Tiệt đường mua công nghệ lạc hậu của Tập đoàn Nhà nước

Tập đoàn kinh tế Nhà nước muốn mua sắm dây chuyền công nghệ, máy móc, thiết bị cũ sẽ phải ‘qua’ cửa thẩm định của bộ KHCN.

Theo đó, đối với các doanh nghiệp Nhà nước, trong quá trình phê duyệt dự án đầu tư và ký hợp đồng mua bán với nước ngoài, khi nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ cũ, các doanh nghiệp phải xin ý kiến bằng văn bản Bộ Khoa học công nghệ và bộ quản lý ngành. Yêu cầu này nhằm đảm bảo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng trong Quyết định về tái cơ cấu DNNN.

Riêng đối với các loại dây chuyền máy móc thiết bị nhập từ Trung Quốc hoặc có xuất xứ từ Trung Quốc, Bộ KHCN đã yêu cầu tạm dừng nhập khẩu theo danh sách hơn 2255 DN lạc hậu thải bỏ. Nếu các doanh nghiệp tiếp tục nhập máy móc từ nước này, sẽ phải chờ Bộ KHCN kiểm tra.

Đối với các trường hợp còn lại, bộ Khoa học công nghệ đề nghị Tổng cục hải quan cho tiếp tục được nhập khẩu như bình thường. Nếu hợp đồng ký sau ngày 9/8, các DN chỉ cần có văn bản cam kết về chất lượng và an toàn môi trường với cơ quan hải quan. Trường hợp có nghi vấn, cơ quan hải quan có thể giám định để xác định vi phạm.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây 19 DN nhập khẩu xe chuyên dụng cũ tại TP Hồ Chí Minh đã có có đơn kêu lên cứu tới Bộ Tài chính, Bộ KHCN vì bị ngừng làm thủ tục thông quan hàng hóa.

Theo các DN, vừa qua, Thủ tướng đã ban hành chỉ thị 17 ngày 9/8 về việc kiểm soát nhập khẩu công nghệ, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng. Tuy nhiên, chỉ thị 17 chưa nêu rõ lộ trình, thời gian áp dụng cụ thể, chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể danh mục các loại hàng hóa thuộc đối tượng bị điều chỉnh. Đồng thời, các cơ quan bộ ngành cũng chưa có hướng dẫn về xử lý trường hợp những lô hàng máy móc cũ đã xếp lên tàu, về cảng trước ngày ban hành Chỉ thị. Bộ Khoa học và công nghệ cũng chưa ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật đối với máy móc thiết bị cũ được nhập khẩu.

Do bị đóng cửa nhập hàng, các doanh nghiệp này đang phải chịu phát sinh nhiều chi phí lớn, hoạt động kinh doanh của 19 doanh nghiệp này bỗng bị đình trệ.

Các DN cũng kiến nghị, phân loại chi tiết, cụ thể các loại hàng hóa máy móc cũ theo từng nhóm ngành nghề cho loại hàng hóa xuất nhập khẩu. Rà soát lại các nhóm ngành nghề kinh doanh máy móc đã qua sử dụng còn 80% chất lượng có thuộc đối tượng điều chỉnh của chỉ thị 17 hay không? Các cơ quan cho biết rõ lộ trình cụ thể thực hiện, phương án xử lý nếu hàng đã nhập về, đang nhập hoặc sắp nhập”.

Trước đó, ngày 9/8, Thủ tướng đã ban hành chỉ thị 17 yêu cầu chỉ được nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ mới, ưu tiên nhập khẩu máy móc, thiết bị có trình độ công nghệ tiên tiến, cao phù hợp với dự án đầu tư đã được phê duyệt, khuyến khích nhập khẩu máy móc, thiết bị có tính năng vượt trội về tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, thân thiện môi trường. Đặc biệt, Chỉ thị nhấn mạnh, không nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ mà các nước đã công bố loại bỏ vì lạc hậu, chất lượng kém, gây ô nhiễm môi trường.

Liên quan đến vấn đề này, hồi tháng 9/2012, Bộ KHCN cũng đề nghị Bộ Tài chính chỉ đạo tạm ngừng nhập khẩu các loại máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng từ Trung Quốc. Cụ thể, đây là các máy móc lạc mà Chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố loại bỏ, ở 2.255 doanh nghiệp thuộc 18 lĩnh vực.

Phạm Huyền