Vụ bán phở bị truy tố: Có dấu hiệu lạm quyền?

- Dồn hết vốn liếng, tâm huyết để đầu tư mở quán cà phê khang trang kèm theo phục vụ các món điểm tâm trong đó có phở, ông Nguyễn Văn Tấn (SN 1966, TP.HCM) có nằm mơ cũng không ngờ rằng mình lại phải hầu tòa vì chậm xin giấy phép kinh doanh trong... 5 ngày.

Bị “sờ gáy”

Lật từng trang hồ sơ vụ án trên tay, ông Nguyễn Văn Tấn thở dài: “Họ nói tôi kinh doanh không phép, tôi đã đi đăng ký, bổ sung giấy phép ngay. Họ bảo tôi vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm, tôi cũng đã ngừng bán phở. Vậy mà, tôi vẫn bị khởi tố. Bao nhiêu lần bị mời lên mời xuống, thiệt hại kinh tế đã đành nhưng tinh thần cả gia đình tôi vô cùng mệt mỏi”.

Ông Tấn ngậm ngùi khi nghĩ đến chuyện sắp phải hầu tòa

Ông Tấn cho biết, ngày 8/8/2015, ông khai trương quán cà phê có tên “Xin chào” tại địa chỉ C12/26 khu phố 3, thị trấn Tân Túc, huyện Bình Chánh, TP.HCM. Sau khi thuê, ông cải tạo không gian với những vòm cây được uốn công phu, khu sảnh phía trước lát gạch khá sạch sẽ, thoáng mát. Tưởng chừng mọi việc kinh doanh sẽ thuận lợi nhưng cũng từ khi mở quán này, ông lại gặp không ít khó khăn.

Ngày 13/8/2015, sau khi hoạt động được 5 ngày, có hai công an viên huyện Bình Chánh đến kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính với lỗi “kinh doanh mà không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh”. Ngay hôm sau, ông Tấn đến nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh tại UBND huyện theo hình thức hộ kinh doanh cá thể. Ngày 19/8/2015, ông được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Tại biên bản vi phạm hành chính số 0031044 lập lúc 9h ngày 13/8/2015, công an chỉ ghi một lỗi duy nhất là hoạt động kinh doanh không phép.

Tuy nhiên căn cứ vào biên bản trên, ngày 18/8/2015, công an huyện ra quyết định xử lý vi phạm hành chính. Quyết định xử phạt hành chính bỗng “đẻ” thêm 4 lỗi khác như: không thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho đối tượng thuộc diện phải khám sức khỏe định kỳ; không có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm... Tổng tiền phạt là 17 triệu đồng. Ngay sau đó, ông Tấn đã làm thủ tục đăng ký và được cấp giấy phép kinh doanh.

Ngoài lần kiểm tra trên, ngày 10/9/2015, quán cà phê của ông Tấn bị kiểm tra lần tiếp theo. Lần này, quán bị lập biên bản vì các lỗi như kinh doanh sai địa điểm, sử dụng nước không đạt quy chuẩn kỹ thuật để chế biến thực phẩm, sử dụng khu vực chế biến có côn trùng gây hại; thải nước thải chưa qua xử lý vào môi trường. Ngày 25/9/2015, ông choáng váng khi nhận được lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú và quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với mình về tội “kinh doanh trái phép”.

VKSND huyện Bình Chánh đã ra bản cáo trạng vào ngày 25/1/2016 và chuyển toàn bộ hồ sơ qua tòa. Ông Tấn cho biết ông đã nhận được quyết định đưa vụ án ra xét xử của tòa vào ngày 28/4 tới.

Ý kiến luật sư

Lạm quyền, đi ngược lại chính sách - đó là nhận định của luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch - Đoàn luật sư TP.HCM khi nói về vụ án của ông Tấn. Theo ông, chưa đủ cơ sở để tiến hành khởi tố hình sự đối với ông Tấn. Căn cứ điều 159 Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi của ông Tấn chưa đủ yếu tố truy cứu trách nhiệm hình sự, các biên bản xử phạt của Trưởng Công an huyện Bình Chánh chỉ xử phạt về các hành vi khác nhau, không có sự tái phạm trên cùng một hành vi.

Quán cà phê "Xin chào" của gia đình ông Tấn

Ngoài ra, điều 33 Hiến pháp 2013 quy định mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ 01/7/2015 đã bỏ tội “kinh doanh trái phép”. Do đó việc khởi tố và truy tố của cơ quan tiến hành tố tụng huyện Bình Chánh đi ngược lại với chính sách pháp luật của Nhà nước, hành vi của Trưởng Công an cấp huyện có dấu hiệu vi hiến và có dấu hiệu hình sự hóa hành vi hành chính, luật sư Trạch nhận định.

Đồng tình với quan điểm trên, luật sư Nguyễn Thành Công - công ty TNHH Đông Phương Luật (TP.HCM) cũng cho rằng Công an huyện Bình Chánh đã có hàng loạt sai sót. Thứ nhất, theo quy định tại khoản 2 điều 6 Nghị định 185/2013, mức phạt đối với hành vi kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là 10 triệu đồng.

Việc Trưởng Công an huyện Bình Chánh tự ý xử phạt thêm 4 hành vi khác trong khi biên bản kiểm tra chỉ ghi nhận 1 hành vi vi phạm rồi ra quyết định xử phạt lên đến 17 triệu đồng là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật, thể hiện sự lạm quyền.

Việc khởi tố, truy tố ông Tấn về tội danh trên là không có căn cứ vì các hành vi này không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Ông Tấn chỉ bị xử phạt hành chính về hành vi kinh doanh không có giấy phép kinh doanh một lần duy nhất. Sau khi bị xử phạt ông đã làm thủ tục xin cấp giấy phép kinh doanh và đã được cơ quan có thẩm quyền cấp phép nên không được coi là tái phạm.