Ung thư - bệnh gây chết người thứ hai ở Việt Nam

Là nguyên nhân gây chết người xếp thứ 2 chỉ sau tim mạch, nhưng tại Việt Nam, việc chẩn đoán, phát hiện sớm bệnh này vẫn còn là bài toán khó.

Tăng liên tục số người mắc và tử vong vì ung thư

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tại Việt Nam, số ca mắc mới ung thư không ngừng tăng, từ 68.000 ca năm 2000 lên 126.000 năm 2010, trong đó có 94.000 người tử vong.

Ung thư là căn bệnh gây chết người xếp hàng thứ 2, chỉ sau tim mạch. Theo Cục Y tế dự phòng, năm 2016 cả nước có gần 550.000 ca tử vong các loại trong đó 77% là tử vong là do bệnh không lây nhiễm, chủ yếu là các bệnh tim mạch (31%), ung thư (19%).

Người dân Hà Tĩnh tìm hiểu tài liệu về phòng chống ung thư vú, lợi ích của sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú

PGS.TS Bùi Diệu, nguyên Giám đốc Bệnh viện K cho biết, không chỉ số lượng người bệnh ung thư gia tăng mà chi phí điều trị các bệnh ung thư cũng liên tục gia tăng. Việc phát hiện sớm các trường hợp mắc ung thư giúp cho công tác điều trị đơn giản hơn và chi phí chỉ bằng 20% so với điều trị muộn.

Một nghiên cứu về ung thư cho thấy, năm 2012 riêng tổng chi phí trực tiếp cho điều trị 6 bệnh ung thư phổ biến ở Việt Nam (trong đó có 5 bệnh liên quan đến rượu bia) đã lên tới gần 26.000 tỷ đồng.Ung thư không chỉ gây nghèo hoá đối với nhiều gia đình, mà còn là gánh nặng đối với cộng đồng nói chung.

Dự phòng từ yếu tố nguy cơ

Các chuyên gia về ung thư cho biết, những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư đó là: chế độ dinh dưỡng không hợp lý, hút thuốc lá, uống rượu bia, thừa cân béo phì và lười vận động. Ngoài ra còn các yếu tố nguy cơ khác như ô nhiễm môi trường, yếu tố nguy cơ nghề nghiệp, nhiễm virus HPV, virus viêm gan, yếu tố gia đình…

Dù là một trong những thách thức sức khoẻ cộng đồng quan trọng nhất của thế kỷ 21, nhưng WHO cho biết, khoảng 40% trường hợp ung thư có thể được ngăn ngừa bằng cách: có chế độ dinh dưỡng hợp lý, không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia, tăng cường vận động thể lực.

Đơn cử, với thuốc lá, đây là nguyên nhân của 30% các loại ung thư như ung thư phổi, thanh quản, thực quản, tụy... nhưng theo nghiên cứu của Bộ Y tế, gần một nửa nam giới hút thuốc lá. Chưa kể 1,1% nữ giới cũng hút thuốc và hàng triệu người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc.

Theo TS.Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), trước đây các nghiên cứu cho rằng uống rượu chỉ gây ung thư gan, nhưng nay, rượu bia tác động đến 5 - 7 cơ quan trong cơ thể, có thể gây ra các bệnh ung thư như: Khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, đại trực tràng, gan và ung thư vú ở phụ nữ.Trong khi đó, ở nước ta, 77% nam giới uống rượu, bia và gần một nửa (44%) uống ở mức nguy hại.

Ung thư: Phát hiện sớm, chữa khỏi cao

Tỷ lệ tử vong do bệnh ung thư cao gấp 9 lần số người chết do tai nạn giao thông.Theo Bộ Y tế, tỷ lệ tử vong sớm cao là do đa phần người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn - ước tính có số này khoảng trên 70%.

Đơn cử, tại Việt Nam, điều tra năm 2015 cho thấy, mới có 31% số phụ nữ 30-49 tuổi được sàng lọc ung thư cổ tử cung.

Với ung thư vú, hiện có khoảng gần 43.000 người đang sống cùng căn bệnh này. GS.TS Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K cho hay, với ung thư vú nếu phát hiện ở giai đoạn sớm, tỉ lệ chữa khỏi đến 95%.

Tuy nhiên tại Việt Nam, vẫn có đến 50% bệnh nhân ung thư vú đến viện ở giai đoạn muộn. Tại cộng đồng, chỉ có 24,2% phụ nữ có thực hành tự khám vú hàng tháng trong số những người tham gia chiến dịch sàng lọc, phát hiện sớm ung thư vú.

Phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm là vô cùng quan trọng, là cơ hội may mắn cho bất cứ ai để chữa khỏi bệnh. Vì vậy người dân, nhất sau tuổi 40, hay có yếu tố nguy cơ cao, tiền sử gia đình có người mắc ung thư, cần khám sức khoẻ định kỳ, sàng lọc phát hiện sớm ung thư. Khi đã chẩn đoán mắc ung thư, cần tuân thủ điều trị theo phác đồ do bác sĩ đưa ra.

Theo GS.Thuấn, hiệu quả sàng lọc ung thư vú rất rõ, nhưng hiện vẫn chưa được bảo hiểm chi trả. Trong khi nếu được chi trả tối thiểu sẽ tăng được tỉ lệ người bệnh đi khám, phát hiện sớm, điều trị sớm sẽ gia tăng tỉ lệ chữa khỏi, điều trị khỏi.

Lệ Thanh