống qua ngày?

Nokia là công ty cung cấp giải pháp viễn thông cuối cùng trong bộ ba Nokia Siemens Network, Ericsson và Motorola phải từ bỏ cuộc chơi điện thoại. Trái với Ericsson & Motorola Solutions tập trung vào cung cấp hạ tầng thiết bị mạng, không tham giả sản xuất bất cứ phần cứng nào nữa cho người tiêu dùng cuối, chuyển giao toàn bộ giải pháp thiết bị (Motorola Mobility & Sony Ericsson) cho đối tác thì Nokia cũng chuyển giao bộ phận phần cứng của họ cho Microsoft, nhưng lại đi một nước cờ khác: bán thương hiệu cho các nhà sản xuất khác thực hiện.

Bạn còn nhớ Polaroid và Kodak không? 2 thương hiệu máy ảnh đình đám của thế kỷ trước nhưng không thay đổi kịp và bị phá sản? Để tồn tại, họ cũng bán thương hiệu cho các nhà sản xuất Trung Quốc nhưng điều đó càng làm giá trị thương hiệu mất đi vì những thiết bị đó đều có chất lượng rất tệ và gần như không chấp nhận được đối với một sản phẩm mang thương hiệu Kodak hay Polaroid trên người. Liệu Nokia có gặp tình trạng tương tự như vậy hay không?

Quay trở lại thế giới điện thoại một chút trước khi chúng ta đi tiếp, có một công ty góp phần rất lớn vào việc làm Nokia phần cứng phải bán mình cho Microsoft: Apple. Không như mô hình tự sản xuất của Samsung hay LG bằng việc xây dựng hàng loạt các nhà máy khác nhau, Apple chỉ tập trung thiết kế sản phẩm, tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, kiểm soát chặt chẽ quá trình chế tạo, tự chọn lọc các linh kiện họ cần và chuyển giao cho Foxconn sản xuất. Apple cũng sẽ đóng vai trò phân phối, tiếp thị và bán sản phẩm của họ đến tay người tiêu dùng cuối.

Có thể hiểu Nokia bây giờ cũng tựa tựa như Apple, nhưng ít quyền lực hơn. Nokia mới sẽ hoạt động với các ODM (Original Design Manufacturer) như Foxconn (đã xác nhận) và Compal, Pegatron (2 cái này là ví dụ về ODM). Họ sẽ không thuê người khác sản xuất như Apple mà chỉ đóng vai trò thiết kế nên sản phẩm, tập trung tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, hỗ trợ một phần cho quảng bá và đặc biệt là đưa ra những quy định rất nghiêm ngặt về sản phẩm để bảo đảm nó mang lại những trải nghiệm tốt và chất lượng cao cấp như một chiếc máy mà Nokia tự sản xuất.

Đáp lại nhưng phản hồi của người dùng về việc Nokia chỉ còn là một thương hiệu, John Kneeland, giám đốc sản phẩm của hãng cho biết: “Nokia N1 là suy nghĩ và thành quả của Nokia, tôi chính là người biết điều đó rõ nhất, vì tôi góp phần tạo ra nó”.

Ngược với mô hình của Apple, nơi Foxconn chỉ đóng vai trò lắp ráp sản phẩm đơn thuần, họ gần như trở thành một thứ gì đó lớn hơn, gần theo kiểu HTC hơn khi hoạt động với Nokia. Nhà phân tích Ben Bajarin cho biết: “như một phần trong thỏa thuận bản quyền, Foxconn sẽ phải chịu trách nhiệm bán hàng, chăm sóc khách hàng, marketing hay mọi nghĩa vụ khác đối với sản phẩm”. Nói cách khác, Nokia sẽ là nhà thiết kế và Foxconn thực hiện tất cả các thao tác còn lại, và Nokia có kiểm soát chất lượng của Foxconn. Và với việc Foxconn sẽ phụ trách cả bán hàng và hậu mãi thì sẽ rất khó để N1 xuất hiện ở Việt Nam trong thời gian đầu, trừ khi được Intel hỗ trợ như họ từng làm với một chiếc điện thoại của Lenovo trước đó. Thực chất thì có lẽ Intel cũng đã giúp đỡ Nokia khá nhiều để tạo ra một sản phẩm với mức giá hợp lý như vậy.

Những ai tạo ra N1?

Sau khi thỏa thuận với Microsoft kết thúc, ngay thứ 2 đầu tuần tiếp theo là 28/4, Nokia đã họp bàn với nhau về việc tạo ra một chiếc tablet và Android được chọn để dùng với Z Launcher mà họ đã phát triển. Câu hỏi ai tạo ra N1 có lẽ chưa thể giải đáp trong thời gian này nhưng chúng ta vẫn biết về một số nhân vật nổi cộm còn lại trong công ty.

Nokia đã mất rất nhiều người trong thỏa thuận với Microsoft, và cũng khá nhiều chuyên gia ra đi vì các thỏa thuận này như Ari Partinen, đồng tác giả của PureView về với Apple. Thế nhưng Nokia vẫn còn rất nhiều các nhân tài khác, đặc biệt là những người tạo ra các sản phẩm chủ chốt của hãng vẫn ở lại. Trước khi thỏa thuận với Microsoft, Nokia đã điều chuyển họ sang các bộ phận khác như Here hay Technologies để dự phòng cho các trường hợp sau này, hoặc cũng có thể những con người đó không thích qua một công ty khác. Bạn nghĩ trưởng nhóm phát triển Nokia N8 Axel Meyer làm gì ở Here hay các nhà thiết kế N9 đang nghịch gì ở bộ phận phát triển Z Launcher? Cựu phó chủ tịch phụ trách thiết kế Palm và cha đẻ của thiết kế N9: Peter Skillman vẫn đang ở Nokia.

Người từng là trưởng bộ phận phát triển sản phẩm mới cho Nokia Here, các dịch vụ liên quan tới hình ảnh, mạng xã hội… là Hans Peter Brondmo cũng vẫn đang nằm trong Here. Nên nhớ Hans Peter Brondmo chính là người làm việc rất chặt chẽ với Nokia Growth Partners, công ty đầu tư của Nokia trước kia. N1 chỉ là sản phẩm đầu tiên trong rất nhiều sản phẩm tiếp theo của Nokia hợp tác với các công ty khác theo mô hình tương tự.

Tất nhiên giám đốc sản phẩm John Kneeland, người góp phần tạo ra N1 cũng phải được nhắc tới. John Kneeland là cựu nhân viên của Palm, làm việc ở mảng WebOS, sau đó gia nhập Nokia và làm giám đốc sản phẩm ở các thị trường đang phát triển.

Các thành phần của Nokia N1

Nokia N1 là tổng hòa của 3 yếu tố: phần cứng, phần mềm và dịch vụ. Phần cứng được họ tạo hình thiết kế công nghệ và kiểm soát quá trình chế tạo như đã nói ở trên, còn phần mềm và dịch vụ thì sao?

Hiện tại mọi thông tin về phần mềm còn khá mông lung, người ta biết Nokia sẽ trang bị Z Launcher trên N1 nhưng cần lưu ý đó vẫn là tài sản của hãng và ai dùng phải trả tiền, kể cả Foxconn. Không rõ về các sản phẩm sau này có bị bắt chuộc phải dùng Z Launcher hay không và các ODM có thể dùng giao diện mà họ mong muốn không. Việc hợp tác với Nokia có lợi ở chỗ là không lo bị kiện về vấn đề bản quyền, bạn có thấy Nokia bị kiện nhiều về vấn đề này không? Thường thì họ chỉ đi kiện người ta…

Dịch vụ là nơi mà Nokia mới muốn tham dự rất sâu vào. Chưa rõ liệu Nokia có tạo ra một cửa hàng ứng dụng riêng hay không nhưng bạn cần biết là Nokia Store nay thuộc quyền quản lý của Microsoft và sẽ đóng cửa đầu năm tới.

Ngoài ra, trong mảng dịch vụ thì Here Maps cũng sẽ đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Bộ phận bản đồ trực thuộc Nokia và nó sẽ được phát triển thành mũi nhọn trong tương lai.