- Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tham nhũng đang dần thay đổi cách thức. Tần suất chi trả chi phí không chính thức giảm, song quy mô và phạm vi hối lộ để giành hợp đồng làm ăn với cơ quan chức năng hoặc DN nhà nước lại gia tăng.

Đó là một trong những nhận định đưa ra tại báo cáo xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2012 công bố ngày 14/3.

Báo cáo cho thấy, các khoản “lót tay” hay còn gọi là “tham nhũng vặt” trong đăng ký kinh doanh và hoàn tất thủ tục hành chính đã giảm nhẹ trong những năm qua. Tỷ lệ chi phí không chính thức/doanh thu cho những giao dịch như vậy cũng giảm một nửa, từ 13% trong năm 2006, xuống còn 6,5% năm 2012.

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tham nhũng đang dần thay đổi cách thức. Tần suất chi trả chi phí không chính thức giảm, song quy mô và phạm vi hối lộ để giành hợp đồng làm ăn với cơ quan chức năng hoặc DN nhà nước lại gia tăng.

“Hoa hồng” trục lợi

Kết quả khảo sát cho thấy, có khoảng 41% số DN trả hoa hồng cho cán bộ nhà nước để đảm bảo giành được hợp đồng, tăng rất nhiều so với mức 23% năm 2011. Dường như ngày càng nhiều DN cho rằng những quy định, chính sách “tạo điều kiện” cho cán bộ trục lợi và trả hoa hồng trong hợp đồng vẫn là vấn đề nhức nhối.

PCI 2012 ghi nhận hiện tượng tham nhũng đang dần thay đổi cách thức.


Xét về mặt quy mô, DN càng lớn, càng có xác suất chi hoa hồng cao hơn. Tỷ lệ trả hoa hồng đối với các DN có quy mô từ 50-99 lao động lên tới 47%. Tuy nhiên, với DN có quy mô rất lớn, trên 100 lao động, tỷ lệ này giảm xuống đôi chút. Điều này được lý giải là có thể do DN lớn có mối quan hệ mật thiết với lãnh đạo địa phương, không phải đầu tư vào chi phí hoa hồng.

Doanh nghiệp bi quan

Năm 2012 vừa qua, cả DN trong và ngoài nước đều tỏ ra bi quan, thất vọng hơn về triển vọng kinh doanh. Nhiệt kế doanh nghiệp của PCI - dựa trên tỷ lệ DN có kế hoạch hoặc dự định tăng quy mô hoạt động - cho thấy sự lạc quan sụt giảm đáng kể, từ mức 76% năm 2006 xuống mức thấp kỷ lục 33% cả ở cả hai khối DN trên.

Hiệu quả hoạt động của DN sụt giảm chưa từng thấy. Năm nay, chỉ có 6,5% DN ở vị trí trung vị cho biết đã tăng quy mô đầu tư; 6,1% tuyển thêm lao động; chưa đến 60% báo lãi (trong khi 21% báo lỗ).

Đáng lo ngại hơn, cả quy mô đầu tư và lao động của các DN tham gia điều tra PCI đều đã sụt giảm trong vài năm gần đây. Rõ ràng không chỉ tốc độ tăng trưởng, mà mức độ tuyển dụng lao động, cũng như nguồn vốn của khu vực tư nhân cũng đều bị suy giảm.

Mỹ Hòa