Năm 2012, ngành du lịch công bố có 6,847 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam. Con số này bao gồm cả khách quốc tế đến Việt Nam chỉ vì công việc và khách du lịch quốc tế. Nhiều ý kiến cho rằng cách tính này không phản ánh chuẩn xác về du lịch Việt Nam. Nhưng cũng có những ý kiến bảo vệ cách tính này.


Cứ nhập cảnh là khách du lịch

Theo Luật Du lịch 2005, khách du lịch là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch; trừ trường hợp đi học, đi làm việc hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến. Khách DLQT là người nước ngoài, người Việt định cư ở nước ngoài vào Việt Nam du lịch. Người nước ngoài thường trú tại Việt Nam, đi du lịch trong Việt Nam là khách du lịch nội địa.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch (TCDL) Hoàng Thị Điệp cho hay: "Toàn bộ số liệu khách quốc tế (KQT) lấy từ Tổng cục Thống kê (TCTK), chưa có nguồn khác và chúng tôi coi đây là khách du lịch quốc tế (DLQT). Hiện nay tất cả con số thống kê vẫn để rộng đường dư luận… Năm 2012, Bộ VH-TT-DL giao TCDL nhiệm vụ rất quan trọng là phải có những nghiên cứu, tiêu chí để thống kê du lịch chính xác. Đây là vấn đề khó, vì Tổ chức Du lịch thế giới vẫn bỏ ngỏ thống kê du lịch. Thống kê KDL nội địa cũng khó khăn".

Còn người phát ngôn Bộ VH-TT&DL Phan Văn Tân nói: Những người đi tham quan một địa danh nước khác cũng là du lịch. Hiện thế giới phát triển rất mạnh loại hình du lịch kết hợp hội nghị - hội thảo, đi thăm thân, tham quan và được coi là đi du lịch. Đi du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh cũng là đi du lịch và chắc chắn sẽ sử dụng dịch vụ du lịch… Nhiều người chưa hiểu cứ nghĩ đi du lịch chỉ là đi tham quan, là không hoàn toàn chính xác.

Phó Tổng cục trưởng TCDL Nguyễn Mạnh Cường lại cho biết, Tổ chức Du lịch thế giới định nghĩa KDL là khách đi ra khỏi lãnh thổ đến nước khác, trừ đi làm việc và làm ở cơ quan ngoại giao ổn định. Ngoài ra làm bất cứ gì sử dụng dịch vụ ở nước khác cũng là KDL. Hội họp, nghỉ ngơi, thăm thân, chữa bệnh cùng đều là KDL. Hà Nội có bệnh viện 5 sao, khách sang chữa bệnh kết hợp nghỉ ngơi…


Campuchia là thị trường hết sức lớn, khách sang tham quan một phần thôi, chủ yếu là chữa bệnh ở TPHCM. Năm 2012 khách này giảm đột ngột 21,6% chắc do ảnh hưởng kinh tế thế giới nên họ hạn chế đi!.

Để dễ hiểu hơn, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Vũ Thế Bình lại cho rằng, cứ ăn, uống, ngủ là khách

“Con số 6,84 triệu lượt KQT lấy từ TCTK nên chính xác và chính thống. Con số này nhỏ hơn tổng lượt người nước ngoài vào VN vì đã loại đi đối tượng lao động, đi học không được tính là KDL. Còn tất cả người khác vào Việt Nam sử dụng dịch vụ đều được tính là khách, vì đều phải sử dụng dịch vụ ăn, uống, ngủ, mua sắm. Tuy nhiên, chúng ta còn hơi lẫn lộn một chút với khách Trung Quốc, do đó còn phải tiếp tục xem xét.

Cần căn cứ khoa học

Tuy nhiên, một cán bộ Vụ Thống kê thương mại & dịch vụ - TCTK lại cho rằng, không thể gọi tổng lượt KQT là khách DLQT. Lượt KQT rộng hơn, bao gồm cả khách DLQT. KQT bao gồm du học sinh nước ngoài, Việt kiều về thăm thân, người nước ngoài vào VN lao động, làm việc, công tác, chữa bệnh… Trừ đối tượng vào định cư, buôn bán ở khu vực biên giới và ra khỏi VN trong ngày.

Người nước ngoài khai vào làm việc, học tập trên 1 năm cũng không tính là KQT. Tuy nhiên, cơ quan chức năng căn cứ vào thị thực nhập cảnh: Trong thời gian này, anh ta xuất cảnh - nhập cảnh VN lại lần nào vẫn được tính thêm 1 lượt KQT. Một người khai vào học tập, làm việc dưới 1 năm cũng vậy: Mỗi lần ra - vào đều tính 1 lượt KQT…

Để có cách thống kê chuẩn xác và con số đúng nhất, các chuyên gia du lịch cho rằng, muốn khẳng định con số thống kê nào phải căn cứ nghiên cứu khoa học. Không thể dễ dàng nói “người nước ngoài nhập cảnh là khách du lịch quốc tế”.

Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch (TCDL) Phạm Trung Lương nhấn mạnh, phải căn cứ nghiên cứu khoa học lẫn thực tiễn doanh nghiệp để biết số liệu KDLQT thật của từng thị trường, từ đó công bố nghiêm túc. Có nghiên cứu thật về khách du lịch, du lịch mang lại lợi ích thế nào cho đất nước mới dễ thuyết phục Chính phủ hiểu, tạo thuận lợi cho ngành phát triển. Tôi tin Chính phủ không hẹp hòi gì để hỗ trợ bằng chính sách cho du lịch phát triển.

Theo ông Lương, hiện chưa có cách thống kê nào khác. Tuy nhiên, nếu các nhà quản lý thực sự muốn thì có chỉ đạo, cấp kinh phí hằng năm cho chúng tôi điều tra trong vài năm sẽ tìm được hệ số tương đối để công bố KDLQT thật là bao nhiêu.

TCTK thông báo năm 2011 có trên 6,01 triệu lượt KQT nhập cảnh, năm 2012 là trên 6,847 triệu, tăng 9,5%. Giải thích điều này, lãn đạo Tổng cục Du lịch (TCDL) cho rằng, sở dĩ chỉ tăng 9,5% do TCDL đề nghị TCTK tính toán lại tổng lượt KQT của 2011, sau đó tăng thành 6,2 triệu. Nếu tính theo số liệu cũ thì năm 2011, KQT năm 2012 sẽ tăng 13,8%.

Tuy nhiên, tại hội nghị triển khai công tác năm 2013 của TCDL ngày 4/1 thì con số tăng trưởng 9,5 không được sử dụng mà thay vào đó tỷ lệ tăng trưởng hai con số 13,8%. Tại hội nghị trực tuyến sau đó, cón số tăng trưởng 13,8% vẫn được sử dụng.



Nguyễn Ngân - Đức Xuyên