Cá bé nuốt cá lớn, thương vụ bất ngờ

Cuối năm 2018, giới đầu tư bất ngờ với thương vụ của đại gia gần như không có tiếng tăm trên thị trường trúng thầu 7,4 ngàn tỷ đồng để mua 57,71% cổ phần Vinaconex từ Tổng công ty quản lý vốn Nhà nước SCIC.

Nhà đầu tư thắng trong phiên đấu giá khi đó là Công ty TNHH An Quý Hưng, doanh nghiệp được thành lập vào năm 2001 có trụ sở tại Chương Mỹ, Hà Nội, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng do ông Nguyễn Xuân Đông làm Tổng giám đốc.

Đây là một doanh nghiệp có quy mô khá khiêm tốn. Doanh nghiệp này mới chỉ tăng vốn từ hơn 200 tỉ lên 500 tỷ đồng ngay trước thời điểm tham gia đấu giá cổ phần VCG, trong đó chỉ có 2 cổ đông là ông Nguyễn Xuân Đông nắm giữ 78,4% cổ phần và vợ ông Đông - bà Đỗ Thị Thanh nắm giữ phần còn lại.

{keywords}
Cùng với hoạt động thoái vốn Nhà nước, nhiều đại gia kín tiếng xuất hiện.

Kết thúc năm 2017, công ty An Quý Hưng có tài sản ngắn hạn gần 550 tỷ đồng, dài hạn 450 tỷ đồng và tổng tài sản chưa tới 1.000 tỷ đồng. Năm 2017, công ty đạt 956 tỷ đồng doanh thu thuần và vỏn vẹn 62,4 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế.

Trong khi đó, Vinaconex có quy mô tỷ USD và được biết đến là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực xây lắp tại Việt Nam.

Không ít trường hợp, sau các vụ thâu tóm “cá bé nuốt cá lớn” và sau đó khiến cho DN thêm chât vật như trong trường hợp Ngân hàng Phương Nam (SouthernBank) của ông Trầm Bê thâu tóm Sacombank .

Một ngân hàng ở top dưới với quy mô nhỏ hơn nhiều, tình hình làm ăn kém, nợ xấu chồng chất... bất ngờ thâu tóm ngân hàng ở top đầu: Sacombank. Cú thâu tóm đã khiến Sacombank lao dốc nhiều năm liền. Kết cục của vụ cá lớn nuốt cá bé này không như mong muốn, ông Trầm Bê đã vào vòng lao lý, trong khi ông Đặng Văn Thành mất đi đứa con tinh thần mà ông nuôi dưỡng hơn 20 năm. Sacombank hiện vẫn đang tiếp tục tái cơ cấu , xử lý nợ xấu.

{keywords}
Ông Nguyễn Xuân Đông, đại diện nhóm An Quý Hưng.

Những câu hỏi cho thị trường

Nhóm cổ đông lớn An Quý Hưng vừa thất bại trong kế hoạch huy động 5,3 ngàn tỷ đồng từ phát hành trái phiếu.

Không có nhà đầu tư nào mua trái phiếu trị giá tương ứng 2,6 ngàn và 2,7 ngàn tỷ đồng do An Quý Hưng và An Quý Hưng Land phát hành dù hai công ty này sử dụng 255 triệu cổ phiếu Vinaconex (tương đương toàn bộ gần 58% cổ phần mua từ SCIC) làm tài sản đảm bảo và lợi suất khá cao (kỳ hạn 3 năm, lãi 12%/năm trở lên).

Nhìn vào các vụ M&A trong vài năm qua có thể thấy, mục tiêu chính của các thương vụ mua bán sáp nhập thâu tóm là để tái cấu trúc hoặc tăng quy mô, tăng khả năng cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới biến động.

Tuy nhiên, nguồn vốn tài trợ cho các thương vụ này là vấn đề quan trọng. Nhiều DN huy động thông qua phát hành cổ phiếu trên TTCK hay phát hành trái phiếu trong và ngoài nước,... Mọi việc sẽ tốt đẹp nếu doanh nghiệp cân đối được đòn bẩy tài chính, cân đối được dòng tiền.

Nhưng có những trường hợp, việc huy động vốn không rõ ràng minh bạch, năng lực của “cá bé” không rõ ràng, nhà đầu tư thực sự không xuất hiện. Nó khiến cho cổ đông và NĐT bất an.

{keywords}
 

Trong một số trường hợp, việc quản trị tài chính không tốt khiến DN lâm vào tình trạng lao đao như trường hợp Thủy sản Hùng Vương (HVG) của ông Dương Ngọc Minh gần đây liên tục phải bán tài sản và DN từng thâu tóm trước đó để tránh một kết cục bi thảm.

Trường hợp An Quý Hưng thâu tóm Vinaconex đến nay vẫn còn nhiều câu hỏi. Giới đầu tư thắc mắc tại sao một doanh nghiệp trong nhóm “tứ đại gia” xây dựng ở Việt Nam, có giá trị vốn hóa trên 10 ngàn tỷ đồng, bỗng nhiên trở thành “công ty con” của một doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu gần 1 ngàn tỷ đồng. Câu hỏi về minh bạch nguồn tiền để doanh nghiệp quy mô vài trăm tỷ của ông Nguyễn Xuân Đông có thể mua được gần 60%" Vinaconex vẫn đang được đặt ra.

Tại Vinconex sau khi chuyển giao lãnh đạo, ngay trong nhóm cổ đông đang có nhiều bất đồng về theo Quy chế tổ chức hoạt động của HĐQT và Quy chế tài chính mới, chủ tịch được quyền quyết định mọi giao dịch tới cả ngàn tỉ đồng, Tổng Giám đốc quyết tới 500 tỉ VND mà ko cần thông qua HĐQT. Bên cạnh đó, một nhóm cổ đông lớn khác đã khởi kiện và Toà án đã áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, dừng hoạt động của HĐQT. Mặc dù HĐQT đã được cởi bỏ biện pháp ngăn chặn do Toà án xác định nhóm cổ đông khởi kiện chưa nắm giữ cổ phiếu đủ 6 tháng nhưng rõ ràng là những bất đồng nội bộ về quản trị, điều hành vẫn đang tồn tại.

H. Tú