Sự thật bị chôn lấp dưới hầm vàng định mệnh

- Quá trình điều tra, PV VietNamNet đã tìm ra những bằng chứng xác thực, khẳng định: có ít nhất 8 phu vàng đã bị thiệt mạng tại bãi vàng thổ phỉ thuộc xã Minh Lương (huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai). Thế nhưng, con số này đã bị chính quyền từ xã đến huyện và tỉnh Lào Cai 'phù phép' và thống nhất: 2 người thiệt mạng, 12 người bị thương.

“Chết nhiều lắm”

Trong quá trình thâm nhập bài vàng thổ phỉ tại rừng Xanh, rừng Vầu, rất may, chúng tôi đã được một phu đào vàng tình nguyện dẫn đường.

Trước đó, một người dân bản địa tên Mã Văn K. sau khi đưa chúng tôi đi nửa quãng đường, đã phải rút lui với lý do: “Trên đó, bưởng vàng thuê cả đội quân tóc xanh, tóc đỏ. Giang hồ tứ xứ đổ về đây làm bảo kê rất nhiều. Một mình chui vào đó, khác nào vào hang cọp. Nguy hiểm lắm”.

Hoàng Văn K – tên phu vàng tình nguyện dẫn đường năm nay 35 tuổi. Ấy vậy mà trông anh già đi so với lứa tuổi của mình.

Có lẽ, những tháng ngày đu mình nơi chốn rừng thiêng nước độc đã vắt hết sức lực của một thanh niên tráng kiện như K.

Nước da xanh tái, K. kể cho chúng tôi nghe về cái đêm định mệnh cướp đi mạng sống rất nhiều phu vàng.

Trước khi vào chuyện, K. cười chua chát: “Đời phu vàng như bọn e, bạc như vôi. Nay sống, mai chết, chẳng biết đâu mà lần. Trời thương em, để em còn nuôi vợ và 2 đứa con nên vẫn cho sống đến ngày hôm nay”.

K. bảo, cả ngày 4/9, mưa tối trời, sấm chớp đì đùng. Vì mưa to quá, nên hôm đó, K. không về nhà được mà ở lại lán trại trong đó.

Lán trại của K. nằm biệt lập, gần con suối, phía trên là khu vực “lãnh địa” của một bưởng vàng tên H.

Định đi lên lán của mấy phu vàng phía trên nhưng mưa to quá, trời tối sầm như chì, chẳng thể nhìn thấy đường nên K. ở lại lán của mình.

Hơn 12 giờ đêm, đang nằm co ro thì nghe một tiếng nổ lớn. 'Động rừng', K. nghĩ thế. Chưa kịp định thần thì đã thấy đất đá ầm ầm đổ xuống ngay cạnh lán của mình.

K hoảng hốt: “Lán trại của bưởng H bị lũ cuốn, trên đó có 8 người. Từ chiều em định lên trên đó để ngủ lại nhưng mưa to nên không đi được. Chắc họ chết cả rồi”.

Mưa ngớt. Bùn đất nhão nhoẹt nhưng K. vẫn cắt bóng đêm để chạy lên xem các phu vàng trên đó sống chết ra sao.

Một phu vàng thương tích đầy mình, vừa lóp ngóp chui ra khỏi cành cây thều thào với K: “Lán sập. Chết mất 4 người rồi”.

Những phu vàng còn sống sót í ới gọi nhau đi tìm kiếm những nạn nhân bị đất đá vùi chôn. Đêm tối, những bàn thay thô ráp của phu vàng thọc sâu vào đống đổ nát, cố gắng hết sức tìm kiếm.

1 giờ. 2 giờ. 3 giờ. Những thi thể không nguyên vẹn được lôi lên dưới lớp bùn nhão nhoẹt. Một số người đưa lên còn sống, nhưng do không kịp cứu chữa, mất máu quá nhiều nên đã thiệt mạng.

“Những ai còn sống, sau đó được đưa ra trạm y tế xã Minh Lương để cứu chữa. Phương tiện vận chuyển duy nhất là bằng cáng; nạn nhân được bọc trong chăn hoặc chiếu; cứ 2 người cáng một người. Vì đường quá xa nên đã có phu vàng chết trên đường cấp cứu” – K. kể lại.

Cũng theo K. thì tối 6/9, 2 chiếc xe biển số Thái Nguyên được điều động đến để chở các thi thể nạn nhân về quê.

Tất cả đều diễn ra trong đêm tối. Âm thầm. Lặng lẽ. Những chiếc xe chở những thi thể lạnh ngắt, không nguyên vẹn lầm lũi biến mất khỏi xã Minh Lương trong bóng đêm đen kịt.

“Xà xẻo” cả mạng phu vàng?

Theo những người dân chứng kiến sự việc thì ngay sau khi xảy ra, cán bộ xã và huyện đều có mặt tại hiện trường.

“Công an huyện cũng được huy động đến hiện trường thì phải” – một người dân vừa nói nhỏ, mắt vừa lắm lét nhìn xung quanh xem có ai đang theo dõi mình hay không.

Thắp hương cho các nạn nhân xấu số

Người dân, phu vàng đều khẳng định rằng: rất nhiều phu vàng đã bỏ mạng trong cái đêm “động rừng” đó. Ấy vậy nhưng, xã, huyện và tỉnh Lào Cai chỉ thừa nhận có 2 người thiệt mạng trong vụ lở núi. Ít nhất, có đến 6 xác phu vàng đã bị “ăn bớt” trong các bản báo cáo của chính quyền.

Trong buổi làm việc với phóng viên, chủ tịch xã Minh Lương - ông Hoàng Ngọc Siến khẳng định như đinh đóng cột: “Chỉ có 2 người chết. Sau khi đưa người ra khỏi hiện trường, xã đã cho một đoàn đi kiểm tra nhưng chẳng thấy gì nữa.

Tôi cũng chỉ biết thế vì khai thác vàng trái phép không liên quan đến xã. Có cấp trên về kiểm tra và có giải quyết hết rồi”.

Con số người bị thiệt mạng cũng được xã Minh Lương ghi chép rất cẩn thận trong sổ công tác của công an xã: “Vụ sạt lở tại rừng Vầu thuộc xã Minh Lương làm chết hai người là Bùi Văn Khánh (SN 1995, ở xã Tuân Đạo, Lạc Sơn, Hòa Bình và Bùi Văn Ai (SN 1981, ở cùng quê). Đã chuyển lên cấp trên xem xét”.

Con số này một lần nữa được “thống nhất” tuyệt đối trong văn bản làm việc giữa công an huyện Văn Bàn với xã Minh Lương.

Văn bản này có đoạn: “Rạng sáng ngày 5/9, tại bãi vàng rừng Xanh thuộc xã Minh Lương đã xảy ra một vụ sạt lở đất. Vụ sạt lở đã làm 2 người chết, có tên: Bùi Văn Khánh (1995), Bùi Văn Ai (1981), cả 2 đều trú tại xã Tuân Đạo, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình”.

Lán trại dã chiến được dựng nên bên những quả đồi vằn vện

Cũng theo văn bản 454/BC, ký ngày ngày 17/9 (sau một hôm phóng viên tiếp cận hiện trường) của Công an huyện Văn Bàn gửi UBND huyện thì có 2 người bị thiệt mạng trong vụ sạt lở núi vào rạng sáng ngày 5/9.

Trong văn bản báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai số 358/BC-UBND cũng ghi rõ, số người thiệt mạng tại bãi vàng Minh Lương là 2. Giám đốc Sở TN&MT tỉnh này cũng khẳng định con số đó.

Những con số biết nói

Trong quá trình điều tra về vụ việc nghiêm trọng này, PV VietNamNet đã nhiều lần liên hệ với UBND tỉnh Lào Cai để làm rõ sự việc.

Tuy nhiên, những người đứng đầu tỉnh này đều không tiếp xúc với báo chí để trả lời một cách trung thực: Có bao nhiêu người chết trong vụ sạt lở?

Trong quá trình chờ đợi gần 1 tuần, phóng viên đã tiếp cận được một thông tin cực kỳ quan trọng từ huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Đường vào bãi vàng bị sạt lở nghiêm trọng. Mất 4 giờ đi bộ trên những con đường trơn trượt thế này mới có thể tiếp cận được khu vực các bưởng vàng khai thác vàng.

Chính quyền huyện Lạc Sơn khẳng định: Riêng tại huyện Lạc Sơn đã có 8 phu vàng bị thiệt mạng. Họ gồm: Bùi Văn Chẻm (SN 1960), Bùi Văn Khánh (SN 1995), Bùi Văn Viên (SN 1968), Bùi Anh Tú (SN 1995), Bùi Văn Ai (SN 1981) cùng ở xã Tuân Đạo; Bùi Văn Rúc (SN 1958, xã Quý Hòa); Bùi Văn Biền (SN 1991) và Bùi Văn Rự (SN 1986), cùng xã Tân Lập.

Theo ông Bùi Văn Lưu, Trưởng Công an xã Tân Lập, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình, thì “Trong 2 ngày 6-7/9, xã đã ký xác nhận tiếp nhận 2 thi thể nạn nhân là Bùi Văn Biền và Bùi Văn Rự được bàn giao cho gia đình để làm lễ mai táng. Chủ hầm vàng cũng đã hỗ trợ cho mỗi gia đình 80 triệu đồng”.

Theo lời ông Lưu, cả 2 nạn nhân đều gặp nạn tại lán trại khai thác vàng ở xã Minh Lương, huyện Văn Bàn.

Ông Bùi Văn Rưn - Chủ tịch UBND xã Tuân Đạo, huyện Lạc Sơn, cũng khẳng định: "Xã Tuân Đạo có 5 nạn nhân bị thiệt mạng khi đi lao động tự do tại bãi vàng ở xã Minh Lương - Văn Bàn - Lào Cai. Trong đó nhiều người tuổi đời còn trẻ và chưa lập gia đình.

Sau khi nhận được thông tin, đại diện UBND xã đã đến chia sẻ với gia đình các nạn nhân cùng việc giao công an xã tiến hành các thủ tục giao nhận thi thể 5 nạn nhân bằng biên bản, thủ tục liên quan".

Như vậy, đến thời điểm hiện tại, có thể khẳng định: ít nhất 8 phu vàng đã thiệt mạng trong đêm 5/9 tại bãi vàng rừng Xanh, rừng Vầu.

Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì mà số nạn nhân này đã bị chính quyền tỉnh Lào Cai bưng bít?

Số người thiệt mạng chính xác trong vụ việc này là bao nhiêu? Vì sao tình trạng khai thác vàng trái phép diễn ra tại khu vực này đã hơn 10 năm nhưng chính quyền lại “bất lực”? Dư luận đang chờ câu trả lời từ lãnh đạo tỉnh Lào Cai.

Hoàng Sang

(còn nữa)