NSND Thanh Điền sinh năm 1945 tại Vị Thanh, Hậu Giang. Cha của NSND Thanh Điền - ông Nguyễn Thành Long - là nghệ sĩ đờn ca tài tử nổi tiếng, mẹ là bà Nguyễn Thị Tâm, một võ sư.
Tuy cha mẹ của ông đều không muốn con theo nghiệp nghệ thuật, song những tố chất tài hoa của cha mẹ đã ảnh hưởng sâu sắc đến NSND Thanh Điền.
Đam mê cải lương từ nhỏ
Từ nhỏ, nghệ sĩ Thanh Điền đã bộc lộ niềm đam mê với âm nhạc. Ông thường lén lút học hát từ những nghệ sĩ cải lương trong vùng. Khi gia đình chuyển về Long Xuyên, Thanh Điền quyết định theo đuổi đam mê bằng cách trốn nhà đi học hát từ danh ca Ngọc Ẩn - người được mệnh danh là Đệ nhất danh ca miền Tây lúc bấy giờ.
Năm 1959, khi mới 12 tuổi, Thanh Điền đã chính thức bước vào con đường nghệ thuật. Ông gia nhập các đoàn hát lớn như: Hương mùa thu, Hoa thế hệ, Sao ngàn phương, Kim Chung... và dần khẳng định tên tuổi với vai trò kép độc mùi qua nhiều vở diễn nổi tiếng.
Với tài năng và sự nỗ lực, Thanh Điền gặt hái nhiều thành công trong sự nghiệp diễn xuất. Ông được biết đến với những vai ấn tượng trong các vở như: Nhất kiếm bá vương (vai Tống Từ Ly), Chiều thu sầu ly biệt (vai Hắc Vạn), Kiếp nào có yêu nhau (vai Thành Cát Tư Hãn)...
Tai nạn định mệnh và cơ duyên gặp gỡ
Năm 1969, trong một lần đi lưu diễn cùng đoàn hát Hoa Phượng, Thanh Điền gặp tai nạn lật ghe ở gần bến phà Vàm Cống. Giữa lúc hoảng loạn, ông đã dũng cảm cứu sống nhiều người, trong đó có một cô đào mới 14 tuổi tên Bùi Thị Huệ - người sau này trở thành vợ, cùng ông tạo nên cặp đôi vang danh sân khấu cải lương.
Sau tai nạn, đoàn Hoa Phượng tan rã, Thanh Điền cùng một số diễn viên còn lại gia nhập đoàn Kim Chung năm 1970. Năm 1974, ông thành lập gánh hát Xuân Liên Hoa và mời Thanh Kim Huệ về làm đào chánh. Đầu năm 1975, hai người kết hôn, đánh dấu sự gắn bó cả về tình yêu lẫn sự nghiệp.
Thanh Điền - Thanh Kim Huệ được mệnh danh là "đôi uyên ương" của sân khấu cải lương. Họ cùng nhau tạo nên nhiều vai diễn kinh điển, ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả. Nổi bật nhất phải kể đến vai diễn Huyện Trìa (Thanh Điền) và Thị Hến (Thanh Kim Huệ) trong vở chuyển thể cải lương Ngao Sò Ốc Hến năm 1982, được đánh giá là một trong những vai diễn đặc biệt nhất của lịch sử cải lương.
Bên cạnh diễn xuất, Thanh Điền còn tham gia sáng tác kịch bản và đạo diễn. Hai người dành cả cuộc đời để cống hiến cho nghệ thuật cải lương, dù trong giai đoạn thoái trào, họ vẫn chung thủy với nghề và mở rộng vai trò sáng tạo. Nhờ những đóng góp to lớn, Thanh Điền và Thanh Kim Huệ đã được nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT năm 1993 và NSND năm 2023.
Hôn nhân viên mãn với nghệ sĩ Thanh Kim Huệ
Nghệ sĩ Thanh Kim Huệ và Thanh Điền có mối tình gần 50 năm. Lần đầu gặp nghệ sĩ cải lương Thanh Điền, Thanh Kim Huệ chê ông xấu trai, không nghĩ ông trở thành "tình đầu cũng là tình cuối" của bà. Cả hai kết hôn vào dịp Tết năm 1975 và có với nhau hai người con là Nguyễn Đăng Quang (con trai, sinh năm 1977) và Nguyễn Đức Hồng Loan (con gái, sinh năm 1986 - đã mất vì bệnh).
Hơn 40 năm chung sống, Thanh Điền và Thanh Kim Huệ trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống. Theo lời nghệ sĩ Thanh Kim Huệ chia sẻ, trên hành trình theo đuổi nghệ thuật, ông bà từng đối mặt với nhiều khó khăn. Một trong những giai đoạn gian nan nhất là khi họ đứng ra làm đoàn hát.
Do những vở diễn mang phong cách mới mẻ, không phù hợp với thị hiếu khán giả, họ thất bại và gánh chịu khoản nợ lớn. Khó khăn đến mức hai người buộc phải bán nhà, đi ở trọ.
Trước những thử thách, Thanh Kim Huệ và Thanh Điền không nản lòng, cùng chia sẻ và động viên nhau vượt qua. Với sự thông cảm và thấu hiểu, họ vực dậy sau vấp ngã, tiếp tục theo đuổi đam mê và gặt hái được nhiều thành công.
NSND Thanh Điền chia sẻ rằng, bí quyết hạnh phúc là sự thấu hiểu và tôn trọng. Ông luôn quan tâm và yêu thương vợ, còn Thanh Kim Huệ là hậu phương vững chắc, hỗ trợ chồng trong mọi việc.
"Vợ chồng cùng nghề, hiểu và tha thứ, bổ sung cho nhau tất cả từ làm nghề cho đến cuộc sống hôn nhân, đó mới là tự hoàn thiện mình để xây đắp hạnh phúc", nghệ sĩ Thanh Điền từng chia sẻ trên truyền thông.
Tuổi xế chiều đau đáu nhớ vợ con đã khuất
Nghệ sĩ Thanh Kim Huệ qua đời tháng 12/2021 sau thời gian dài chống chọi với bệnh tật, để lại niềm thương tiếc vô hạn cho gia đình, đồng nghiệp và người hâm mộ. Đối với Thanh Điền, sự ra đi của vợ là mất mát to lớn không có gì bù đắp được.
Sau khi vợ mất, nghệ sĩ Thanh Điền chìm trong đau buồn và luôn nhớ về ký ức đẹp đẽ. Ông thường xuyên chia sẻ những hình ảnh, kỷ niệm về vợ trên trang cá nhân.
Trong một bài phỏng vấn với VietNamNet, nghệ sĩ Thanh Điền tâm sự: "Tôi hụt hẫng và đau lòng. Hơn 50 năm yêu và làm vợ chồng, Huệ trở thành bóng hình bên cạnh tôi sớm hôm. Mọi thứ đã thành một phần đời sống và giờ là nỗi ám ảnh tâm trí tôi.
Tôi vật lộn cảm xúc mất mát suốt thời gian dài. Những ngày ở nhà, nhìn ngắm từng món đồ sinh thời vợ yêu thích, tôi cảm giác cô ấy vẫn còn quanh quẩn đâu đây. Nỗi buồn có thể vơi được, còn kỷ niệm và sự thương tiếc của tôi về vợ sẽ không bao giờ mất.
Tôi giữ những thói quen trong cách sinh hoạt như trước đây khi vợ vẫn còn sống. Mỗi sáng thức dậy, tôi xuống thắp hương bàn thờ, tâm sự với Huệ rồi ra ngoài đi làm. Xong việc về nhà, tôi mua một bó hoa, món ăn Huệ thích để cúng".
Tháng 3/2024, nghệ sĩ Thanh Điền nghẹn ngào khi đi nhận danh hiệu NSND thay Thanh Kim Huệ. Ngay sau buổi lễ trao tặng, ông đã đặt vé bay từ Hà Nội về TPHCM, mang danh hiệu đến mộ của người vợ quá cố.
Bên cạnh nỗi đau mất mát, nghệ sĩ Thanh Điền cũng thể hiện sự mạnh mẽ và bản lĩnh khi đối mặt với những khó khăn. Ông cố gắng giữ tinh thần lạc quan và tập trung vào công việc để vợ an lòng.
Nghệ sĩ Thanh Điền vẫn miệt mài đóng phim, diễn kịch dù đã ở độ tuổi gần 80. Đây là cách để ông tưởng nhớ vợ và tiếp tục cống hiến cho niềm đam mê chung của cả hai.
Thời gian gần đây, sức khỏe của nghệ sĩ Thanh Điền có phần giảm sút. Ông phải nhập viện cấp cứu nhiều lần và mới đây nhất là vào tháng 7/2024.
Theo chia sẻ của nghệ sĩ Thanh Điền, ông bị cao huyết áp và nhịp tim nhanh, đồng thời trải qua nhiều đau đớn trước khi bước vào ca mổ. Ca phẫu thuật diễn ra thành công và hiện tại sức khỏe của nghệ sĩ dần hồi phục. Ông đang được theo dõi và chăm sóc tại bệnh viện.
Nghệ sĩ Thanh Điền mang danh hiệu NSND đến mộ vợ:
Video: YouTube
Diệu Anh
Ảnh: FBNV