- Ung thư đại trực tràng có tỉ lệ tử vong lên tới 70% nhưng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh.

Đại trực tràng gồm đại tràng (phần dài nhất của ruột già) và trực tràng (đoạn cuối cùng của ruột già trước hậu môn). Ung thư đại trực tràng không có nhiều dấu hiệu cảnh báo sớm. Vì vậy để giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, người dân nên tiến hành xét nghiệm sàng lọc định kỳ bằng nội soi hoặc kết hợp thụt bari và soi ống mềm đại tràng xích-ma.

Dù có tỉ lệ mắc và tử vong lớn song ung thư đại trực tràng có thể phòng tránh được thông qua ăn uống và sinh hoạt.

Loại trừ các yếu tố nguy cơ

- Thịt đỏ: Ăn nhiều thịt đỏ là một trong những nguy cơ hàng đầu gây ung thư đại trực tràng. Các nghiên cứu đã chỉ ra, những người ăn thịt đỏ thường xuyên quá 5 lần/tuần hoặc ăn 160g/ngày có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao gấp 3 lần bình thường.

{keywords}
Các nghiên cứu đã chỉ ra thịt đỏ có mối liên hệ mật thiết với ung thư đại trực tràng

Khi nấu chín ở nhiệt độ cao như nướng, rán, trong thịt đỏ sẽ hình thành 2 amin dị vòng (HCAs) và polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs), Khi phản ứng cùng các axit amin, creatine, protein, đường ở nhiệt độ cao sẽ làm tăng các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư.

- Ăn nhiều mỡ, đạm, ít chất xơ: Đây là những nguyên nhân hàng đầu gây béo phì. Ở nam giới, những người có chỉ số BMI cao sẽ có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao gấp 2 lần, trong khi ở phụ nữ béo phì thì nguy cơ này cao hơn 1,5 lần.

- Hút thuốc, nước có cồn: Việc thường xuyên uống các loại nước có cồn quá 15g/ngày và hút thuốc làm gia tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

- Ít vận động và luyện tập thể thao: Thói quen này liên quan mật thiết tới bệnh béo phì. Những người lười vận động có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn người khác.

Chế độ ăn lành mạnh

Để giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, cần kết hợp ăn uống bổ dưỡng hợp lý, tập thể dục và kiểm soát lượng mỡ trong cơ thể.

Việc thay đổi các thói quen xấu có thể giúp ngăn chặn 45% các ca ung thư đại trực tràng.

- Ăn nhiều chất xơ: Việc ăn nhiều các thực phẩm nhiều chất xơ có thể làm giảm 40% nguy cơ polyp đại tràng ( polyp có nguy cơ cao phát triển thành ung thư). Theo phát hiện của các nhà nghiên cứu Anh và Hà Lan, tiêu thụ chất xơ từ ngũ cốc có khả năng giảm được nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Những người ăn thêm 90g ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày sẽ giảm được 20% nguy cơ mắc chứng ung thư đại tràng.

{keywords}
Các loại rau quả có màu xanh đậm, đỏ, cam có khả năng ngăn ngừa ung thư đại trực tràng

Khi chọn rau quả nên lựa những loại có màu xanh đậm, vàng đậm, đỏ hoặc màu da cam như: Rau chân vịt, dưa đỏ, xoài, khoai lang, súp lơ, cải xanh, cần tây, bơ, cà chua, ớt đỏ, dâu tây... Ngoài ra, bổ sung thêm các thực phẩm từ đầu nành như đậu phụ, sữa đậu nành.

Các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo, phụ nữ nên sử dụng 25g chất xơ mỗi ngày, còn nam giới là 38g.

Trong chế độ ăn nên giảm muối và các thức ăn lên men như dưa, cà muối.

- Hạn chế thịt đỏ và các thực phẩm chế biến sẵn: Bao gồm các loại thịt lợn, dê, ngựa, bò, cừu... và các loại xúc xích, dăm bông, thay vào đó là ăn tăng cá.

- Hạn chế chất béo: Đặc biệt hạn chế chất béo no có nguồn gốc động vật như mỡ, sữa nguyên chất, kem, pho mát. Lượng mỡ toàn phần chỉ nên chiếm dưới 35% lượng calo hàng ngày, 8-10% là chất béo no. Nên ăn rau hấp, luộc, hạn chế chiên, xào.

- Hạn chế uống rượu, bỏ thuốc lá: Việc này có thể làm giảm nguy cơ, ngay cả khi tiền sử gia đình ung thư đại tràng.

{keywords}
Luyện tập thường xuyên giúp giảm 50% nguy cơ ung thư đại trực tràng

- Ngăn chặn ung thư nhờ tập thể dục: Chỉ cần kiểm soát cân nặng cũng có thể giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng còn nếu tập luyện thường xuyên có thể giảm 50% nguy cơ ung thư đại tràng. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo nên tập thể dục 5 ngày/ một tuần, ít nhất 30 phút mỗi ngày.

- Bổ sung canxi và vitamin D: Bổ sung thông qua ánh nắng mặt trời, qua đường ăn uống nhờ các thực phẩm như lòng đỏ trứng, gan, các loại rau họ cải, cá hồi.

M.Anh (tổng hợp)