Thời gian qua, tại tỉnh Quảng Bình, tình trạng kinh doanh, tàng trữ thuốc lá lậu có chiều hướng giảm nhưng vẫn còn xảy ra. Vẫn còn tồn tại một số quầy hàng buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu với số lượng nhỏ lẻ.
Tuy không phổ biến và không hình thành điểm nóng, nhưng cách thức cất giấu khá tinh vi, như: cất giấu thuốc lá lậu lẫn các loại hàng hóa khác, cất giấu trong tủ, tại nhà riêng… khi người tiêu dùng hỏi mua mới đem ra bán.
Chẳng hạn, tháng 10/2023, lực lượng chức năng gồm phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Quảng Bình phối hợp với Công an phường Đồng Hải, Đội Quản lý thị trường số 1 - Cục QLTT tỉnh Quảng Bình, đã tiến hành khám một cửa hàng trên đường Thanh Niên (phường Đồng Hải, TP Đồng Hới) có dấu hiệu buôn bán, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu.
Qua đó phát hiện địa điểm trên đang cất giấu tàng trữ 1.400 bao thuốc lá điếu các loại do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp. Theo khai nhận ban đầu, số thuốc lá trên được chủ cửa hàng mua trôi nổi trên thị trường về cất giấu tại nhà ở để bán lại cho các khách hàng có nhu cầu.
Đối với khâu lưu thông đi qua địa bàn, các đối tượng vận chuyển hoạt động với thủ đoạn tinh vi, phương thức có nhiều thay đổi, phức tạp, khó lường.
Có thể kể đến như: thường xuyên thay đổi tuyến đường, thời gian vận chuyển; gia cố thêm khoang chứa hàng; bọc kín hàng hóa vi phạm bằng túi nilon màu đen và cất giấu, ngụy trang trong các khoang chứa hàng... để trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng…
Cuối tháng 5/2023, tiếp nhận thông tin từ cơ sở, Đội QLTT số 7 đã phối hợp với Tổ tuần tra kiểm soát thuộc phòng CSGT Công an tỉnh tiến hành khám phương tiện vận tải đối với xe ô tô tải mang biển kiểm soát 89H-026.89 do ông Hoàng Tuấn Thi, tỉnh Hưng Yên điều khiển từ Nam ra Bắc.
Qua khám phương tiện, phát hiện trên xe vận chuyển một số lượng lớn hàng cấm gồm 1.490 bao thuốc lá điếu hiệu ESSE Lights (20 điếu/bao) do Hàn Quốc sản xuất không có hoá đơn chứng từ chứng minh tính hợp pháp, không dán tem thuốc lá nhập khẩu theo quy định.
Số thuốc lá này được đựng trong 02 thùng carton, bọc kín bằng bao nilon đen và cất giấu, ngụy trang trong khoang chứa hàng của xe ô tô tải.
Đối tượng đã sử dụng phương thức, thủ đoạn rất tinh vi chuyên nghiệp trong quá trình vận chuyển. Cụ thể, thuốc lá điếu do nước ngoài sản xuất được nhập lậu qua đường tiểu ngạch tại các tỉnh phía Nam sau đó vận chuyển bằng xe tải ra các tỉnh phía Bắc tiêu thụ.
Lô hàng thuốc lá được chia nhỏ, cất giấu bên trong các thùng carton, bên ngoài được ngụy trang bằng cách bọc thêm nhiều lớp bao nilon màu đen, cất giấu sâu trong khoang chứa hàng hóa của phương tiện vận tải, để lẫn lộn với các loại hàng hóa khác nhằm khiến lực lượng chức năng khó phát hiện.
Số lượng thuốc lá điếu nhập lậu được vận chuyển cũng được hạn chế ở mức dưới 1.500 bao để tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bởi theo quy định của Bộ luật Hình sự, các trường hợp buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu từ 1.500 bao trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền
Không chỉ đối mặt với phương thức, thủ đoạn tinh vi trong vận chuyển thuốc lá lậu mà trong quá trình thực thi pháp luật kiểm tra hoặc khám phương tiện vận tải, lực lượng QLTT thường gặp phải sự chống đối, không hợp tác của đối tượng vi phạm. Cụ thể như: không khai báo, khai báo vòng vo, không ký biên bản, không nhận biên bản, thậm chí đe dọa, liên tục quay phim, chụp ảnh, thách thức lực lượng chức năng…
Bên cạnh đó, một số đối tượng đã lợi dụng sàn giao dịch thương mại điện tử, các trang mạng xã hội, ứng dụng bán hàng trực tuyến để quảng cáo, giới thiệu, giao dịch mua bán hàng hóa nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không công khai địa điểm kinh doanh, nơi cất giấu hàng hóa.
Một trở ngại rất lớn khác cho lực lượng chức năng trong quá trình kiểm tra, xử lý là hiện nay vẫn chưa có quy định xử phạt vi phạm hành chính về kinh doanh thuốc lá thế hệ mới, như: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha.
Xác định đấu tranh, chống buôn lậu thuốc lá, thuốc lá điện tử, shisha là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, vừa qua, Cục QLTT tỉnh đã có công văn về việc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý các đối tượng kinh doanh sản phẩm thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha.
Cục QLTT yêu cầu các đội QLTT trực thuộc chú trọng tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha; phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến những hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái pháp những loại thuốc lá đến cá nhân, tổ chức kinh doanh trên địa bàn; tăng cường quản lý địa bàn nhằm phát hiện các đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến thuốc lá để ngăn chặn, xử lý kịp thời.
Thời gian tới, Cục QLTT sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức người dân về tác hại của hành vi buôn lậu thuốc lá đối với xã hội, vận động người dân không bao che, tiếp tay cho hành vi này.
Bên cạnh đó, đơn vị tăng cường phối hợp với lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hoạt động buôn bán, vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá điện tử, shisha, chú trọng triển khai trên các tuyến giao thông đi qua địa bàn tỉnh, như: Quốc lộ 1, Quốc lộ 12A, đường Hồ Chí Minh…
Đồng thời, cục đẩy mạnh quản lý địa bàn, rà soát các tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá; nắm thông tin các điểm nóng, đường dây, ổ nhóm hoạt động buôn lậu thuốc lá trên địa bàn nhằm phát hiện hành vi vi phạm hoặc dấu hiệu vi phạm về tàng trữ, vận chuyển, kinh doanh trái phép các sản phẩm thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha.
Qua đó, tiến hành kiểm tra, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.