Nhóm vật tư nông nghiệp (VTNN) là các sản phẩm đầu vào của sản xuất nông nghiệp, bao gồm giống cây trồng, giống vật nuôi, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, hóa chất, chế phẩm sinh học, chất xử lý, cải tạo môi trường trong sản xuất nông nghiệp, thủy sản. Trong đó, phân bón là loại VTNN quan trọng số 1 đối với sản xuất nông nghiệp, bởi chiếm tỷ trọng cao nhất trong giá thành của trồng trọt.
VTNN là hàng hóa thiết yếu quyết định đến năng suất, chất lượng sản phẩm, sức khỏe người tiêu dùng. Bởi lẽ đó, vấn đề quản lý, kiểm soát chất lượng và việc sử dụng mặt hàng này được các ngành chức năng đặc biệt quan tâm nhằm góp phần ổn định, nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm và môi trường sinh thái.
Hiện nay, nạn phân bón giả, thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng đã len lỏi khắp các tỉnh, thành phố, tập trung nhiều ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Nhận thức rõ điều này, thời gian qua, công tác quản lý các cơ sở kinh doanh VTNN luôn được Thanh ra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng xác định là nhiệm vụ quan trọng và được quan tâm thực hiện.
Sóc Trăng là tỉnh có thế mạnh trong lĩnh vực nông nghiệp với gần 70% dân số có sinh kế phục thuộc. Do đó, nếu công tác quản lý trong kinh doanh VTNN không được thực hiện chặt chẽ sẽ phát sinh nhiều hệ lụy, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất của người dân cũng như chất lượng nông sản của tỉnh.
Mặt khác, không chỉ tác hại khó lường về môi trường hay sức khỏe, việc sử dụng VTNN giả, kém chất lượng còn gây ảnh hưởng lớn đến việc xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của tỉnh.
Những năm qua, mặc dù đã có những văn bản xử phạt cụ thể, nhưng vì lợi nhuận, việc kinh doanh các vật tư đầu vào kém chất lượng, không rõ nguồn gốc trong chăn nuôi, trồng trọt trên thị trường vẫn còn tiếp diễn và khó kiểm soát.
Chẳng hạn, tháng 7 vừa qua, Đội quản lý thị trường số 2 – Cục QLTT tỉnh tiến hành kiểm tra 01 cửa hàng VTNN tại huyện Kế Sách đang hoạt động kinh doanh phân bón, phát hiện cửa hàng có các hành vi vi phạm như: buôn bán phân bón không có Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam; Bán hàng hóa có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng và Buôn bán hàng hóa trên thị trường có chất lượng không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.
Đội QLTT số 2 đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc đến Cục QLTT tỉnh Sóc Trăng ban hành quyết định xử phạt thu nộp 19.550.000 đồng và tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón trong thời gian 02 tháng.
Thường xuyên tổ chức kiểm tra đột xuất về nhiều nội dung
Ngoài cây trồng chủ lực là lúa, lĩnh vực trồng trọt của tỉnh Sóc Trăng đã và đang có bước phát triển mạnh mẽ với đa dạng các nhóm cây trồng được canh tác theo hình thức xen canh, luân canh. Các cơ sở kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật theo đó cũng phát triển nhanh tại nhiều địa phương để đáp ứng nhu cầu.
Thực hiện nhiệm vụ chuyên ngành, lực lượng Thanh tra Sở NN&PTNT tỉnh thường xuyên tổ chức kiểm tra đột xuất các cơ sở về nhiều nội dung, từ hồ sơ, giấy phép đăng ký kinh doanh, tài liệu về quản lý chất lượng, tiêu chuẩn, quy chuẩn và ghi nhãn hàng hóa đang áp dụng trên các sản phẩm VTNN; đến kiểm tra về hiện trạng điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ kinh doanh.
Tại mỗi điểm kiểm tra, đoàn liên ngành tiến hành lấy mẫu phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để phân tích và giám định chất lượng.
Bên cạnh vật tư trong lĩnh vực trồng trọt, các mặt hàng như thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi trên thị trường hiện nay cũng ngày càng đa dạng, nhiều chủng loại.
Vì vậy, việc thanh, kiểm tra các cơ sở kinh doanh sản phẩm vật tư phục vụ cho chăn nuôi cũng được thanh tra Sở thực hiện thường xuyên nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các trường hợp vi phạm về hành vi kinh doanh, như mua bán sản phẩm giả, kém chất lượng, nằm ngoài danh mục lưu hành,…
Nhờ vậy, ý thức kinh doanh của các cơ sở đã có nhiều chuyển biến rõ rệt. Hầu hết các đại lý, cửa hàng đều thực hiện tốt việc ghi chép xuất xứ, nguồn gốc sản phẩm và quá trình xuất, nhập hàng; đồng thời, cam kết không trưng bày, kinh doanh các sản phẩm nằm ngoài doanh mục cho phép.
Toàn tỉnh Sóc Trăng hiện có khoảng 1.500 đại lý kinh doanh VTNN thuộc các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Tính từ đầu năm đến nay, ngoài phối hợp tốt trong công tác liên ngành, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, Thanh tra Sở NN&PTNT đã thành lập 13 đoàn tiến hành kiểm tra việc kinh doanh của các cơ sở VTNN tại nhiều địa phương trong tỉnh.
Qua đó, đã thu được 15 mẫu thử nghiệm và phát hiện 30% mẫu sản phẩm có chất lượng kém. Thanh tra Sở đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 100 cơ sở với số tiền trên 700 triệu đồng.
Thời gian tới, thanh tra Sở đề nghị các chi cục trực thuộc Sở NN&PTNT thường xuyên cập nhập, tuyên truyền, vận động các đại lý cũng như các doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất VTNN phải am hiểu về những sản phẩm có uy tín và chất lượng để bán ra thị trường cho nông dân, làm sao vừa giảm giá bán vừa có chất lượng để nông dân sản xuất hiệu quả.