Bí ẩn lớn nhất về đại tá Gaddafi

Với nhiều người Libya, câu hỏi lớn nhất về đại tá Gaddafi không liên quan tới việc cầm quyền, những bài phát biểu đánh lừa và những lời nói dối của ông. Suốt nhiều năm, đằng sau cánh cửa khép kín, họ tò mò, tự hỏi không biết có đúng Gaddafi là người Do Thái không.

Tuần trước, vấn đề này đã trở nên công khai khi phóng viên NBC Richard Engel từ Libya cho biết, một trong 5 chiến binh nổi dậy đang chiến đấu chống Gaddafi cho biết, họ đứng ở phía đối lập với nhà lãnh đạo này vì Gaddafi là người Do Thái.

Các thông tin lẫn lộn về sự ra đời của Gaddafi bắt đầu được phát tán kể từ những năm 1970, hai năm sau khi Gaddafi lãnh đạo cuộc đảo chính và đưa ông này trở thành lãnh đạo Libya.

Trong một loạt cuốn tiểu sử Gaddafi, do phần lớn là người châu Âu viết ra trong suốt các năm vừa qua, nhà lãnh đạo này luôn được mô tả là chào đời trong một ngôi lều ở Sirt, là con trai của một người Bedouin chăn cừu nghèo, mù chữ và vợ. Tuy nhiên, nhiều tin đồn bị bưng bít ở Libya lại nói, Gaddafi có một phần là người Do Thái và mẹ ông này theo đạo Do Thái.

Liên quan tới chuyện này có nhiều thông tin khác nhau, lưu hành suốt nhiều năm. Có tin rằng mẹ Gaddafi đã chuyển sang đạo Do Thái năm 9 tuổi, trong khi lại có những nguồn tin khác cho biết, bà của Gaddafi là người Do Thái song đã bỏ chồng để sống với một tù trưởng Ả rập.

Một thông tin khác chi tiết hơn, được một nhà sử học Libya cho là đúng, có nội dung rằng Gaddafi là con hoang của một phụ nữ Do Thái với một binh sĩ Italia khi hai người này gặp nhau ở một ngôi làng phía đông Tripoli. Do nỗi nhục lúc chào đời, Gaddafi được trao cho một hồng y đạo Cơ đốc, người này sau đó đã trao đứa bé cho một người chăn cừu và vợ ông này.

Trong suốt nhiều thập niên, một số chính quyền Ả rập đã sử dụng lòng căm thù Israel và người Do Thái để làm chệch hướng chú ý vào những thiếu sót của họ và gắn mác cho kẻ thù là Do Thái, để phù hợp với mục đích.

Nhiều học giả về thời hiện đại của Libya và các chuyên gia chính sách khi được phỏng vấn đều bó tay khi được hỏi liệu họ có biết thêm thông tin gì về nguồn gốc và những năm đầu đời của Gaddafi.

Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, không quan tâm về nguồn gốc của Gaddafi và Vatican không có bình luận gì. Mohamed El-Jahmi, một nhà hoạt động người Mỹ gốc Libya, đã rời Libya 30 năm trước đây cho biết, những tin đồn về nguồn gốc của Gaddafi luôn mạnh mẽ tại quốc gia Bắc Phi này và có nhiều lý do để tin rằng nó đúng.

"Tuy nhiên, tôi không thích nói về điều đó" El-Jahmi cho biết. "Về lâu về dài, Gaddafi có phải là người Do Thái hay không, không quan trọng. Và người Ả rập cần sống chung với người Do Thái và Israel nếu thế giới Ả rập thực sự phát triển".

Mohamed Yusuf al Magariaf, 71 tuổi, một người Libya sống tại Mỹ, từng bỏ nhiều năm nghiên cứu về Gaddafi tin rằng những gì nhà lãnh đạo này nói với mọi người về nguồn gốc của mình đều là giả dối.

Trong một cuốn sách của mình, Magariaf lần theo một lá thư được một hồng y viết nhiều năm sau này. Vị hồng y này được cho là người đã trao cậu bé Gaddafi cho cặp cha mẹ là người Bedouin. Mẹ của Gaddafi là Aisha, qua đời năm 1978 và cha là Abu Meniar, mất năm 1985.

Magariaf, tốt nghiệp đại học Oxford, là giáo sư tại trường đại học Benghazi năm 1971 khi gia nhập nội các Gaddafi và sau này trở thành đại sứ Libya tại Ấn Độ. Năm 1980, Magariaf trở thành nhà ngoại giao đầu tiên cắt đứt quan hệ với chính quyền và thành lập Mặt trận quốc gia bảo vệ Libya. Magariaf bị kết án tử hình vắng mặt và bị đội quân của Gaddafi lùng giết suốt nhiều năm. Magariaf đưa cả gia đình tới Mỹ vào năm 1991.