Trong xã hội hiện đại, xu hướng lập gia đình và sinh con muộn ngày càng phổ biến, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của các cặp đôi, đặc biệt là phụ nữ. Theo BS.CKII Dư Huỳnh Hồng Ngọc - Trưởng khoa hiếm muộn, IVF Phương Châu, tuổi tác không chỉ quyết định khả năng thụ thai mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của mẹ và bé.
Độ tuổi sinh sản tốt nhất: từ 20 - 24 tuổi
BS. Hồng Ngọc cho biết, khả năng sinh sản của phụ nữ đạt đỉnh cao nhất ở độ tuổi 20 - 24 và giảm dần sau 35 tuổi. Nam giới cũng gặp phải sự suy giảm chất lượng tinh trùng theo tuổi tác. Phụ nữ dưới 30 tuổi có khả năng thụ thai tự nhiên mỗi tháng khoảng 20 - 25%, nhưng tỷ lệ này giảm xuống dưới 5% khi đạt tuổi 40.
Ở Việt Nam, nữ kết hôn trung bình ở tuổi 24,6 và nam ở tuổi 27 - 29. Nữ sinh con đầu lòng thường ở tuổi 25 - 28 và nam ở tuổi 28 - 30. Độ tuổi này đã tăng lên do áp lực công việc và chi phí sinh hoạt.
Độ tuổi sinh sản có sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn. Các cặp đôi ở thành thị thường kết hôn và sinh con muộn hơn so với nông thôn, do áp lực công việc và chi phí sinh hoạt cao hơn, tạo ra sự chênh lệch về độ tuổi và tỷ lệ sinh sản giữa các khu vực.
Tác động của độ tuổi đến sức khoẻ của mẹ và bé
Theo BS. Hồng Ngọc, phụ nữ mang thai khi trên 35 tuổi sẽ gia tăng nguy cơ sảy thai, sinh non và dị tật bẩm sinh. Tỷ lệ trẻ mắc hội chứng Down tăng từ 1/1.200 ở mẹ tuổi 25 lên 1/350 ở tuổi 35 và 1/100 ở tuổi 40. Tỷ lệ sảy thai tự nhiên cũng tăng theo tuổi mẹ, từ khoảng 8,9% ở phụ nữ 20 - 24 tuổi lên 74,7% ở phụ nữ trên 45 tuổi. Nguy cơ thai chết lưu và thai ngoài tử cung cũng tăng theo tuổi.
Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe sinh sản, các cặp đôi nên lên kế hoạch sinh con trong độ tuổi tối ưu. Phụ nữ 20 - 30 tuổi nên tham vấn về sức khỏe sinh sản và nguy cơ mang thai muộn. Phụ nữ trên 35 tuổi nên xem xét các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản sau 6 tháng cố gắng thụ thai.
BS. Dư Huỳnh Hồng Ngọc đưa ra một vài khuyến cho các cặp đôi đang trong độ tuổi sinh sản:
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Cả nam và nữ nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề sinh sản.
Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn, tránh rượu và thuốc lá.
Quản lý căng thẳng: Sử dụng kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga, thiền, hoặc tham gia hoạt động giải trí.
Bổ sung dinh dưỡng: Nam giới nên bổ sung kẽm và selenium; phụ nữ nên bổ sung axit folic để giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt đóng vai trò quan trọng
Theo BS. Dư Huỳnh Hồng Ngọc, chế độ ăn uống đối với các cặp đôi nam nữ trong độ tuổi sinh sản nên duy trì như sau. Đối với nữ giới, nên ăn thực phẩm giàu axit folic (rau xanh, đậu lăng, cam), thực phẩm giàu chất sắt (thịt bò, gan, đậu phụ), sữa và sản phẩm từ sữa; tập thể dục nhẹ nhàng (yoga, bơi lội, đi bộ) và giảm căng thẳng (thiền, nghe nhạc).
Đối với nam giới, thực phẩm giàu kẽm (hàu, thịt đỏ, hạt bí ngô), thực phẩm giàu vitamin C và E (trái cây họ cam quýt, hạnh nhân), acid béo omega-3 (cá hồi, cá thu, hạt lanh) có tác dụng rất tốt. Ngoài ra, các ông bố tương lai cũng nên tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần) và tránh nhiệt độ cao (tránh tắm nước nóng, không đặt laptop trên đùi).
Hiểu rõ tác động của tuổi tác đến khả năng sinh sản là rất quan trọng để các cặp đôi có thể lên kế hoạch sinh con thông minh và khoa học, đảm bảo một cuộc sống gia đình hạnh phúc và khỏe mạnh.
BS.CKII Dư Huỳnh Hồng Ngọc