- Thừa nhận án tham nhũng "treo" cao nhưng Viện trưởng VKSND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho hay dứt khoát không lạm dụng hai tình tiết giảm nhẹ cho loại tội phạm này. Đó là nhân thân tốt và phạm tội lần đầu.

Tăng cường kháng nghị án treo

Câu hỏi chất vấn Viện trưởng VKSND tối cao liên quan án tham nhũng do ĐB Đỗ Thị Hoàng (Quảng Ninh) nêu tại phiên chất vấn sáng 14/6. Bà Hoàng phản ánh dư luận cho rằng, việc phát hiện, xử lý các vụ án về kinh tế, chức vụ, tham nhũng chưa tốt, án treo nhiều khiến quần chúng hoài nghi về tính nghiêm minh của pháp luật. Biện pháp nào để chấn chỉnh?

{keywords}
ĐB Đỗ Thị Hoàng: " Án treo nhiều khiến quần chúng hoài nghi tính nghiêm minh của pháp luật". Ảnh: Minh Thăng

Dẫn con số tỉ lệ án treo với tội phạm kinh tế, tham nhũng đến nay chiếm 30%, ông Bình thừa nhận “quả thực án kinh tế nhiều và xử treo cũng nhiều, tạo ra suy nghĩ chưa quyết tâm chống tội phạm kinh tế”.

Giải trình về án kinh tế, Viện trưởng chỉ ra xử án chú trọng thiên về thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, "phạt kinh tế" hơn phạt tù. Khi đã bị phạt, bị tịch thu tài sản hàng hóa, đã khắc phục hậu quả thì không đặt cao yêu cầu phạt tù.

Trong khi đó, đối với án tham nhũng có tỉ lệ án treo cao nhưng ông Bình khẳng định đều xử "vận dụng đúng pháp luật". Giải pháp ông kiến nghị đó là "tăng cường kháng nghị" các án treo đối với tội phạm tham nhũng. “Chúng tôi cũng có kháng nghị 39 trường hợp án treo do cấp dưới xử, tòa chấp nhận 26 trường hợp, còn lại đang xem xét”, ông Bình trả lời.

Một chi tiết ông nêu bật đó là luật có một số tình tiết có thể vận dụng để giảm nhẹ tội tham nhũng, xử dưới khung như "nhân thân tốt và phạm tội lần đầu". Ông khẳng định ngành chỉ đạo không lạm dụng hai tình tiết này.

{keywords}
Viện trưởng VKSNS tối cao Nguyễn Hòa Bình: "không lạm dụng tình tiết giảm nhẹ cho tội phạm tham nhũng". Ảnh: Minh Thăng

"Tham nhũng chủ yếu là người có chức quyền. Trước khi phạm tội hầu hết có nhân thân tốt. Cũng không có trường hợp đã phạm tội tham nhũng lại được trở về làm lãnh đạo để tham nhũng tiếp", Viện trưởng VKSND tối cao chỉ ra.

Chia lửa với Viện trưởng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trương Hòa Bình cho hay, tuy có chiều hướng giảm song "án treo: không đánh giá trên con số mà phải xem hướng án treo đúng quy định pháp luật không. "Đủ điều kiện thì phải cho hưởng án treo", Chánh án nói nhưng cho rằng cần điều chỉnh các điều kiện hưởng án treo và các tình tiết giảm nhẹ đối với án kinh tế, tham nhũng.

Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang tham gia chất vấn cũng chia sẻ khó khăn trong điều tra, xử lý án kinh tế, tham nhũng là đối tượng có chức vụ, quyền hạn, nhiều thủ đoạn che giấu, xóa dấu vết, chứng cứ, lại phát hiện chậm sau nhiều năm nên khó thu thập tài liệu, chứng cứ, việc giám định, đặc biệt về kế toán, kiểm toán, tài chính, xây dựng... mất nhiều thời gian, một số cơ quan trưng cầu giám định còn né tránh...

Tội phạm "ẩn" chạy án

Chất vấn người đứng đầu ngành kiểm sát, ĐB Trương Thị Huệ (Thái Nguyên) nêu vấn đề tham nhũng, tiêu cực, chạy án trong các cơ quan tư pháp...được dư luận đánh giá  "khá nghiêm trọng" trong khi các con số thống kê đều ít, không đáng kể.

{keywords}
ĐB Vương Thị Huệ. Ảnh: Minh Thăng

ĐB Đỗ Văn Đương (TP.HCM) cũng yêu cầu làm rõ thực trạng "tiêu cực, bao che, chạy án" trong hoạt động tư pháp có nghiêm trọng, phức tạp không.

Viện trưởng VKSND tối cao lưu ý thống kê tội phạm chỉ là với những vụ án đang trong quá trình tố tụng hoặc thi hành án. "Các phản ánh của dư luận về tham nhũng, chạy án như ĐB nêu là 'tội phạm ẩn', thuộc phạm vi nghiên cứu của môn tội phạm học. Chúng tôi sẽ triển khai nghiên cứu dưới góc độ này để đánh giá tình trạng 'tội phạm ẩn', đây sẽ là một giải pháp về sau", ông Bình nói.

Sốt ruột "đọng" án tử hình

ĐB Nguyễn Văn Hiến (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho hay luật Thi hành án hình sự đã có hiệu lực 2 năm song theo báo cáo của ngành kiểm sát, vẫn còn 586 người bị kết án tử hình chưa thi hành án được do chưa có thuốc độc.

"Ở đâu cũng thế, điều kiện giam giữ thì ngặt nghèo, thời gian giam giữ thì quá lâu, có người 5-6 năm vẫn chưa thi hành án được. Tâm lý căng thẳng bao trùm không chỉ với phạm nhân mà còn với cả cán bộ chiến sĩ quản lý đối tượng này. Ngay cả phạm nhân cũng chịu không nổi, có người đã viết đơn xin được thi hành án", ông Hiến phản ánh.

{keywords}
ĐB chất vấn tư lệnh ngành kiểm sát. Ảnh: Minh Thăng

Viện trưởng VKSND cho hay, ngoài tăng cường kiểm sát việc giam giữ phạm nhân trong lúc chưa có giải pháp, ngành kiến nghị QH xem xét sửa luật về thi hành án tử hình, cho phép tồn tại song song hai hình thức bắn và tiêm thuốc độc.

Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang tham gia chất vấn cho hay khó khăn lớn nhất là chưa có thuốc bởi phải nhập từ nước ngoài. Để giải quyết, hai Bộ Công an và Bộ Y tế cũng kiến nghị Chính phủ cho thay bằng nguồn thuốc sản xuất trong nước.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhắc nhở trách nhiệm của chính Quốc hội trong quá trình xem xét, thẩm định và ban hành luật: "Không có thuốc mà lại ban hành luật có thuốc".

Chung Hoàng