Cơ thể người vẫn là một cấu trúc sinh học vô cùng phức tạp và chưa được khám phá hết. Các quá trình diễn ra bên trong cơ thể mỗi chúng ta diễn ra không như nhau với thời gian kéo dài rất khác nhau, chẳng hạn như trong quá trình dậy thì hay mãn dục.

Quá trình dậy thì: 3 - 8 năm

{keywords}

Quá trình dậy thì thường bắt đầu trong khoảng từ 9 - 12 tuổi ở các bé gái và sau đó kéo dài từ 3 - 5 năm. Tiến sĩ Mark Vanderpump, chuyên gia nội tiết tại Quỹ ủy thác Y tế công Hoàng gia London, tuyên bố: "Độ tuổi trung bình cho việc phát triển vòng 1 ở các bé gái là 9 tuổi, và tuổi trung bình để các em bắt đầu có kinh nguyệt là 12 tuổi, mặc dù những quá trình này có thể bắt đầu ở bất kỳ thời điểm nào trong khoảng từ 8 - 20 tuổi".

Việc hoàn tất quá trình dậy thì được định nghĩa là thời điểm đạt tới chiều cao tối đa của chủ thể. Theo ông Vanderpump, các bé gái có xu hướng hoàn thành quá trình này trong vòng 2 năm kể từ khi bắt đầu kinh nguyệt. Chuyên gia này lý giải: "Khi một cô bé bắt đầu có kinh nguyệt, nó đồng nghĩa với việc em đã có đủ hoóc môn oestrogen trong cơ thể để ngừng kéo dài xương và một khi xương của chúng ta ngừng dài ra, chúng ta không thể lớn lên thêm chút nào nữa".

Ở các bé trai, giai đoạn dậy thì bắt đầu trong khoảng từ 10 - 13 tuổi và kéo dài hơn so với ở các bạn khác phái. Giai đoạn này biểu thị bằng sự gia tăng về khối lượng tinh hoàn, tăng trưởng chiều cao, mọc lông/râu/tóc và "vỡ" giọng. Tuy nhiên, các bé trai thường sẽ không đạt được tới chiều cao tối đa cho tới những năm 18, 19 tuổi và quá trình này thường kéo dài từ 5 - 8 năm.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ em, đặc biệt là các bé gái, đang bước vào giai đoạn dậy thì sớm hơn trước đây, "có lẽ vì di truyền học, việc cải thiện chế độ dinh dưỡng và một số yếu tố môi trường khác", tiến sĩ Vanderpump nhận định.

Điều này có thể chứa đựng những chỉ dấu đối với sức khỏe của họ, chẳng hạn như những cô gái bắt đầu dậy thì ở độ tuổi rất nhỏ có nguy cơ bị ung thư vú cao hơn nhiều so với các bạn đồng giới bắt đầu có kinh nguyệt ở tuổi 16, theo thống kê của tiến sĩ Marion Kavanaugh-Lynch, giám đốc Chương trình nghiên cứu ung thư vú California (Mỹ). Đây là lí do tại sao hầu hết các bệnh ung thư vú đều bắt nguồn từ rối loạn estrogen.

Trong khi đó, các chuyên gia thuộc Viện nghiên cứu Saban, Bệnh viện Nhi Los Angeles phát hiện, dậy thì muộn có thể đẩy các bé gái tới nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn. Estrogen cần thiết cho xương phát triển khỏe mạnh và giai đoạn tuổi dậy thì là khoảng thời gian quan trọng cho sự phát triển xương.

Dường như các bé trai bước vào thời kỳ dậy thì sớm gặp ít rắc rối hơn, nhưng một số nghiên cứu của Mỹ hé lộ, những em này nhiều khả năng sẽ bắt đầu "động dục" sớm hơn cũng như dễ dính líu đến các hành vi tình dục mạo hiểm hơn.

Quá trình mãn kinh và mãn dục: 2 - 10 năm

{keywords}

Độ tuổi trung bình cho sự khởi đầu thời kỳ mãn kinh ở phụ nữ là 51, mặc dù quá trình này bình thường có thể diễn ra trong khoảng từ 40 - 55 tuổi, theo tiến sĩ Vanderpump. Ông nói: "Tôi từng chứng kiến có phụ nữ 55 tuổi vẫn có kinh nguyệt đều đặn. Điều này chẳng có gì phải lo lắng". 

Tuy nhiên, thời kỳ mãn kinh muộn hơn ngưỡng kể trên có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú, vì nó đồng nghĩa người phụ nữ đã tiếp xúc nhiều hơn với estrogen trong cuộc đời mình. Cơ quan nghiên cứu ung thư Anh thống kê được rằng, một người phụ nữ mãn kinh ở tuổi 55 đối mặt với nguy cơ ung thư vú cao hơn 30% so với những người cùng phái bắt đầu bước vào thời kỳ này lúc 45 tuổi.

Một nghiên cứu năm 2011 của trường Imperial College London cũng phát hiện số phụ nữ bị mãn kinh sớm (trước tuổi 40) ngày càng tăng, và thậm chí có một số trường hợp hiếm gặp bắt đầu bước vào giai đoạn này ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

Trong hầu hết các trường hợp, quá trình mãn kinh khởi phát do phẫu thuật hoặc việc hóa trị liệu, nhưng vẫn có 6% trường hợp phụ nữ mãn kinh sớm không lí giải được.

Mãn kinh sớm chứa đựng nguy cơ tăng cao bị bệnh loãng xương, tim mạch và đột quỵ do tác dụng bảo vệ của estrogen. Một khi đã bắt đầu thời kỳ mãn kinh, hầu hết phụ nữ sẽ trải qua một số triệu chứng điển hình như bốc hoả khoảng 2 năm, mặc dù có không ít phụ nữ thậm chí sẽ không nhận thấy sự thay đổi cho đến khi không còn kinh nguyệt. 

Một số phụ nữ kém may mắn hơn, theo nghiên cứu năm 2011 của Trường Y thuộc Đại học Pennsylvania (Mỹ), thậm chí có thể phải hứng chịu chứng bốc hỏa kéo dài tới 10 năm. Dẫu vậy, thời gian trung bình cho quá trình này ở phụ nữ chỉ là 2 năm.

Theo Hiệp hội Tiết niệu Mỹ, 1/5 số đàn ông trên 65 tuổi sẽ trải qua thời kỳ "mãn dục nam" (tương ứng với giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ). Hiện tượng này gắn liền với việc suy giảm hoóc môn sinh dục testosteron, làm khởi phát các triệu chứng như mệt mỏi, ít ham muốn tình dục và bốc hỏa. Mặc dù một số nam giới nói, những triệu chứng này sẽ hết trong vòng vài tháng, số khác cho biết chúng tiếp diễn tới 10 năm.

Quá trình "mãn dục nam" thường liên quan đến bệnh tiểu đường và béo phì, thậm chí là tử vong sớm. Dẫu vậy, đây vẫn là một khái niệm tương đối mới và gây tranh cãi nên không dễ chẩn đoán một cách dễ dàng, theo tiến sĩ Vanderpump.

Tuấn Anh (Theo Daily Mail)