Bầu Đức sốc nặng trước ‘hạn’ lớn

- Đang gặp khó về dòng tiền, đầu ra thì lớn, đầu vào hạn chế do chưa tới kỳ thu hoạch, vụ việc Global Witness cáo buộc HAGL “chiếm đất”, hủy hoại sinh kế của người dân địa phương và môi trường như một quả bom, gây bất lợi lớn cho doanh nghiệp này.

Sóng to gió lớn

Sau nhiều lùm xùm về những khoản nợ khổng lồ rồi về định mức tín nhiệm trên thị trường quốc tế, trong những ngày giữa tháng 5 này, CTCP Hoàng Anh Gia Lai - HAGL (HAG) của đại gia Đoàn Nguyên Đức lại gặp thêm một khó khăn nữa xuất phát từ cáo buộc của tổ chức Global Witness liên quan tới hoạt động trồng cao su tại Lào, Campuchia.

Cáo buộc, trên thực tế mới chỉ ở dạng cảnh báo, chưa thể coi là có giá trị pháp lý để chứng minh HAGL vi phạm. Tuy nhiên, sóng gió với Hoàng Anh Gia Lai lần này được coi là rất lớn, hơn nhiều so với vụ Fitch rút xếp hạng tín dụng của HAG hay những lo ngại về các khoản nợ khổng lồ của đơn vị này.

Sóng gió lớn là bởi vì cái mà GW cảnh báo liên quan tới các vấn đề rất nhạy cảm, có thể ảnh hưởng trực tiếp tới các quyết định hợp tác, làm ăn của các đối tác của Hoàng Anh Gia Lai như các bên cung cấp tín dụng, các đối tác chiến lược rót vốn vào HAG hay những khách hàng tiềm năng mua cao su như Michelin, Bridgestone...

Ngay sau khi cáo buộc được tung ra, cổ phiếu HAG đã có những phiên lao dốc. Phiên giao dịch ngày 14/5, HAG rớt gần 6% (tương đương 1.400 đồng/cp) xuống còn 21.400 đồng/cp.

Chỉ một phiên giảm giá trên, ông chủ HAG Đoàn Nguyên Đức, với khoảng 310 triệu cổ phiếu HAG đang nắm giữ, đã chứng kiến tài sản của mình bốc hơi khoảng 440 tỷ đồng. 

Rừng cao su do HAG đầu tư tại Lào (ảnh TN)

Tuy nhiên, con số này cũng không nói lên được nhiều điều, bởi nếu không bán cổ phiếu ra thì bầu Đức cũng không mất mát. Hơn thế, ông Đức vẫn là người không có thói quen bán cổ phiếu của chính mình, trái lại thường hay mua vào khi giá xuống.

Cái mà nhiều bầu Đức cũng như nhiều cổ đông lo ngại có lẽ là tương lai của HAG liệu có bị ảnh hưởng không, tiềm năng sinh lời của HAG có bị ảnh hưởng không nếu như hiệu ứng tẩy chay xảy ra mạnh mẽ, trước khi mọi việc được làm sáng tỏ?

Cho đến giờ, Global Witness chưa lên tiếng gì thêm, trong khi đó, bầu Đức cũng như nhiều bên liên quan bao gồm các nước cho HAG thuê đất trồng rừng đã lên tiếng phủ nhận hoàn toàn các cáo buộc.

Chưa biết sự việc sẽ đi tới đâu, HAG liệu có sai phạm gì hay không, hay đã hoạt động hoàn toàn đúng với pháp luật nước sở tại, đúng với pháp luật đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam và không làm ảnh hưởng tới môi trường cũng như đời sống của người dân ở các nước liên quan; song điểm đáng bàn là nếu như HAG đúng, GW báo cáo sai thì chiến lược xây dựng thương hiệu, tên tuổi, truyền thông của tập đoàn này xem ra có vấn đề cả trong nước lẫn trên thị trường quốc tế. Nó trái ngược với một thực tế là nhiều tập đoàn đa quốc gia “làm ăn không đàng hoàng” nhưng vẫn có “tiếng thơm”, danh tiếng, sống vượt trên dư luận tại Việt Nam.

Giới đầu tư trong và ngoài nước đang theo rất sát vụ việc HAG, đang nghe ngóng để đưa ra phản ứng thích hợp.

Những cửa ải trên đường phát triển

Nhìn vào quá trình phát triển của HAGL có thể thấy, ông Đoàn Nguyên Đức là doanh nhân có tầm nhìn dài hạn tốt. HAGL đã phát triển như vũ bão với quy mô tăng vượt bậc. Qua 13 lần tăng vốn, quy mô của doanh nghiệp này đã tăng gấp hơn 20 lần kể từ năm 2006 tới nay. HAG là một trong số rất ít các doanh nghiệp mang cả tỷ USD ra nước ngoài tìm kiếm cơ hội kinh doanh.

Nhiều cửa ải chông gai trên con đường phát triển, cửa ải lần này liệu bầu Đức có vượt qua? (ảnh Thanh Niên)

Song, bầu Đức lại gặp không ít chông gai và có lẽ, khó khăn lớn nhất là bước chuyển mình từ trọng tâm BĐS sang cao su - nồi cơm chính của doanh nghiệp này trong tương lai, bên cạnh mía đường, thủy điện, khoáng sản.

Khó khăn là ở chỗ, bầu Đức đã phải vay rất nhiều tiền để đầu tư cho hàng vạn hecta trồng cao su, trồng mía ở cả Lào, Campuchia, Việt Nam và hàng trăm triệu USD cho BĐS ở Myanmar...

Tiềm năng của HAG được nhiều nhà đầu tư lớn đánh giá rất cao, được minh chứng rõ nét qua sự chung tay của các tập đoàn lớn như Temasek Holdings (Singapore), Dragon Capital... HAG đã nhanh chân thuê được diện tích đất trồng cây công nghiệp rất lớn mà rất nhiều đại gia trên khắp thế giới thèm muốn, sở hữu một diện tích lớn đất giá rẻ tại Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanmar...

Mặc dù vậy, tổng nợ trên 20.000 tỷ (trong đó nợ thực tế được bầu Đức đưa ra khoảng 16.000 tỷ) vẫn là đáng lo ngại và đây là một cửa ải mà HAG đang tìm cách vượt qua trong cả năm vừa qua.

Trong một phát biểu gần đây, bầu Đức khá tự tin khi cho biết ông vẫn ngủ ngon trên đóng nợ. Giải thích cho câu nói này, người từng đứng đầu danh sách những người giàu nhất trên TTCK Việt Nam cho hay ông biết mình vẫn trong khu vực an toàn, với hầu hết các khoản vay là dài hạn, phục vụ các dự án cao su, thủy điện và những khoản đầu tư này cũng đang đến kỳ mang lại lợi nhuận.

Theo ông, HAG luôn có dự trữ tiền mặt vài nghìn tỷ để đảm bảo thanh khoản và sắp thu về hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi để giảm nợ xuống... Trong khi đó, tài sản của HAG rất lớn, hơn rất nhiều so với nợ và tập đoàn của ông có thuận lợi trong việc vay, hút vốn.

Gần đây, giới đầu tư cũng khá lo ngại khi HAG bị S&P và Fitch rút toàn bộ xếp hạng với lý do là không đủ thông tin cần thiết. Lo là bởi vì đây là hai tổ chức có tiếng thế giới, xếp hạng của họ ảnh hưởng tới khả năng gọi vốn của các doanh nghiệp. Có vay được vốn hay không, vay đắt hay rẻ phụ thuộc khá nhiều vào các xếp hạng này. Nhưng với HAG, doanh nghiệp này “cần một báo cáo đánh giá tín nhiệm phản ánh hợp lý hơn và sâu sát hơn nữa các hoạt động kinh doanh và đầu tư của tập đoàn. Một báo cáo quá chung chung thì không mang lại giá trị”.

Trên thực tế, gần đây, HAG vẫn khá ổn với dòng tiền của mình. Tuy nhiên, cửa ải lần này cũng khá oái ăm bởi HAG vẫn cần rất nhiều tiền để đầu tư cho hàng loạt các dự án “khủng”, trong khi đó cao su chưa tới thời điểm có nhiều doanh thu, BĐS Myanmar mới khởi động... Nếu có điều gì không hay xảy ra, HAG rất có thể rơi vào tình trạng thiếu vốn cho dù tiềm năng lớn.

Một cửa ải cũng khá khó khăn khác là HAG đang sở hữu một khối lượng tài sản mà nhiều đại gia trong và ngoài nước khác thèm khát. Làn sóng thâu tóm, sáp nhập ồ ạt gần đây có thể là một điều đáng cảnh báo với các đơn vị có tiềm năng lớn nhưng hiện đang gặp vấn đề về sức khỏe.

Không biết, bầu Đức sẽ chèo lái con thuyền HAG qua thời kỳ có nhiều bão nhất hiện nay như thế nào? Bản chất của những khủng hoảng gần đây tại HAG là gì, xuất phát hoàn toàn từ nội tại của HAG hay từ một vấn đề gì khác? HAG có thực sự là một con thuyền lớn, vượt qua được giông bão, vươn ra được thế giới hay không? Câu trả lời có lẽ không chỉ nằm ở chỗ HAG đã làm gì, làm như thế nào.

Mạnh Hà