Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda đã bày tỏ sự quan ngại xung quanh việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự cũng như các hoạt động hàng hải gần Nhật Bản, kể cả khi ông nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á.

"Tôi lo lắng về việc thiếu minh bạch trong nỗ lực củng cố và gia tăng các khả năng quốc phòng cũng như các hoạt động hàng hải của Trung Quốc”, ông Noda nói tại một cuộc họp quốc hội Nhật. "Tôi mong rằng Trung Quốc sẽ đóng một vai trò thích hợp như một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda. Ảnh: ibtimes

Những tranh cãi của Nhật Bản với Trung Quốc về tranh chấp lãnh thổ và lịch sử thời chiến vẫn tiếp tục làm căng thẳng mối quan hệ giữa hai nước, đặc biệt là việc đấu khẩu về vùng nước tranh chấp tại biển Hoa Đông thời gian gần đây.

Tuy nhiên, quan hệ ngoại giao gặp nhiều trắc trở lại diễn ra giữa lúc hai nền kinh tế lớn nhất châu Á ngày càng phụ thuộc nhau nhiều hơn trong quan hệ thương mại. Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản.

Ông Noda được coi là người cứng rắn trong lĩnh vực tài chính, nhưng các quan điểm của ông về những vấn đề ngoại giao ít được biết tới.

Sau khi nhậm chức Thủ tướng hai tuần trước đây, cựu Bộ trưởng Tài chính - người đã từng kêu gọi Nhật cần có lập trường ngoại giao vững chắc hơn với các cường quốc nước ngoài - đang được dõi theo sát sao để xem ông sẽ quản lý mối quan hệ của Nhật với láng giềng đang phát triển nhanh chóng của mình thế nào.

Ông Noda dường như đã ít nhiều thể hiện quan điểm của mình với Trung Quốc sau khi tuyên bố tranh cử vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền. "Năm tới sẽ là một giai đoạn thay đổi với sự chuyển tiếp lãnh đạo”, ông đề cập tới Bắc Kinh. "Họ có thể đẩy mạnh chủ nghĩa dân tộc và có những sự gây hấn. Chúng ta phải sẵn sàng cho bất cứ diễn biến nào”.

Ngay sau khi ông Noda đắc cử Thủ tướng, hãng thông tấn Trung Quốc, Tân hoa xã, đã cảnh báo: “Quan trọng là tôn trọng cảm giác của người dân châu Á, trong đó có người Trung Quốc khi đối mặt với lịch sử xâm lược của Nhật Bản trong suốt thế kỷ qua”. Ngày 29/8, hãng tin này nói rằng, Nhật Bản nên tôn trọng "lợi ích cốt lõi" của Trung Quốc bằng cách từ bỏ tuyên bố chủ quyền với quần đảo Senkaku (mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) ở biển Hoa Đông và công nhận "chủ quyền toàn vẹn với quần đảo này" của Bắc Kinh. Đây là quần đảo tranh chấp giữa hai nước.

Tuy vậy, khi trở thành Thủ tướng, ông Noda đã cố “hạ giọng” trong việc bày tỏ quan điểm. Hôm 14/9, ông nhắc lại rằng, ông và các bộ trưởng nội các “nên kiềm chế” việc viếng thăm ngôi đền gây tranh cãi Yasukuni - vấn đề khiến cho quan hệ giữa Nhật với Trung Quốc và Hàn Quốc có nhiều rạn nứt.

Mặc dù vậy, quan hệ Trung - Nhật vẫn căng thẳng bởi các vụ xâm nhập gần đây của nhiều tàu Trung Quốc vào vùng biển tranh chấp giữa hai bên tại Hoa Đông. Bắc Kinh và Tokyo thậm chí còn đả động những ngôn từ chiến tranh sau vụ Nhật bắt giữ một thuyền trưởng tàu cá Trung Quốc năm ngoái.

Trong bài phát biểu trước quốc hội hôm 14/9, ông Noda nhấn mạnh, quan hệ Nhật - Trung “là quan trọng với khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như toàn thế giới”. Ông nói muốn đẩy mạnh quan hệ của Nhật với nước láng giềng “từ một viễn cảnh rộng lớn hơn”. Thủ tướng Nhật bày tỏ hy vọng sẽ tới thăm Trung Quốc “vào thời gian thích hợp” với hai nước.

Thái An (theo Wall Street Journal)