Tiểu thuyết về Yersin - người cô đơn vĩ đại

- Để kể lại cuộc phiêu lưu khoa học cũng như cuộc đời của con người tuyệt diệu này, Patrick Deville đã lần theo dấu chân của Yersin trên khắp thế giới, đặc biệt là tại Việt Nam.

TIN BÀI KHÁC
Hamvas Béla: người mở lồng kính, đứng vào vũ trụ
"Trời hôm ấy không có gì đặc biệt" nhưng trần trụi
Sách kinh điển về nền móng chính trị phương Tây

Nhà văn người Pháp Patrick Deville có mặt tại Hà Nội để giới thiệu cho cuốn sách sắp ra mắt của ông tại VN (bản dịch tiếng Việt sẽ phát hành sau khoảng 2 tháng nữa). Đây có thể nói là một sự kiện văn chương không nhỏ. "Yersin - bệnh dịch và bệnh tả" là một cuốn tiểu thuyết tư liệu nghiên cứu kĩ lưỡng về cuộc đời của nhà khoa học, nhà nghiên cứu y khoa lớn của thế giới, người đã khám phá ra trực khuẩn gây ra bệnh dịch hạch - cũng là người đã chọn Việt Nam làm điểm dừng chân trong suốt cuộc đời mình.

Được xem là người học trò lỗi lạc nhất của Louis Pasteur (tiên phong cho ngành vi khuẩn học), đồng thời cũng là người tự do và cô đơn nhất, Alexandre Yersin chưa bao giờ tìm kiếm sự nổi tiếng và công danh. Cũng bởi thế, nước Pháp xa lạ với ông. Khi mà thầy của ông Pasteur - trở thành biểu tượng của  thành công và khám phá trong ngành y - là một ngôi sao khoa học cuối thế kỉ 19 - thì Yersin hầu như không được biết đến ở nước Pháp và trên thế giới.

Thế nhưng thiên tài ẩn dật ấy đã cứu nhân loại khỏi thảm họa dịch hạch - cơn dịch gây kinh hoàng một thời từng khiến loài người ngỡ rằng đó là căn bệnh của sự trừng phạt. Với người dân Việt Nam, ông mang về các cây trồng quý như cây cao su, atiso, xây dựng các cơ sở nông nghiệp, nghiên cứu y tế, khoa học, và khai sinh ra thành phố Đà Lạt. Ông để lại nhiều ký ức sâu đậm tại đất nước này, nơi những người gần gũi gọi ông là Ông Năm.

Không biết lý do gì khiến Yersin chọn Việt Nam trong số rất nhiều thuộc địa của nước Pháp ngày đó. Nhưng ông đã thực sự gắn bó với mảnh đất ấy - không phải với tư cách của một ông chủ hay một kẻ xâm lược - mà là một nhà khoa học say mê xây dựng, nghiên cứu và đặt nền móng cho nhiều ngành nghề và công trình quan trọng.

Hầu như không tìm thấy dấu ấn về đời sống riêng tư hay những người phụ nữ trong cuộc đời ông. Nhà văn Patrick Deville - sau khi lần theo dấu Yersin trên khắp thế giới qua từng tập tài liệu, địa danh, nhân chứng, thư tay, ghi chép -  thuật lại rằng, ngoài những bức thư gửi cho mẹ và chị gái, ông tìm thấy rất ít những dấu hiệu về đời tư của Yersin.

Sau khi thu thập đủ tư liệu, Patrick Deville dành 4 năm biệt lập để viết cuốn tiểu thuyết (cùng với 3 cuốn về danh nhân khác). "Yersin - bệnh dịch và bệnh tả" đã thành công vang dội, lọt vào chung khảo giải Goncourt và nhận giải thưởng Femina năm 2012 - hai giải thưởng văn học danh giá nhất của Pháp.

"Yersin và thầy của mình - Pasteur - là 2 người hoàn toàn khác nhau. Pasteur xây dựng cả cuộc đời của mình như một tượng đài; trong khi đó Yersin lại là một người rất thích sự cô đơn, tránh xa nơi ồn ào, tránh xa nơi có thể đem lại vinh quang cho ông để lui về ở ẩn. Nha Trang trước khi ông đến chỉ là một làng chài. Yersin đã khởi xướng và xây dựng rất nhiều công trình ở đây như dưỡng đường, viện Pasteur. Ông cũng đóng góp vào việc làm những chiếc ô tô đầu tiên chạy trên đường Hà Nội" - nhà văn Patrick Deville nói.


Thật hiếm hoi khi một tiểu thuyết tư liệu về một người vốn xa lạ với công chúng Pháp lại thành công đến thế. Phải chăng do tài kể chuyện của nhà văn, cuộc đời kì diệu của Yersin đã kết hợp đầy may mắn với việc nước Pháp vui mừng khi tìm lại được đứa con lỗi lạc của mình?



Hồ Hương Giang
Ảnh: Angellittlefire