Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa tổ chức Hội nghị Sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.

Theo đó, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, đến nay cả nước đã có 73,64% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 là 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận nhiều nội dung tại hội nghị.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho hay, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới không chỉ là xây dựng cầu, đường, trường, trạm mà bao gồm đa mục tiêu.

Trong đó, có 6 chương trình chuyên đề về phát triển du lịch; khoa học và công nghệ; chuyển đổi số; tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn; nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự; chương trình OCOP. Ngoài ra còn có các vấn đề như bình đẳng giới, dinh dưỡng cho cư dân nông thôn, khuyến nông...

“Hiện, nhiều quốc gia thực hiện chương trình quy nông, quy hương. Không phải tất cả đều về nông thôn nhưng họ coi nông thôn là vốn quý, di sản, tài sản và họ làm nhiều chương trình du lịch làng nghề, du lịch nông nghiệp nông thôn để kích hoạt, chấn hưng nông thôn, để nông thôn trở thành nơi đáng sống, đáng để quay về. Do đó, rất cần có thêm sáng kiến, mô hình mới để các địa phương bắt tay vào thực hiện", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Nhiều kết quả tích cực

Ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho biết, đến nay, cả nước có 6.022/8.177 xã (73,65%) đạt chuẩn nông thôn mới (tăng 0,6% so với cuối năm 2022). Có 263 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới. 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Hết tháng 5/2023, đã có 7.484 xã hoàn thành Tiêu chí về quy hoạch, đạt 91,5%.

Cả nước đã có 63/63 tỉnh, thành phố đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP. Đến tháng 7/2023, đã có 5.069 chủ thể OCOP; trong đó có 38,5% là hợp tác xã, 24,4% là doanh nghiệp, 34,1% là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác.

Đã có 9.852 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên; trong đó 66,9% sản phẩm 3 sao, 32,2% sản phẩm 4 sao, 0,6% sản phẩm tiềm năng 5 sao và 42 sản phẩm 5 sao được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận. Sản phẩm OCOP đang từng bước khẳng định được giá trị và chất lượng trên thị trường, được người dân tín nhiệm. 

Đặc biệt, các sản phẩm OCOP 5 sao đã được lãnh đạo Đảng và Nhà nước tin tưởng, lựa chọn làm quà tặng trong các hội nghị quan trọng và các chuyến công tác nước ngoài; đồng thời được một số bộ, ngành sử dụng làm quà tặng đại biểu trong các hội nghị của ngành.

Bên cạnh đó, thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025, đã có 6.393 xã (78,2%) đạt Tiêu chí về nghèo đa chiều. Đến hết tháng 7/2023 đã có 7.623 xã (93,2%) đạt Tiêu chí về văn hóa (tăng 3,2% so với cuối năm 2020).

Mục tiêu hoàn thành xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025.

Với kinh nghiệm 10 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010 - 2020), cùng với sự nỗ lực, quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, các địa phương đã chủ động hơn trong triển khai Chương trình ngay từ những năm đầu giai đoạn 2021 - 2025.

Đặc biệt năm 2021, cả nước phải gồng mình phòng chống dịch Covid-19 và tập trung thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, nhưng trong 2 năm (2021 và 2022), Chương trình vẫn hoàn thành mục tiêu được Chính phủ giao, trong đó có một số chỉ tiêu còn vượt so với kế hoạch.

Mục tiêu hoàn thành xây dựng nông thôn mới tiếp tục được các địa phương xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025. Sau gần 3 năm triển khai, cả nước đã huy động được hơn 1,7 triệu tỷ đồng đầu tư thực hiện Chương trình. Đến nay, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới có tỷ lệ giải ngân vốn ngân sách Trung ương cao nhất trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận các nội dung như: Kết quả xây dựng nông thôn mới; Giải pháp huy động nguồn lực, lồng ghép nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia nhằm hoàn thiện tiêu chí nông thôn mới; Phát triển các sản phẩm OCOP, những vướng mắc của tỉnh cần xử lý.

Người dân là chủ thể xây dựng nông thôn mới

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chia sẻ, xây dựng nông thôn mới cần tăng cường năng lực của người dân nông thôn để người dân nông thôn hiểu rõ mình là chủ thể, Nhà nước chỉ đứng vai trò hỗ trợ.

Bộ trưởng cho biết, quan trọng nhất là tiếp quản tri thức hóa người nông dân, tăng cường năng lực người dân nông thôn để tham gia tự quản, tự lực, xây dựng quê hương, làng xóm của mình. Làm sao để mọi người dân nông thôn hiểu được mình là chủ thể của làng quê, của nông thôn. Mỗi người dân cần ý thức được đó là việc của mình còn Nhà nước chỉ là hỗ trợ. Chừng nào có được tư duy đó, chúng ta mới thành công. Do vậy, phải thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận về nông thôn mới, cách tiếp cận về OCOP, cách tiếp cận về du lịch.

Đối với Chương trình OCOP, Bộ trưởng đề nghị, mỗi tỉnh đều có một trung tâm xúc tiến thương mại đầu tư và cần bổ sung cho trung tâm đó thêm chức năng huấn luyện người nông dân làm sản phẩm OCOP hay là khởi nghiệp nông nghiệp. Qua đó, Văn phòng Điều phối nông thôn mới cần có bộ phận nghiên cứu những đề tài mới, thiết lập nhóm hệ sinh thái OCOP, nền kinh tế bao trùm để mọi người đều được tham gia vào sản xuất, tạo sản phẩm OCOP.

Thanh Hà và nhóm PV, BTV