- 63 tỉnh có khoảng 700 đến hàng nghìn hội đồng đấu thầu thuốc. Có những tỉnh đấu thầu tập trung nhưng có nơi giao cho mỗi bệnh viện đấu thầu một kiểu. Do đó, nếu có luật riêng sẽ quản được rõ ràng.

Thảo luận về dự án luật Đấu thầu (sửa đổi) tại Quốc hội sáng 20/6, Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Nguyễn Văn Tiên (ĐB Tiền Giang) đề nghị tách riêng một số dịch vụ ảnh hưởng đến dân sinh, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, đó là đấu thầu thuốc và thiết bị.

Muôn hình vạn trạng

Theo ông Tiên, trong 10 - 15 năm qua, diễn đàn Quốc hội chưa bao giờ ngừng nói về vấn đề giá thuốc. ĐB nhiều khóa từng ví giá thuốc là "máy bay trực thăng không có chỗ đỗ".

Cá nhân ông cho rằng, ví von đó đến bây giờ "vẫn đúng". Do đó phải có chế tài, cơ chế kiểm soát giá thuốc, nếu không "Bộ Y tế bảo Bộ Tài chính, Bộ Tài chính lại bảo Bộ Y tế", cuối cùng người dân vẫn chịu giá thuốc cao.

{keywords}
Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Nguyễn Văn Tiên: Giá thuốc nếu đấu thầu theo cơ chế pháp lý chặt chẽ sẽ giảm khoảng 20%, nghĩa là một năm có thể tiết kiệm 5.000 tỷ đồng

Dù dự thảo luật này cũng có một chương về các loại dịch vụ nhưng theo ông chưa đủ, nên tách thành một luật riêng để rõ ràng hơn.

ĐB ước tính năm 2012, quỹ bảo hiểm y tế chi trả 25.000 tỷ đồng tiền thuốc cho các bệnh viện. Nhưng hiện nay các bệnh viện đấu thầu thuốc "muôn hình vạn trạng".

"63 tỉnh thì phải có khoảng 700 đến hàng nghìn hội đồng đấu thầu thuốc, bởi vì có những tỉnh đấu thầu tập trung nhưng có những tỉnh giao cho mỗi bệnh viện đấu thầu một kiểu. Do đó, tôi nghĩ đây chỉ là cách làm. Nếu có luật riêng về việc này sẽ rất rõ ràng" - ĐB nêu.

Ông khẳng định, giá thuốc nếu đấu thầu theo một cơ chế pháp lý chặt chẽ thì sẽ giảm khoảng 20%, có nghĩa là một năm chi 25.000 tỷ thì có thể tiết kiệm được 5.000 tỷ.

"Tôi không hiểu 5.000 tỷ này có đủ sức để Quốc hội chúng ta làm luật riêng về đấu thầu thuốc hay không?" - ông Tiên hỏi

ĐB dẫn thêm: Hiện nay 70% dân số có bảo hiểm. Chính sách của Đảng, Nhà nước và luật khẳng định chăm sóc người dân theo cơ chế tài chính là bảo hiểm y tế toàn dân.

Vậy, theo ĐB, phải "tìm mọi cách" để cho quỹ bảo hiểm y tế chi trả giá thuốc cho đúng, bảo hiểm y tế "hấp dẫn hơn". Nếu không Nhà nước bỏ tiền ra rất tiết kiệm, chặt chẽ nhưng chi tiêu như thế, theo ông Tiên, "thấy không yên tâm và tác động rất lớn đến định hướng bảo hiểm y tế".

Đấu thầu kiểu "quân xanh, quân đỏ"

ĐB Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) nói đấu thầu hiện tại ở Việt Nam một phần không nhỏ vẫn là đấu thầu kiểu 2 bên hoặc 2,5 bên, tức là chủ đầu tư một bên, nhà thầu một bên, hoặc chủ đầu tư cộng tư vấn thuộc chủ đầu tư một bên và nhà thầu một bên.

{keywords}
ĐB Nguyễn Phi Thường: Xu hướng quốc tế là đấu thầu kiểu 3, 4 bên hoặc nhiều bên

Trong khi xu hướng quốc tế là đấu thầu kiểu 3, 4 bên hoặc nhiều bên, tách bỏ hoàn toàn việc tương tác trực tiếp chủ đầu tư, nhà thầu trong đấu thầu. Họ chuyển đấu thầu về những cơ quan độc lập chuyên nghiệp thực hiện. Ở các nước phát triển, các hình thức như trung tâm dịch vụ đấu thầu, sàn giao dịch đấu thầu, công ty quản lý tổ chức đấu thầu rất phổ biến.

"Nếu luật vẫn quẩn quanh phục vụ đấu thầu 2 bên, 2,5 bên như dự thảo thì không thể xử lý dứt điểm, căn cơ được những tiêu cực như thông thầu, quân xanh, quân đỏ, lobby, đi đêm, liên minh rút tiền"- ông phát biểu.

ĐB nêu: "Tại sao hoạt động đấu thầu tại nhóm, cơ quan, tổ chức nhà nước, các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước phần lớn vẫn chưa hiệu quả. Còn tại nhóm vốn tư nhân thì ngược lại? Xét cho cùng cũng chính từ yếu tố lợi ích chủ đầu tư và trách nhiệm chủ đầu tư với vốn bỏ ra".

Đấu thầu qua mạng

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) quan tâm đấu thầu qua mạng. Theo ông, đây là quy định hết sức mới mẻ, bảo đảm minh bạch thông tin, tạo cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà thầu, giảm thời gian đi lại, giảm thủ tục hành chính do nhà thầu không phải cử người đi đến bên mời thầu để mua hồ sơ.

{keywords}
ĐB Hà Sỹ Đồng: Đấu thầu qua mạng góp phần giảm thiểu tham nhũng

Ông cũng cho rằng, đấu thầu qua mạng sẽ có nhiều ưu điểm vượt trội so với đấu thầu truyền thống như hiện nay, góp phần giảm thiểu tham nhũng, lãng phí, "quân xanh, quân đỏ". Tuy nhiên, ĐB băn khoăn về tính bảo mật thông tin, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, đề nghị cần xem xét, cân nhắc quy định lộ trình áp dụng đấu thầu qua mạng một cách hợp lý và khoa học.

Linh Thư - Ảnh: Minh Thăng