Công tác dân vận của Quân đội có vai trò rất quan trọng, đã và đang thực hiện có hiệu quả, tạo thành phong trào hành động cách mạng sâu rộng, góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, giữ vững “thế trận lòng dân”, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng vững chắc.

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, tôn giáo, đời sống tín ngưỡng, tôn giáo rất phong phú, với 54 dân tộc anh em cùng sinh sống; có 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo được Nhà nước công nhận, cấp đăng ký hoạt động; trong đó, có 06 tôn giáo lớn (Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Hồi giáo, Cao Đài, Hòa Hảo). Tính đến tháng 9/2019, Việt Nam có 25,1 triệu tín đồ tôn giáo (55.710 chức sắc, 145.721 chức việc), chiếm 27% dân số. Nhìn chung, các tôn giáo, dân tộc sống đoàn kết, hòa thuận, tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng tồn tại và phát triển.

Thế nhưng, với mưu đồ đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam, thời gian qua, các thế lực thù địch, phản động triệt để lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, gia tăng các hoạt động tuyên truyền, xuyên tạc, nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vu cáo chính quyền đàn áp, phân biệt, đối xử với người dân tộc thiểu số và người theo các tôn giáo. Chúng thường xuyên truyền bá tư tưởng kỳ thị, chia rẽ dân tộc, kích động tư tưởng ly khai, lôi kéo, tập hợp lực lượng tạo dựng ngọn cờ chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa trên đất nước ta. Gần đây, lợi dụng các vấn đề về lịch sử đất đai của tôn giáo và của người dân tộc thiểu số, cùng những sơ hở, thiếu sót của một số cán bộ, chính quyền cơ sở trong thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo, họ kích động, xúi giục, lôi kéo đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo tập trung đông người, bạo loạn,... gây mất ổn định chính trị, chia rẽ đoàn kết dân tộc, tôn giáo, hòng tạo cớ để các thế lực bên ngoài can thiệp, tiến tới đòi xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội.


Bộ đội biên phòng thực hiện "4 cùng" với bà con dân tộc thiểu số khu vực biên giới để tuyên truyền, phổ biến pháp luật.​ Ảnh: danvan.vn
Trước tình hình đó, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã trung thành, vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận; quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng về công tác dân vận, thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác dân vận một cách toàn diện, tích cực, với nhiều nội dung, hình thức sáng tạo, hiệu quả1. Cán bộ, chiến sĩ Quân đội thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đồng bào vùng dân tộc, tôn giáo hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để phá khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tích cực, chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, tuyên truyền, vận động nhân dân nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Quân đội đã chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ, “thế trận lòng dân” vững chắc ở vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo; chỉ đạo các đoàn kinh tế - quốc phòng chủ động phối hợp với địa phương bố trí, sắp xếp ổn định dân cư trên địa bàn Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ,… tạo ra “lá chắn thép” bảo vệ vững chắc biên cương của Tổ quốc. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, kịp thời phát hiện những cá nhân, tổ chức phản động người dân tộc thiểu số có liên quan đến hoạt động tôn giáo ở nước ngoài; cùng với Công an phát động phong trào quần chúng đấu tranh vạch mặt những đối tượng phản động, đội lốt tôn giáo để hoạt động chống phá và vận động nhân dân tố giác tội phạm truyền đạo trái pháp luật. Đồng thời, phát huy tốt vai trò của lực lượng nòng cốt trong đấu tranh phòng, chống, vạch trần âm mưu, thủ đoạn chia rẽ lương - giáo, gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; phát hiện, ngăn chặn và xử lý kiên quyết, kịp thời các hoạt động chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Chủ động phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh. Qua đó, góp phần nâng cao đời sống đồng bào, giữ vững ổn định chính trị, tăng cường quốc phòng, an ninh, nhất là trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm, vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo.

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc, tôn giáo ở một số nơi chưa thường xuyên và chưa có nhiều cách làm sáng tạo. Hoạt động phối hợp, tham mưu của một số đơn vị với cấp ủy, chính quyền địa phương trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở hiệu quả chưa cao; kiến thức, kinh nghiệm, phương pháp nắm, xử lý và đấu tranh ngăn chặn hoạt động của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở một số cơ quan, đơn vị có lúc, có nơi chưa kịp thời.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó dự báo. Các thế lực thù địch đẩy mạnh thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng nước ta với những âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi; trong đó, chúng triệt để lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Nhân dân ta. Điều đó đặt ra công tác dân vận của Quân đội tiếp tục đổi mới, nâng cao và thực hiện đồng bộ, hiệu quả một số nội dung, giải pháp cơ bản sau:

Một là, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ đối với công tác dân vận của Quân đội, kịp thời đấu tranh trước những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Toàn quân tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác dân tộc, tôn giáo, trọng tâm là: Kết luận số 44-KL/TW, ngày 22/01/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TW, ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư (khóa XI) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới; Chỉ thị số 1006-CT/QUTW, ngày 27/9/2019 của Quân ủy Trung ương về tiếp tục đổi mới và tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo Quân đội thực hiện công tác tôn giáo trong tình hình mới; Chỉ thị số 168-CT/QUTW, ngày 08/02/2020 của Quân ủy Trung ương về công tác dân vận của Quân đội trên địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh trong tình hình mới; Chỉ thị số 472-CT/QUTW, ngày 21/5/2020 của Quân ủy Trung ương về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác dân vận của các đoàn kinh tế - quốc phòng trong tình hình mới, v.v. Đồng thời, bám sát đặc điểm địa bàn, tình hình chống phá của các thế lực thù địch, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đồng bào để xác định nội dung, biện pháp tiến hành công tác dân vận cho phù hợp. Các cơ quan, đơn vị phải thường xuyên đổi mới, đa dạng hóa hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục đáp ứng sự phát triển của thực tiễn; không ngừng nâng cao nhận thức, trách nhiệm, hành động của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ về thực hiện công tác dân vận của Quân đội trong tình hình mới không chỉ là trách nhiệm, mà còn là tình cảm gắn bó máu thịt của đội quân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Từ đó, đưa nội dung công tác tuyên truyền, vận động thấm sâu vào suy nghĩ, hành động của đồng bào, làm cho họ luôn đề cao cảnh giác trước hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng nước ta, không để bị động, bất ngờ. Đồng thời, cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt chức năng đội quân công tác, về với đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng có đông đồng bào theo đạo, cùng ăn, cùng ở, cùng làm với họ, góp phần củng cố niềm tin, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn chiến lược của Tổ quốc.

Hai là, phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng trong tiến hành công tác dân vận của Quân đội trong phòng, chống âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Vấn đề này chỉ đạt hiệu quả thiết thực khi tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và phát huy tốt vai trò của các tổ chức, lực lượng. Vì vậy, cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp cần quán triệt sâu sắc nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác dân vận đối với vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo; từ đó, xây dựng kế hoạch thực hiện bảo đảm chặt chẽ, tính khả thi cao. Thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung nội dung, phương pháp tiến hành công tác dân vận phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng, nhất là cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và lực lượng chuyên trách trong tham mưu, chỉ đạo hướng dẫn tổ chức thực hiện. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng cách làm hay, mô hình sáng tạo và tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến. Kiên quyết chấn chỉnh, xử lý nghiêm những trường hợp sai phạm trong thực hiện công tác dân vận nói chung và trong phòng, chống âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, chống phá cách mạng nước ta nói riêng.

Ba là, thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức công tác dân vận trong phòng, chống âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo. Trong thực hiện các cơ quan, đơn vị phải quán triệt tốt phương châm: “chân thành, tích cực, thận trọng, kiên trì, tế nhị và vững chắc” và phong tục, tập quán của nhân dân để tiến hành công tác tuyên truyền, vận động đồng bào cho phù hợp. Nội dung tuyên truyền tập trung vào làm rõ chủ trương, chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng, Nhà nước; truyền thống yêu nước, nghĩa đồng bào, lòng tự hào dân tộc. Tôn vinh “người tốt, việc tốt”, sống “tốt đời, đẹp đạo” và điển hình tiên tiến trong đồng bào các dân tộc thiểu số, tôn giáo, nhất là tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn việc ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, động viên đồng bào tích cực chuyển đổi vật nuôi, cây trồng, xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, phòng, chống tệ nạn xã hội và loại bỏ dần các hủ tục, v.v. Quá trình thực hiện, cần gắn kết chặt chẽ với các phong trào, cuộc vận động cách mạng của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức, địa phương phát động; sử dụng đa dạng, phong phú hình thức tuyên truyền, vận động sát với thực tiễn. Xây dựng đội ngũ báo cáo viên giỏi, có tâm huyết, những cán bộ, người có uy tín, am hiểu ngôn ngữ, phong tục tập quán đồng bào để tổ chức các đội thông tin tuyên truyền lưu động về vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa kết hợp các hoạt động giúp dân xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.

Cùng với đó, tiếp tục tham gia thực hiện có hiệu quả các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, trọng tâm là: Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP, ngày 27/12/2008, Nghị quyết số 80/NQ-CP, ngày 19/5/2011 của Chính phủ về định hướng giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2020 và Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững; Nghị quyết số 12/NQ-CP, ngày 15/02/2020 của Chính phủ về triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14, ngày 18/11/2019 của Quốc hội về phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2011 - 2030. Trong đó, ưu tiên giúp dân phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, “xóa” hộ đói, giảm hộ nghèo, cải thiện đời sống; không để hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo bị tái nghèo, nhất là đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ địa cách mạng, vùng có đông đồng bào tôn giáo.

Bốn là, không ngừng nâng cao hiệu quả công tác tham mưu, phối hợp, tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào tôn giáo. Các cơ quan, đơn vị chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trên địa bàn nắm chắc tình hình, kịp thời tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương xử lý hiệu quả những vấn đề nảy sinh ngay từ cơ sở. Tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc ở vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo; tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý nhà nước về vấn đề dân tộc, tôn giáo. Thực hiện tốt công tác tạo nguồn, bồi dưỡng cán bộ cơ sở người dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới; phấn đấu “xóa” tình trạng thôn - bản “trắng” đảng viên. Tham gia củng cố, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, khắc phục những mặt yếu kém, tiêu cực trong lãnh đạo; nâng cao uy tín của tổ chức đảng đối với đồng bào. Thực hiện tốt Quy chế Dân chủ cơ sở, phát huy quyền làm chủ của nhân dân; phối hợp tham gia xây dựng các tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh. Phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng và chức sắc, chức việc tôn giáo. Tăng cường công tác đối thoại tôn giáo, phát huy vai trò của chức sắc, tín đồ tiến bộ, đề cao uy tín của họ trong các lĩnh vực đời sống cộng đồng và phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trong mỗi bản, làng, phum, sóc; đấu tranh có hiệu quả mọi luận điệu xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Năm là, thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao năng lực, phương pháp cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là lực lượng trực tiếp làm công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị thường xuyên chăm lo, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, kỷ luật công tác dân vận cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là lực lượng trực tiếp làm công tác dân vận, tôn giáo. Nội dung phải toàn diện, chú trọng việc bồi dưỡng nâng cao nhận thức về vấn đề dân tộc, tôn giáo và công tác dân tộc, tôn giáo của Đảng, Nhà nước; kiến thức về kinh tế, văn hóa, xã hội, đặc điểm văn hóa và tâm lý tộc người, đặc điểm sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phương pháp vận động đồng bào dân tộc, tôn giáo; quan tâm bồi dưỡng, phát triển đảng viên, đoàn viên, tạo nguồn cán bộ là người dân tộc thiểu số, tôn giáo làm nguồn cán bộ cho địa phương và làm nòng cốt trong tiến hành công tác vận động đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo.

Công tác dân vận của Quân đội có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với việc xây dựng củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ toàn quân phải nhận thức đúng về yêu cầu nhiệm vụ chính trị nói chung, nhiệm vụ công tác dân vận nói riêng, tích cực, chủ động phối hợp thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nội dung, biện pháp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác dân vận của Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thượng tướng TRẨN QUANG PHƯƠNG, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
______________

1 - Các nội dung, hình thức như: “Vận động đồng bào dân tộc thiểu số xóa hủ tục, ổn định cuộc sống, xây dựng nếp sống mới vùng dự án”, “Gắn kết yêu thương giữa lương và giáo”, “Xây dựng và huy động lực lượng chính trị nòng cốt tham gia xử lý các tình huống đình công, biểu tình, tụ tập gây rối”, “Giao ban già làng, trưởng thôn, đội”, “Gặp mặt chức sắc tôn giáo”, “Quần chúng tham gia tự quản đường biên, mốc quốc giới và giữ gìn an ninh, trật tự ở khu vực biên giới”, “Xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ biên giới”, “Vận động quần chúng xây dựng khu dân cư vùng giáo tiên tiến, an toàn về an ninh chính trị”, v.v.