Ngày 11/6/2019, tại TP Hồ Chí Minh, dưới sự chỉ đạo nội dung từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Bộ TT&TT, báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng Vụ Thanh Toán (NHNN) tổ chức Hội thảo “Xã hội không tiền mặt: Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”. Ngoài ra, còn có sự tham gia phối hợp tổ chức của Công ty cổ phần thanh toán quốc gia Việt Nam (Napas), Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VeCom).

Tham dự sự kiện này có Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh, Thống đốc NHNN Nguyễn Minh Hưng, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trương Vĩnh Tuyến và nhiều đại diện các bộ ngành khác.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: Hải Đăng

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết hiếm có hội thảo nào tập trung nhiều lãnh đạo chủ chốt của các bộ ngành như vậy.

“Điều này cho thấy sự quan tâm như thế nào và mong muốn của Chính phủ như thế nào đối với việc mình bạch thương mại điện tử thông qua việc thanh toán không dùng tiền mặt”, Phó Thủ tướng phát biểu.

Theo Phó Thủ tướng, xã hội không tiền mặt chỉ có một từ “không”, nhưng ít nhất sẽ thêm 5 “có”. Đầu tiên, có sự tiện lợi và giảm chi phí cho người dân và cho doanh nghiệp. “Tôi đọc báo gần đây thấy cảnh phụ huynh xếp hàng đóng tiền học bán trú cho con, việc này vừa lãng phí thời gian và lãng phí công sức”, Phó Thủ tướng nêu vấn đề.

Khi giảm lưu thông tiền mặt thì nhà nước giảm được nhiều thứ. Dễ thấy trước mắt là xe chuyên dụng chở tiền, hệ thống kho bãi, chi phí in tiền sẽ giảm xuống, gia tăng hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Tiếp đến, không tiền mặt sẽ có sự minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp, của nền kinh tế và của người dân. Đó là điều mong muốn hướng tới. Việc minh bạch cũng giúp phòng chống tham nhũng, kể cả tham nhũng lớn và tham nhũng nhỏ. Ngoài ra, còn góp phần phòng chống rửa tiền, chống nạn tội phạm kinh tế

Cùng với đó, xã hội không tiền mặt sẽ có sự phát triển dịch vụ giá trị gia tăng tại các ngân hàng. Các ngân hàng sẽ có động lực để phát triển nhiều dịch vụ hơn. Tỷ trọng doanh thu và tỷ trọng lợi nhuận của các ngân hàng có dịch vụ giá trị gia tăng cao cũng tăng lên. Việc này kích thích nhiều ngành nghề liên quan khác phát triển.

Thứ năm, có sự phổ cập trong việc tiếp cận các dịch vụ công, ngay cả các vùng sâu vùng xa cũng có thể dùng mọi dịch vụ. Đó là lý do vì sao hội thảo có sự góp mặt của lãnh đạo Bộ TT&TT vì hiện nay mạng lưới di động phủ đến tận vùng sâu vùng xa nên dịch vụ tiền di động (mobile money) có thể tiếp cận tới đây, trong khi ngân hàng chưa tiếp cận được.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho rằng thanh toán không dùng tiền mặt giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí và độ an toàn cao hơn. Với các đơn vị bán hàng hóa, dịch vụ, thanh toán điện tử giúp triển khai, cung ứng dịch vụ nhanh chóng; đánh giá, phân loại và mở rộng tập khách hàng nhờ khai thác dữ liệu điện tử…

Xã hội không tiền mặt là xu hướng phát triển tất yếu trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tạo ra tác động kép vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa hỗ trợ thực hiện chiến lược tài chính toàn diện thông qua phổ cập dịch vụ ngân hàng-tài chính.

Tuy nhiên, theo Phó Thống đốc, xã hội không tiền mặt cũng có những vấn đề quan ngại trước những rủi ro tiềm ẩn về tính bảo mật, an toàn dữ liệu, an ninh mạng... Đây là điều mà các cơ quan quản lý của Việt Nam đang và sẽ rất lưu tâm trong quá trình hoạch định, triển khai các chính sách hướng tới một xã hội không dùng tiền mặt.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng (trái) và Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh tại Hội thảo - Ảnh: Hải Đăng

Chuỗi sự kiện “Ngày không tiền mặt” là một trong những hoạt động thiết thực, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu của Chính phủ tại Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) giai đoạn 2016-2020, Đề án đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với các dịch vụ công, Đề án nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế, góp phần thực hiện chiến lược tài chính toàn diện quốc gia và Nghị quyết 02 về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021.

Thúc đẩy thanh toán điện tử hướng tới xã hội không tiền mặt là xu hướng phát triển tất yếu trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tạo ra tác động kép vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa hỗ trợ thực hiện chiến lược tài chính toàn diện thông qua phổ cập dịch vụ ngân hàng-tài chính.    

Để đẩy mạnh TTKDTM, thời gian qua, bên cạnh hoàn thiện cơ sở pháp lý, NHNN đã triển khai đồng bộ các giải pháp, đồng thời chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục đầu tư, phát triển hạ tầng thanh toán; tăng cường công tác an ninh, bảo mật, đảm bảm quyền lợi của khách hàng; cũng như triển khai ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng 4.0 trong cung ứng dịch vụ thanh toán.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đẩy mạnh truyền thông phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và cách thức thanh toán tiêu dùng của người dân, qua đó nâng cao khả năng tiếp cận các sản phẩm dịch vụ ngân hàng cho người dân, khuyến khích sử dụng các phương thức TTKDTM.

Thống kê từ NHNN cho thấy: Tổng giá trị giao dịch qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTĐTLNH) trong 5 tháng đầu năm 2019 đạt trên 64.160.000 giao dịch tương ứng với gần 35.728.000 tỷ đồng (tăng khoảng 23,23% về số lượng giao dịch và tăng 17,63% về giá trị giao dịch so với cùng kỳ năm ngoái).

Đến cuối tháng 4/2019, trên toàn quốc có hơn 18.700 ATM (tăng tương ứng 4,25% so với cùng kỳ năm ngoái), số POS đạt 266.700 và hiện đã được lắp đặt tại hầu hết các cơ sở, chuỗi phân phối, bán lẻ, khách sạn lớn, đang mở rộng đến các đơn vị cung cấp dịch vụ công (cơ sở y tế, bệnh viện, trường học,...).

Việc mở và sử dụng tài khoản của cá nhân tiếp tục tăng lên: đến cuối tháng 3/2019 đã tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2018. Phát triển dịch vụ tài khoản cá nhân góp phần thu hút vốn nhàn rỗi từ mọi tầng lớp dân cư và là điều kiện tiên quyết để tạo mở rộng dịch vụ TTKDTM.

Số lượng và giá trị giao dịch thẻ tiếp tục tăng. Đến 31/3/2019, số lượng giao dịch thanh toán nội địa qua thẻ ngân hàng đạt hơn 65 triệu giao dịch (tăng 18,45% so với cùng kỳ năm 2018) với tổng giá trị giao dịch hơn 171.000 tỷ đồng (tăng 18,82% so với cùng kỳ năm 2018); Nhiều tính năng, tiện ích đã được tích hợp vào thẻ ngân hàng để sử dụng thanh toán hàng hóa, dịch vụ; đồng thời, nâng cao chất lượng dịch vụ, độ an toàn, bảo mật trong thanh toán thẻ.  

Thanh toán điện tử qua Internet, điện thoại di động: Đến 31/3/2019, số lượng giao dịch tài chính qua kênh Internet đạt hơn 101 triệu giao dịch với giá trị giao dịch khoảng 4.581.000 tỷ đồng (tăng tương ứng 65,81% và 13,46% so với cùng kỳ năm 2018); số lượng giao dịch tài chính qua kênh điện thoại di động đạt hơn 76 triệu giao dịch với giá trị giao dịch hơn 924.000 tỷ đồng (tăng tương ứng 97,75% và 232,3% so với cùng kỳ năm 2018).

Các công nghệ mới, hiện đại trong thanh toán như việc áp dụng xác thực vân tay, nhận diện khuôn mặt, sử dụng mã phản hồi nhanh (QR Code), mã hóa thông tin thẻ (Tokenization), thanh toán phi tiếp xúc, công nghệ mPOS,... được các ngân hàng nghiên cứu, hợp tác và ứng dụng, đặc biệt là việc thanh toán bằng QR Code gắn với đẩy mạnh thanh toán qua điện thoại di động hợp với xu thế phát triển trên thế giới và hành vi người tiêu dùng.

Ngoài ra, thanh toán dịch vụ công qua ngân hàng cũng được đẩy mạnh. Hiện có khoảng 50 ngân hàng đã thỏa thuận phối hợp thu thuế điện tử với ngành thuế, hải quan trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố và 768 quận, huyện trên cả nước. 95% số thu hải quan thực hiện qua ngân hàng; 99% doanh nghiệp đăng ký nộp thuế điện tử.

Phát biểu tại Hội thảo, Lãnh đạo NHNN cho biết, trước mắt, trong năm 2019, NHNN sẽ tích cực, chủ động thực thi một số nhiệm vụ, giải pháp lớn nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt

Tại Hội thảo, các diễn giả sẽ trình bày, trao đổi để thấy một bức tranh toàn cảnh về TTKDTM tại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp, định hướng phù hợp với mục tiêu hướng đến xã hội không dùng tiền mặt. Kết quả từ Hội thảo này sẽ truyền đi thông điệp tích cực về lợi ích của thanh toán điện tử đối với người dân và xã hội, thúc đẩy TTKDTM.

Một phiên thảo luận tại Hội thảo “Xã hội không tiền mặt: Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam” - Ảnh: Hải Đăng

Hội thảo gồm có 2 phiên. Phiên 1 về “Thanh toán không tiền mặt với dịch công” với các bài tham luận về đẩy mạnh TTKDTM đối với dịch vụ công, về công nghệ thanh toán, những kết quả trong TTKDTM đối với dịch công; phần thảo luận về các giải pháp và chính sách thúc đẩy thanh toán không tiền mặt có sự tham gia của các diễn giả đến từ NHNN, Hiệp hội thẻ, một số NHTM, đại diện cơ quan Hải quan.

Phiên 2 có chủ đề “Giải pháp và cơ hội cho người dùng trong xã hội không tiền mặt” với phần trình bày của Napas và Sài gòn Coop. Chủ đề thảo luận phiên 2 là: Kinh nghiệm trong chuyển dịch thanh toán không tiền mặt & sự bùng nổ của Mobile Payment/Digital Payment trên thế giới và những lợi ích cho người tiêu dùng khi thanh toán không tiền mặt.