2019, khẩu hiệu ‘Đừng tàn phá lá phổi’

Nhiều tác hai đáng sợ của thuốc lá

Nguyên nhân chính gây ung thư phổi

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn hai phần ba số ca tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu. Hút thuốc thụ động (như tại các nơi làm việc, tại nhà, trong môi trường khép kín...) cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi cho người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc.

Bỏ thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư phổi: sau 10 năm bỏ hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi giảm xuống khoảng một nửa so với người hút thuốc.

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) - một tình trạng tích tụ chất nhầy và mủ trong phổi người hút thuốc dẫn đến ho, đau ngực và khó thở. Nguy cơ mắc bệnh COPD đặc biệt cao ở những người hút thuốc từ khi còn trẻ, vì các chất độc trong khói thuốc lá làm suy giảm sự phát triển của phổi.

Khói thuốc lá cũng là nguyên nhân làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, góp phần gây ra tàn phế và tử vong cho cả người hút thuốc và người hút thuốc thụ động. Bỏ thuốc lá là phương pháp hiệu quả nhất để làm chậm tiến triển của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và cải thiện các triệu chứng hen suyễn.

Bệnh lao gây hại cho phổi và làm giảm chức năng của phổi. Bệnh sẽ trầm trọng hơn ở những người hút thuốc.  Khoảng một phần tư dân số thế giới có nhiễm vi khuẩn lao tiềm ẩn, khiến họ có nguy khởi phát thành mắt bệnh lao.

Những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh lao cao gấp đôi những người không hút thuốc. Ở những bệnh nhân đang mắc bệnh lao, nếu tiếp tục hút thuốc thì sự kết hợp của bệnh lao với các tác hại của khói thuốc lá, sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ tàn tật và tử vong do suy hô hấp.

Hút thuốc lá thụ động ảnh hưởng hệ hô hấp của trẻ nhỏ

Trẻ sơ sinh tiếp xúc với các chất độc trong khói thuốc từ khi còn ở trong bụng mẹ sẽ bị chậm phát triển chức năng phổi.

Trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ bị phát bệnh hen suyễn hoặc làm bệnh hen trầm trọng hơn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, viêm phế quản và thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp dưới.

Trẻ em hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ có thể phải chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc bệnh bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do việc bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên khi còn nhỏ.

Trên toàn cầu, ước tính mỗi năm có tới 165. 000 trẻ em chết trước 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc thụ động gây ra.

Ô nhiễm không khí

Khói thuốc lá làm ô nhiễm không khí, đặc biệt trong môi trường khép kín, tại các khu vực trong nhà.

Với hơn 7.000 hóa chất, trong đó có 69 là chất gây ung thư, sự ô nhiễm các chất độc hại trong khói thuốc là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, các bệnh hô hấp mãn tính và giảm chức năng phổi cho những người sống và làm việc tại các nơi này

Ngày Thế giới không thuốc lá 2019: Giảm sử dụng, tăng kiểm soát thuốc lá

Mặc dù đã có bằng chứng hết sức rõ rệt về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe lá phổi, tuy nhiên tại nhiều quốc gia nhận thức của một bộ phận lớn công chúng, và đặc biệt là của những người hút thuốc về tác hại của thuốc lá và hút thuốc lá thụ động đối với sức khỏe lá phổi còn hạn chế; vai trò của hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá nhằm bảo vệ  sức khỏe lá phổi vẫn còn chưa được ưu tiên.

Giảm sử dụng thuốc lá, giảm bệnh tật và tử vong do hút thuốc, bảo vệ sức khỏe lá phổi sẽ góp phần vào sự thành công của các nỗ lực quốc tế nhằm kiểm soát các bệnh không lây nhiễm (NCD), lao, và làm giảm ô nhiễm không khí để bảo vệ sức khỏe.

Chiến dịch này là cơ hội để thu hút sự quan tâm của các quốc gia, các tổ chức, cá nhân trong việc chủ động và tăng cường thực hiện gói các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả MPOWER - là nội dung chính của Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO FCTC).

Để đạt được mục tiêu Phát triển bền vững (SDG) nhằm giảm một phần ba tỷ lệ tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm gây ra vào năm 2030, phòng, chống tác hại của thuốc lá cần phải được coi là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới.

Minh Tuấn