Sau 18 tháng đàm phán, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố một bước đột phá về mặt ngoại giao với Cuba. Ông khẳng định rằng, chính quyền của ông đang nỗ lực chấm dứt sự cô lập Cuba hơn 50 năm qua.

{keywords}

Tổng thống Mỹ Barack Obama điện đàm với người đồng nhiệm Cuba Raoul Castro hôm 16/12. Ảnh: Nhà Trắng
Trong khi Quốc hội Mỹ sẽ phải quyết định nên hay không chính thức chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế cũng như quy định cấm du lịch thông thường, thì các quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết, họ sẽ làm tất cả những gì có thể trong phạm vi quyền lực để chấm dứt cái mà Obama gọi là "sai lầm chính sách".

“Cô lập không có tác dụng", Obama nói từ Nhà Trắng. "Cô lập không giúp thúc đẩy nhân quyền ở Cuba, đó là chính sách chỉ có một mình Mỹ thực hiện trên thế giới. Tôi không tin chúng ta có thể tiếp tục làm điều tương tự trong 5 thập kỷ và mong đợi kết quả khác biệt", ông khẳng định.

Hôm 16/12, ông Obama và người đồng nhiệm Cuba Raul Castro đã trao đổi qua điện thoại cả giờ đồng hồ, đưa ra danh sách các biện pháp đã được nhất trí trong các cuộc đàm phán.

Nó bao gồm trao trả tù nhân ở cả hai bên. Quyết định mở cửa lại đại sứ quán (đóng cửa năm 1961) và các bước đưa Cuba ra khỏi danh sách đen của Bộ Ngoại giao Mỹ (danh sách các nước hỗ trợ khủng bố).

Sẽ có sự mở rộng đáng kể về đối tượng người Mỹ được tới Cuba một cách hợp pháp từ nhà báo tới nhân viên nhân đạo. Thậm chí nếu "du lịch thông thường" vẫn bị cấm thì du khách Mỹ muốn tới thăm quốc đảo vẫn có thể tìm ra lý do hợp pháp. Họ cũng được mang theo 100 USD giá trị xì gà Cuba khi trở lại Mỹ.

Một số tổ chức tài chính Mỹ sẽ được phép hoạt động tại Cuba và quan trọng nhất là thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ Mỹ được phép sử dụng ở quốc đảo.

Obama lập luận rằng, động thái mới sẽ mang lại thay đổi ở Cuba nhiều hơn là năm thập kỷ cô lập, và chính sách mới của ông nhằm vào các lĩnh vực mà yêu cầu thay đổi là cần thiết, có thể thực thi, nhất là liên quan đến nhân quyền, doanh nghiệp tư nhân và tiếp cận thông tin.

Cơ quan tài chính và thương mại Mỹ cũng có ý "dọn đường" để hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Cuba, giúp các doanh nghiệp xây dựng tư nhân quy mô nhỏ và nông dân. Nhân sự ngành viễn thông và các nhà đầu tư rõ ràng sẽ dễ dàng hơn khi đi lại tới Cuba, ít nhất là từ phía Mỹ. Chiếm phần quan trọng trong sáng kiến của Obama là nhằm tạo sự tiếp cận Internet tốt hơn, nhiều hơn cho người dân Cuba.

Theo giới phân tích, quyết định chấm dứt hơn nửa thế kỷ đóng băng quan hệ Mỹ - Cuba là bước đi tích cực, góp phần tạo tiền đề cho những thay đổi sâu rộng tại Cuba hơn là sự cô lập để gây sức ép về chính trị với chính quyền quốc đảo. Tuy nhiên, nhiều khác biệt giữa hai nước đồng nghĩa với việc những thay đổi sẽ không thể diễn ra một sớm một chiều. 

Cũng có chuyên gia cho rằng, Obama sắp hết nhiệm kỳ tổng thống nên muốn để lại một di sản trong quan hệ quốc tế và Cuba là lựa chọn tốt. Tốt cho cả hai bên, thể hiện đúng xu thế của thời đại là hòa bình, đôi bên cùng có lợi.

Thái An (theo Dailybeast, BBC)