Đông Ngạc còn được gọi là làng Vẽ hay Kẻ Vẽ, nay là 2 phường Đông Ngạc và Đức Thắng, nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 10km. Đông Ngạc là một trong những ngôi làng cổ nhất của Hà Nội với tên gọi là "Làng tiến sĩ" do có rất nhiều vị tiến sĩ Hán học và Tây học là người làng.
Nổi tiếng là làng khoa bảng nên người Kẻ Vẽ không chỉ có cuộc sống khấm khá mà còn sở hữu những ngôi nhà cổ bề thế có niên đại hàng trăm năm. Trong số gần 100 ngôi nhà cổ Đông Ngạc còn lưu giữ được thì nhà thờ họ Đỗ được xem là có niên đại lâu đời nhất cũng như có giá trị lớn về mặt kiến trúc và và văn hóa.
Lối dẫn vào ngôi nhà cổ, trong nhà gần như còn giữ nguyên vẹn từ kiến trúc và các đồ vật dụng thời xưa.
Ngôi nhà được coi là ngôi đình thứ hai của làng Vẽ. Đây là một trong số ít các ngôi nhà trong làng còn có nhiều đồ đạc và những vật phẩm liên quan đến công đức to lớn của danh nhân Đỗ Thế Giai
Ngôi nhà có niên đại từ thế kỉ 18, được dựng từ thời vua Lê Hiến Tông, niên hiệu Cảnh Hưng 1760. Qua 3 thế kỷ, dòng họ Đỗ vẫn lưu giữ được tất cả các hoành phi, câu đối, các hương án, giường thờ, bộ kiệu, vật dụng tế lễ ngày xưa...
Cụ Đỗ Quốc Hiến, Trưởng họ Đỗ đời thứ 15 kể rằng, cụ tổ họ Đỗ là cụ Đỗ Thế Giai, một võ quan cao cấp dưới thời Lê - Trịnh. Từ khi còn sống, cụ Đỗ Thế Giai đã được triều đình phong Vương (gọi là Đỗ Đại Vương), đến khi qua đời cụ được tôn làm Thần (Thượng đẳng phúc thần).
Trước nhà tiền tế có các bức "Thiết thạch tinh trung" (trung thành như sắt đá), "Thượng đẳng phúc thần" (phong thần), bên trái là bức "Vạn phúc du đồng", bên phải là "Ngũ phúc lâm môn". Ngoài ra, còn có thêm hai bức Long mã thể hiện ý chí ngang dọc trời đất.
Đôi hạc đứng trên mai rùa bằng gỗ quý, có chiều cao hơn 2m ở gian nhà tiền tế
Phía trước là vườn cây và hòn non bộ phong thủy như tấm bình phong để yểm tà và tạo cho cảnh quan cảm giác an bình, thoát tục.
Khoảng không rộng 50cm là nơi lưu thông khí trời, ngăn cách nhà tế và chính điện. Nơi đây đặt các chậu cảnh, cây cối đem tới góc xanh mát.
Một không gian cổ của ngôi nhà với chum nước, cối đá, chiêng đồng cũng như các cột kèo loang lổ màu thời gian
Chính điện xưa có 5 gian thờ, giờ chì còn 3 gian. Gian chính giữa là thờ hai vợ chồng cụ Đỗ Đại Vương. Gian bên phải thờ thầy giáo của cụ Đỗ Đại Vương cùng các cụ tổ trên cụ Đỗ Đại Vương. Gian bên trái thờ cụ tổ thế hệ sau cụ Đỗ Đại Vương
Toàn bộ gian chính điện là khu vực làm lễ của gia đình. Nơi đây đặt nhiều hương án, mâm đồng, kiệu, bia đá...
Trên hai tấm bia ở hai chái nhà của gian trước nay đã nằm xen cùng với không gian sinh hoạt của gia đình ông Hiến vẫn khắc ghi công trạng và đức độ của cụ tổ Đỗ Thế Giai.
Trải qua sự khắc nghiệt của thời gian và ảnh hưởng của thời kỳ chiến tranh, nhiều cây cột, kèo trong ngôi nhà đã bị hư hại nặng. Phần mái gỗ nhiều chỗ bị hỏng, bị mọt, có chỗ được chắp vá tạm thời, trời mưa vẫn bị dột.
Theo Báo Công lý
.svg){kind=icon}
