Quảng cáo mua sắm trên truyền hình hướng tới một số nhóm đối tượng như người cao tuổi, nội trợ và người dân ở vùng nông thôn.

Đặc điểm của những nhóm người này là có nhiều thời gian, thường xuyên xem tivi, không có nhiều cơ hội để tiếp cận với các kiến thức tiêu dùng, không cập nhật được những chiêu thức lừa đảo mới…

Quảng cáo trên truyền hình khiến nhiều người tin là do thường được nhắc đi nhắc lại trong khoảng thời gian ngắn khiến người tiêu dùng từ chưa quan tâm đến bắt đầu xem và tin.

Trong khi đó, mua sắm qua truyền hình thường xuyên tiềm ẩn nhiều nguy cơ như sản phẩm thật thường khác so với hình ảnh nhìn trên tivi; sản phẩm trên truyền hình được quảng cáo mang tính năng ưu việt, nổi tiếng trên thế giới nhưng lại là thương hiệu rất ít người biết đến. Nhiều trường hợp là hàng trôi nổi, không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, hoặc lừa dối người tiêu dùng về xuất xứ sản phẩm.

Dưới đây là một số khuyến cáo của Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Công Thương nhằm giúp cho người tiêu dùng không bị mắc bẫy khi mua sắm qua truyền hình.

Quảng cáo sai sự thật

Một trong những vấn đề nổi cộm nhất của việc mua sắm qua truyền hình là quảng cáo sai sự thật. Qua kênh này, người tiêu dùng không có cơ hội quan sát trực tiếp cũng như cầm, thử và đánh giá sản phẩm.

Nhiều trường hợp sau khi đặt mua và nhận được sản phẩm, người tiêu dùng thường phát hiện không giống với quảng cáo, tính năng không đầy đủ, hoạt động không hiệu quả hoặc làm bằng chất liệu khác hoàn toàn so với quảng cáo.

Các sản phẩm bị quảng cáo sai sự thật rất đa dạng, từ sản phẩm đắt tiền như nữ trang, đồng hồ, điện thoại… cho đến sản phẩm sử dụng hàng ngày như chổi đa năng, quần áo định hình, đai giảm mỡ bụng, mỹ phẩm, đồ gia dụng…

Nguồn gốc không rõ ràng

Bên cạnh quảng cáo sai sự thật, một vấn đề khác người tiêu dùng thường xuyên gặp phải là sản phẩm không có nguồn gốc rõ ràng.

Tình trạng này thể hiện qua việc trên sản phẩm không có thông tin về nguồn gốc, xuất xứ, mã vạch hoặc chỉ dẫn địa lý cho biết nơi sản xuất hoặc phân phối sản phẩm.

Trên thực tế, nhiều trường hợp sản phẩm người tiêu dùng đặt mua chỉ có tên sản phẩm, ngoài ra không có thông tin nào khác về nguồn gốc, xuất xứ.

Thậm chí, doanh nghiệp thông báo tới người tiêu dùng sản phẩm được sản xuất tại Mỹ, Nhật Bản…, nhưng khi nhận thực tế lại là “sản xuất tại Trung Quốc”.

Sản phẩm liên quan trong lĩnh vực này rất đa dạng, bao gồm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, trang sức, máy tập thể dục…

Lừa đảo trúng thưởng

Một số doanh nghiệp bán hàng qua truyền hình thực hiện việc lừa đảo người tiêu dùng bằng cách thông báo họ đã trúng thưởng những phần thưởng giá trị cao như vàng, đồ điện tử, trang sức…

Tuy nhiên, theo như phản ánh từ các đơn khiếu nại, để nhận được giải thưởng này, doanh nghiệp yêu cầu người tiêu dùng mua thêm một món hàng nữa với giá trị lớn, hoặc đóng 10% tiền thuế hay chuyển khoản vào tài khoản của công ty…

Sau khi làm theo yêu cầu trên và nhận được quà trúng thưởng, nhiều người tiêu dùng phát hiện phần thưởng là hàng giả, kém chất lượng, đôi khi là đồ chơi và không thể sử dụng.

Doanh nghiệp không thực hiện đúng quy định về hợp đồng giao kết từ xa

Theo Điều 17 Nghị định 99/2011/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, khi thực hiện việc giao kết hợp đồng từ xa (trong trường hợp này là mua hàng qua mạng), người tiêu dùng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng đã giao kết trong thời hạn 10 ngày, nếu sản phẩm nhận được không đúng như thông tin và doanh nghiệp cung cấp (trừ trường hợp các bên đã có thỏa thuận khác).

Trong trường hợp này, người tiêu dùng không phải trả bất kỳ chi phí nào liên quan đến việc chấm dứt đó và chỉ phải trả chi phí đối với phần hàng hóa.

Trên thực tế, khi người tiêu dùng yêu cầu trả lại hàng hóa và hoàn lại tiền khi gặp những vấn đề như sản phẩm không đúng như quảng cáo, nguồn gốc không rõ ràng, bị lừa đảo…, thì doanh nghiệp thường trốn tránh trách nhiệm và không giải quyết yêu cầu.

Đây là một thực tế rất nhức nhối do doanh nghiệp thường đặt trụ sở ở tỉnh, thành khác nơi ở của người tiêu dùng, việc liên lạc khó khăn (đặc biệt khi doanh nghiệp chủ động không giải quyết yêu cầu của người tiêu dùng), người tiêu dùng không biết địa chỉ cơ quan hỗ trợ… Việc này đã gây bức xúc và thiệt hại kinh tế lớn cho rất nhiều người tiêu dùng.

Khuyến cáo khi mua hàng

Khi mua sắm qua truyền hình, người tiêu dùng cần xác minh lại các thông tin quảng cáo trước khi đưa ra quyết định mua sắm; thận trọng với những sản phẩm sử dụng hàng ngày nhưng giá quá cao (dầu gội, thuốc nhuộm tóc, kem dưỡng da, đồ gia dụng…)

Luôn dè chừng và đặt câu hỏi với những sản phẩm được quảng cáo “rất tốt”, “ưu việt”, “số 1 thị trường”…; cảnh giác với những sản phẩm không có thương hiệu, thương hiệu không nổi tiếng hoặc rất ít người biết đến;

Ngoài ra, không nên ngay lập tức tin vào những thông báo trúng thưởng kèm theo điều kiện từ phía doanh nghiệp, như điều kiện trả thêm một số tiền để được nhận phần thưởng hoặc cung cấp các thông tin về bí mật cá nhân, tài khoản ngân hàng.

Trong trường hợp gặp vấn đề với sản phẩm, dịch vụ được mua qua truyền hình, người tiêu dùng có thể phản ánh tới Sở Công Thương, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng các tỉnh, thành phố hoặc liên hệ trực tiếp với Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Công Thương thông qua tổng đài miễn phí cước 18006838, gửi đơn khiếu nại đến 25 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, hoặc qua website www.bvntd.vca.gov.vn, email: bvntd@moit.gov.vn.