Quan hệ Việt Nam - EU chưa bao giờ đóng băng

 - Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) cùng nhìn lại 20 năm quan hệ hợp tác - mối quan hệ luôn vận động không ngừng, “chưa bao giờ đóng băng” bởi những biến cố lịch sử khách quan. 

Ngày 29/11, tại Hà Nội diễn ra hội thảo quốc tế kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - EU.

Châu Âu không phải là lục địa già

"Quan hệ chưa bao giờ đóng băng" là nhận định của bà Phan Thúy Thanh, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Bỉ 2 nhiệm kỳ khi đề cập đến quan hệ song phương EU - Việt Nam. Cho rằng quan hệ luôn "vận động không ngừng", bà Thanh cho rằng, với thời gian, cả hai bên đã nhận thức đầy đủ thiện chí, vai trò của nhau, luôn chủ động đưa ra nhiều sáng kiến hợp tác, điều chỉnh kịp thời quan hệ để ngày nay EU là đối tác tin cậy quan trọng hàng đầu của Việt Nam và Việt Nam là đối tác ưu tiên của châu Âu tại châu Á.

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1990, đặc biệt là sau khi ký Hiệp định khung hợp tác năm 1995, quan hệ Việt Nam - EU đã phát triển nhanh chóng. Nói như nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, đó là mối quan hệ "lâu dài, phát triển không ngừng, nhanh chóng, thay đổi về chất" một cách toàn diện trên các lĩnh vực, từ chính trị, thương mại, đầu tư, hợp tác phát triển đến văn hóa - giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế cũng như trong hợp tác đối phó với các thách thức toàn cầu.

"Rõ ràng vị trí địa chính trị, địa kinh tế của hai bên có tầm quan trọng và chúng ta đã nhận ra điều đó. Chúng tôi nhận thức rõ vị trí của châu Âu và châu Âu cũng nhận thức vị trí của Đông Nam Á nói chung, Việt Nam nói riêng. Đây là một nhân tố quyết định để có thể gặp nhau. Bên cạnh đó là nhân tố lợi ích khi cả hai bên đều có lợi ích, mở rộng hợp tác với nhau", ông Khoan nói.

Đại sứ các nước trong EU tại hội thảo. Ảnh: XL

Đại sứ Sean Doyle cũng nhận định mối quan hệ giữa hai bên đã thay đổi, chuyển từ "dự án" sang "chương trình", chuyển từ "hỗ trợ chính sách" sang "hỗ trợ kinh tế". "Mối quan hệ EU - Việt Nam còn phát triển nhiều hơn nữa. Châu Âu không phải là “lục địa già”, chúng tôi không từ bỏ hợp tác hữu nghị giữa EU và Việt Nam", ông nói.

EU hiện trở thành một trong những đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trung bình 15 đến 20%/năm, đạt mức kỷ lục 15,2 tỷ USD năm 2009. Về đầu tư, tính đến hết năm ngoái, 21/27 nước thành viên và các tập đoàn lớn của EU đã đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn đăng ký khoảng 13,3 tỷ USD.

Với tổng số vốn ODA cam kết trong giai đoạn 1996 - 2009 là 10 tỷ USD, riêng năm nay là hơn 1 tỷ USD, EU hiện là nhà tài trợ song phương lớn thứ hai về viện trợ phát triển chính thức ODA cho Việt Nam. Trong nhiều năm liên tiếp, đây là nhà cung cấp viện trợ không hoàn lại lớn nhất, giúp Việt Nam xóa đói giảm nghèo và hội nhập quốc tế.

Viện trợ phát triển chính thức ODA là một "mảng sáng" trong quan hệ song phương 20 năm liên tiếp giữa Việt Nam và EU được nêu bật tại hội thảo. Theo ông Hồ Quang Minh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế đối ngoại (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), trong bối cảnh Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình thấp, viện trợ ODA của EU và các nhà tài trợ là nguồn lực quan trọng.

Ông Minh cho hay kinh nghiệm nhiều nước rơi vào bẫy thu nhập trung bình đi trước cho thấy một trong những nguyên nhân là việc cắt hoặc giảm nhanh hỗ trợ ODA của các nhà tài trợ. Việt Nam không phải là nước quá phụ thuộc vào viện trợ ODA, song theo ông Minh, ODA đóng vai trò là nguồn lực quan trọng đối với phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo cho Việt Nam.

Đánh dấu chặng đường 20 năm hợp tác song phương, tháng 10 vừa qua, Việt Nam và EU đã ký tắt Hiệp định khung "Đối tác và Hợp tác - PCA" nâng quan hệ song phương lên "Đối tác chiến lược". PCA là Hiệp định đối tác và hợp tác toàn diện thay thế cho Hiệp định khung 1995, tạo khung pháp lý mới cho quan hệ trên một loạt lĩnh vực.