Sau khi quyết định nâng lô giao dịch từ 10 lên 100 cổ phiếu cho một lệnh bán, nay Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) tiếp tục đề nghị tăng lô giao dịch tối thiểu lên 1.000 cổ phiếu nhằm chống nghẽn mạng. Thông tin này khiến các nhà đầu tư nhỏ hoang mang, rối bời.

Thị trường nháo nhào

Anh Minh Việt mới gia nhập sàn chứng khoán (còn được gọi là nhà đầu tư F0), vừa phải gấp rút bán tháo lô cổ phiếu Vinamilk mới mua. Anh kể: Ngay đầu năm mới, anh mua lô cổ phiếu Vinamilk ở vùng giá 113.000 đồng/cổ phiếu. Với số lượng khoảng 900 cổ phiếu, tính ra anh đã chi hơn 101 triệu đồng cho lô này.

Từ sau tết đến giờ cổ phiếu Vinamilk giảm, anh vẫn quyết định giữ lại xem có tăng trở lại hay không. Nhưng nay anh phải bấm bụng bán gấp ở mức giá 104.000 đồng/cổ phiếu.

“Với mức giá bán như trên, tôi lỗ nặng song vẫn còn tốt hơn là giữ lại. Bởi thời gian tới, nếu giá có xuống thấp hơn nữa cũng sợ không bán được” - anh Việt thở dài.

Quyết định chấp nhận bán tháo, bán lỗ cổ phiếu như anh Việt không phải là cá biệt. Lý do là mới đây, trả lời báo chí, ông Lê Hải Trà, Tổng giám đốc HOSE, cho biết dự kiến sẽ nâng lô giao dịch tối thiểu lên 1.000 cổ phiếu cho một lần bán. Mục tiêu nhằm giảm tải cho hệ thống, chống nghẽn mạng vốn diễn ra từ cuối năm 2020 đến nay.

“Việc tăng lô giao dịch 1.000 cổ phiếu là một trong những giải pháp giảm được số lệnh nhỏ vào hệ thống. Từ đó trực tiếp làm giảm áp lực lên hệ thống xử lý của HOSE” - ông Trà lý giải.

Chỉ người nhiều tiền mới có thể tham gia

Thông tin mà ông tổng giám đốc HOSE đưa ra lập tức khiến các nhà đầu tư đau đầu. Biểu hiện rõ nhất là thị trường chứng khoán manh nha xuất hiện đợt bán tháo trước khi quyết định nâng lô có hiệu lực nhằm tránh tình trạng treo vốn, chôn vốn, có cổ phiếu mà không giao dịch được.

Chuyên gia tài chính Trần Đình Phương cho rằng điều đáng lo ngại hơn là những nhà đầu tư lần đầu tham gia thị trường (F0) không chỉ rút vốn mà còn không thể quay lại thị trường được. “Vì nhà đầu tư chứng khoán giờ đây phải cần rất nhiều tiền mới có thể mua được những cổ phiếu tốp đầu trên thị trường, trong khi trước đó với số tiền vài triệu là có thể nắm giữ được những cổ phiếu tốt có thị giá cao trên sàn” - ông Phương nói.

{keywords}
Nếu quyết định nâng lô giao dịch 1.000 cổ phiếu cho một lần bán thì thị trường chứng khoán vốn đang sôi động có khả năng rơi vào cảnh chợ chiều. Ảnh: MP

Ông Phương dẫn chứng trong phiên giao dịch ngày 3-3, giá cổ phiếu Vinamilk là 103.000 đồng. Như vậy để mua bán theo lô 1.000 cổ phiếu, nhà đầu tư cần số tiền 103 triệu đồng. Tương tự, cổ phiếu của Vinacafe Biên Hòa đang đứng nhóm đầu thị trường với mức 243.000 đồng/cổ phiếu thì nhà đầu tư phải bỏ vào 243 triệu đồng để có thể giao dịch một lô tối thiểu.

“Nếu quy ra vàng, nhà đầu tư cần 2-4 cây vàng mới có thể mua được những cổ phiếu tốp đầu trên thị trường. Hay nói cách khác, chứng khoán giờ chỉ dành cho những người rất nhiều tiền, nhà giàu. Còn những nhà đầu tư nhỏ gần như bị gạt sang một bên” - ông Phương bình luận.

Không khác gì đuổi bớt khách hàng

Tổng giám đốc HOSE Lê Hải Trà cho rằng việc tăng lô lên 1.000 có thể giảm 40%-50% tổng số lượng lệnh giao dịch, mở đường cho những tầm cao mới của thanh khoản thị trường. “Bên cạnh đó, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng được bảo vệ tốt hơn thông qua việc đầu tư vào chứng chỉ quỹ phát hành bởi các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp” - ông Trà nói.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng thay vì tập trung giải quyết vấn đề cốt lõi là nâng cấp hạ tầng, mở rộng dung lượng để chống nghẽn mạng thì HOSE lại chọn giải pháp thu hẹp giao dịch vốn liên quan đến độ thanh khoản của thị trường.

Đặc biệt, giải pháp nâng lô giao dịch sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều vấn đề từ tăng trưởng, giá cổ phiếu cho đến lợi ích, quyền lợi của nhà đầu tư. Bởi nếu quy định mới được áp dụng, các nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ còn có thể giao dịch các cổ phiếu “trà đá” vốn sinh lời thấp và không nhiều thanh khoản.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, phân tích: Để thị trường chứng khoán phát triển ổn định, bền vững, không thể đưa ra các giải pháp tình thế để giải quyết. Thị trường đang rất tốt, thu hút nhiều nhà đầu tư, nếu vì nghẽn mạng phải nâng lô giao dịch thì không khác gì đi đuổi bớt khách hàng.

“Do đó, bằng mọi cách phải nâng cấp hệ thống giao dịch chạy một cách ổn định, từ đó đáp ứng được các nhu cầu của nhà đầu tư mới là giải pháp tốt và duy nhất hiện nay” - TS Hiếu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, một số chuyên gia khác cho rằng một khi quy định mới này đưa vào áp dụng, thị trường sẽ giảm nhiệt, giảm thanh khoản vì nhiều nhà đầu tư rút tiền ra. Khi đó chỉ số chứng khoán sẽ rớt mạnh, những kỳ vọng nâng hạng thị trường, biến thành trung tâm gọi vốn cho doanh nghiệp, cơ hội bán vốn nhà nước giá tốt cũng sẽ bị ảnh hưởng theo.

Tìm cách thu hút nhà đầu tư nhỏ lẻ

Trên nhiều thị trường chứng khoán thế giới, xu hướng chung là giảm dần lô giao dịch để thu hút nhà đầu tư nhỏ lẻ. Ví dụ, Sở giao dịch chứng khoán Singapore đã giảm lô từ 1.000 xuống còn 100 nhằm giúp các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể mua được cổ phiếu bluechip đắt tiền.

Sở giao dịch chứng khoán Nhật cũng đã quyết định gộp hình thức giao dịch của hai lô 100 và lô 1.000 thành một lô duy nhất là lô giao dịch 100. Mục đích không khác gì hơn là hỗ trợ nhà đầu tư ít tiền dễ dàng tham gia thị trường.

Tại những thị trường khác cũng tạo điều kiện để các nhà đầu tư có ít vốn cũng có thể mua được nhiều loại cổ phiếu hơn. Chẳng hạn thị trường chứng khoán có quy mô rất lớn như Mỹ, lô lẻ dưới 100 cổ phiếu chiếm áp đảo.

Phải thay thế hệ thống giao dịch hiện nay

Ngày 1-3, Bộ Tài chính đã phát thông báo lý giải về nguyên nhân của hiện tượng nghẽn lệnh giao dịch tại HOSE. Theo đó, trong các nguyên nhân phát hiện được qua khảo sát thực tế, nguyên nhân chính là do năng lực theo thiết kế của hệ thống giao dịch tại HOSE có giới hạn về số lượng lệnh trong một ngày giao dịch; không đáp ứng được nhu cầu giao dịch tăng đột biến ngoài dự đoán của thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã chỉ đạo HOSE và các đơn vị có liên quan đẩy nhanh tiến độ đưa hệ thống giao dịch mới sớm vào hoạt động, thay thế cho hệ thống hiện nay trong thời gian sớm nhất để giải quyết triệt để vấn đề quá tải hệ thống giao dịch.

(Theo Pháp Luật TP.HCM)