- Không cần đến Hồ sơ Panama để biết rằng nạn tham nhũng thuế toàn cầu thông qua thiên đường thuế đang lan rộng - các nhà kinh tế hàng đầu nhắn nhủ tới lãnh đạo các quốc gia toàn cầu.

Trước thềm hội nghị thượng đỉnh quốc tế chống tham nhũng khai mạc tại London ngày 12/5, hơn 300 nhà kinh tế từ 30 quốc gia đã gửi thư cảnh báo rằng sự tồn tại của các thiên đường thuế không đem lại bất kỳ lợi ích kinh tế nào, và thúc giục lãnh đạo các quốc gia toàn cầu chấm dứt các hoạt động tài chính bí mật ở nước ngoài.

Bức thư có chữ ký của Thomas Piketty, tác giả cuốn “Tư bản trong thế kỉ 21”; Angus Deaton, chủ nhân giải Nobel Kinh tế; Nora Lustig, GS Kinh tế học Mỹ Latinh; Jeff Sachs, cố vấn của Tổng thư kí LHQ Ban Ki-moon; OIivier Blanchard, nguyên kinh tế gia trưởng của IMF...

{keywords}

Các quốc gia nghèo bị thất thoát nguồn thu thuế khoảng 170 tỷ USD mỗi năm. Ảnh: CNN

Các học giả cảnh báo: Các thiên đường thuế đang giảm khả năng thu hồi thuế của nhà nước, đặc biệt các quốc gia nghèo phải chịu thiệt hại lớn nhất.

Dù còn khác nhau trong quan điểm về mức thuế cần thu, họ có chung kết luận rằng “việc các quốc gia và vùng lãnh thổ cho phép tài sản được che dấu dưới vỏ bọc của các công ty hoặc khuyến khích các công ty ghi lợi nhuận tại những quốc gia mà họ hoàn toàn không có hoạt động kinh doanh nào tại nơi đó, đang làm rối loạn nền kinh tế toàn cầu”.

Họ kêu gọi các chính phủ đồng ý với nguyên tắc mới về việc yêu cầu các công ty báo cáo công khai các hoạt động chịu thuế ở tất cả các quốc gia họ đang sản xuất và kinh doanh, cũng như đảm bảo tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ công khai thông tin về người chủ thực sự của các công ty và quỹ đầu tư.

Jeff Sachs nói: "Thiên đường thuế không tự nhiên xuất hiện. Chúng là sự lựa chọn có chủ ý của chính phủ các nước lớn, đặc biệt là Anh và Mỹ, trong mối hợp tác với các tổ chức tài chính, kế toán và thể chế pháp luật với mục đích di chuyển dòng tiền".

Cố vấn của Tổng thư kí LHQ nhận định: "Không cần đến Hồ sơ Panama để biết rằng nạn tham nhũng thuế toàn cầu thông qua thiên đường thuế đang lan rộng. Nhưng có thể thấy rằng hệ thống toàn cầu dối trá này phải sớm chấm dứt. Đây chính là ý nghĩa của quản trị nhà nước tốt nhằm thực hiện cam kết toàn cầu về phát triển bền vững”.

Các nhà kinh tế kêu gọi các lãnh đạo thế giới đồng ý với kế hoạch chấm dứt bảo mật thông tin nước ngoài trên toàn cầu, đảm bảo các đối tượng trốn thuế không thể chuyển kinh doanh từ thiên đường thuế này sang thiên đường thuế khác.

Tổ chức Oxfam Quốc tế cũng nhận định số tiền mà giới nhà giàu và có quyền lực giấu ở nước ngoài là chiếm đoạt từ các khoản thuế cần thiết cho y tế và giáo dục.

Bà Winnie Byanyima, GĐ điều hành Oxfam Quốc tế, nói: “Hàng triệu người nghèo nhất trên thế giới sẽ tiếp tục là nạn nhân của nạn trốn thuế cho tới khi chính phủ các nước cùng hành động để xóa bỏ thiên đường thuế".

Hội nghị thượng đỉnh quốc tế chống tham nhũng do Anh đăng cai, có sự tham gia của các chính trị gia từ hơn 40 quốc gia, đại diện Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Nội dung bức thư:

Kính gửi các nhà lãnh đạo trên thế giới,

Chúng tôi kêu gọi các vị tận dụng hội nghị thượng đỉnh chống tham nhũng, diễn ra trong tháng này tại London, để tiến hành những bước tiến quan trọng trong việc chấm dứt kỷ nguyên của thiên đường thuế.

Sự tồn tại của các thiên đường thuế không đem lại sự giàu có hay cuộc sống tốt đẹp trên toàn cầu, cũng như không đem lại lợi ích kinh tế. 

Những hệ thống luật pháp này rõ ràng đem lại lợi ích cho nhiều cá nhân giàu có và công ty đa quốc gia. Lợi ích này chính là sự mất mát của những người khác và từ đó làm gia tăng bất bình đẳng.

Như những gì được tiết lộ gần đây trong Hồ sơ Panama và các vụ rò rỉ thông tin khác, việc các thiên đường thuế bảo mật thông tin chính là nguyên nhân gia tăng của nạn tham nhũng và khiến nhiều quốc gia mất khả năng thu lại những khoản thuế hợp pháp.

Trong khi tất cả các quốc gia bị ảnh hưởng bởi nạn trốn thuế, thì các quốc gia nghèo lại là những quốc gia bị thất thoát nguồn thu thuế nhiều nhất với khoảng 170 tỷ USD hàng năm.

Là những nhà kinh tế, mặc dù chúng tôi có nhiều quan điểm khác nhau về mức thuế cần phải thu, cho dù là trực tiếp hay gián tiếp, cá nhân hay doanh nghiệp, nhưng chúng tôi cùng thống nhất rằng việc các quốc gia và vùng lãnh thổ cho phép tài sản được che giấu dưới vỏ bọc các công ty hoặc khuyến khích các công ty ghi lợi nhuận tại những quốc gia mà họ hoàn toàn không có hoạt động kinh doanh nào tại nơi đó.

Bằng việc che dấu các hoạt động phi pháp và cho phép các cá nhân giàu có và công ty đa quốc gia hoạt động theo các quy định không đồng nhất, những lãnh thổ và quốc gia này cũng gây nguy hại đến luật pháp, là cơ sở thiết yếu cho thành công của một nền kinh tế. 

Để xóa bỏ những bí mật về bảo mật thông tin của các thiên đường thuế, chúng ta cần những thỏa thuận toàn cầu về các vấn đề như báo cáo công khai giữa các quốc gia, trong đó bao gồm cả các quốc gia được coi là thiên đường thuế.

Các chính phủ, trong khuôn khổ lãnh thổ của họ, phải đảm bảo công khai thông tin sẵn có về người sở hữu thực sự của các công ty và quỹ. Vương quốc Anh, với tư cách chủ trì hội nghị và là quốc gia có chủ quyền ở hơn một phần ba thiên đường thuế của thế giới, có vị thế đặc biệt để tiên phong. 

Xóa bỏ thiên đường thuế là điều không dễ dàng. Có nhiều đối tượng đầy quyền lực đang hưởng lợi từ tình trạng này. Adam Smith đã nói rằng người giàu “nên đóng góp cho chi tiêu công, không chỉ với tỷ lệ tương đương với doanh thu của mình, mà còn hơn cả tỷ lệ này nữa”.

Không có bất kỳ sự bao biện kinh tế nào có thể cho phép các thiên đường thuế tiếp tục tồn tại.

Chung Hoàng