Có hơn 800 tỷ đồng vốn nhà nước bị thoái vốn với giá 0 đồng. Đây là khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty đầu tư vào ngân hàng bị thua lỗ và NHNN đã mua lại với giá 0 đồng. Cụ thể, ở đây là Tập đoàn Dầu Khí đầu tư vào OceanBank, cũng vì những sai phạm tại các ngân hàng thua lỗ này mà đại gia Hà Văn Thắm cùng hơn 40 người khác đã bị bắt giữ và sắp bị xét xử.

Lần đầu tiên, việc âm vốn và thất thoát trong quá trình thoái vốn Nhà nước được Bộ Tài chính công bố vì hệ luỵ đầu tư ngành ngoài ở 5 lĩnh vực nhạy cảm.

Chiều nay, 23/12, ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã công bố những kết quả sơ bộ về cổ phần hoá và thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011-2015 cùng phương hướng cho giai đoạn tới, 2017-2020.

Theo báo cáo của Cục này, trong 5 năm vừa qua, các Tập đoàn, Tông công ty Nhà nước đã thoái vốn ở 5 lĩnh vực nhạy cảm gồm bất động sản, chứng khoán, tài chính- ngân hàng, bảo hiểm và các quỹ đầu tư với giá trị thoái là 11.036 tỷ đồng. Tuy nhiên, số thu về chỉ được 10.742 tỷ đồng. Như vậy, việc thoái vốn giai đoạn này đã âm mất 294 tỷ đồng.

{keywords}
Ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính DN, Bộ Tài chính 

Năm 2016, tổng giá trị vốn Nhà nước thoái ở 5 lĩnh vực nhạy cảm là 490 tỷ đồng, nhưng thu về cũng chỉ có 450 tỷ đồng, âm mất 40 tỷ đồng.

Ông Tiến giải thích, nguyên nhân là ở giai đoạn 2011-2015, do Ngân hàng OceanBank - nơi mà Tập đoàn dầu khí Việt Nam đầu tư 800 tỷ và Ngân hàng VNCB - nơi mà Tổng công ty Lương thực miền Nam đầu tư 1,3 tỷ đồng, vì hoạt động yếu kém đã bị Ngân hàng Nhà nước mua về với giá 0 đồng.

Tình trạng thất thoát vốn Nhà nước ở các lĩnh vực này, số thu giảm so với giá trị vốn Nhà nước trên sổ sách cũng tiếp diễn ở năm 2016 điển hình với trường hợp của Tổng công ty Thanh Lễ, thoái 100,6 tỷ đồng tại Khu biệt thự vườn Chánh Mỹ với giá thu về chỉ có 18,3 tỷ đồng.

Trả lời câu hỏi của báo chí về trách nhiệm xảy ra tình trạng thất thoát vốn như vậy, ông Tiến cho biết: "Cách đây 2 năm, chúng tôi đã từng trả lời về vấn đề này, chúng tôi đã nói xảy ra việc này thì phải xử lý trách nhiệm người đứng đầu".

"Bộ Tài chính chỉ có vai trò kiến nghị, còn trách nhiệm nữa là của bộ chủ quản. Ví dụ như ở vụ Ocean Bank là có vai trò của Bộ Công Thương. Vụ việc sắp tới sẽ đưa ra xét xử. Còn trường hợp của Vinafood 2, hiện đang trong giai đoạn điều tra", ông Tiến nói.

Tuy nhiên, kết quả thoái vốn nói chung vẫn đang gặp khó khăn và tồn đọng một khoản vốn lớn. Năm 2016, kết quả tổng thể bao gồm cả thoái ở các doanh nghiệp khác, ngoài 5 lĩnh vực nhạy cảm thì các đơn vị mới chỉ thoái thêm được 3.646 tỷ đồng, thu về 6.840 tỷ đồng.

So với tổng vốn Nhà nước đã đầu tư thì số tồn đọng chưa thoái được còn khá lớn.

Ông Tiến cũng giãi bày: "Cái gì thoái được là đã thoái hết rồi. Những phần vốn không thoái được, thực chất là nhiều khoản bị mất, bị treo trên sổ sách" mà nguyên nhân, có trường hợp là do người đứng đầu doanh nghiệp sai phạm, vướng mắc lao lý, bị bắt vào tù. Có trường hợp, khoản cần thoái là liên quan đất đai thì hiện đã là nợ xấu trong ngân hàng.

Cũng theo ông Tiến, hầu hết, việc đầu tư ngành ngoài của các DNNN diễn ra ở giai đoạn tăng trưởng nóng. Đến năm 2009, Bộ Tài chính đã có những quy định khống chế việc này và từ thời điểm này, không có tình trạng đầu tư ra ngành ngoài nữa. Trường hợp nào có thì đã bị Bộ tuý còi ngay.

Theo ông Tiến, về giải pháp, hiện nay, nếu doanh nghiệp nào có quỹ trích lập dự phòng và bù đắp được, bảo toàn được vốn thì sẽ không có vấn đề gì, những nếu không bù đắp được thì phải xử lý trách nhiệm người đứng đầu, phải có đền bù.

"Hiện nay, Bộ đang chỉ đạo các Tập đoàn, Tổng công ty rà soát toàn bộ và việc thoái vốn này vàvẫn phải gắn với thị trường", ông Tiến nói.

Phạm Huyền