Cần một cú hích mạnh hơn để người dân thải bỏ xe máy cũ gây ô nhiễm

Không bắt buộc, chỉ khuyến khích

Sở Tài nguyên và Môi trường đang đề xuất chương trình “Nghiên cứu thí điểm đo kiểm khí thải và hỗ trợ đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Việc này nếu thực sự đạt được mục đích cần phải có sự công khai, minh bạch và quan trọng nhất là có được mục tiêu rõ ràng.

Trên thực tế, trừ một số “dân chơi” xe cổ, xe cũ độc lạ mang tính sưu tầm, còn lại đa số người đang phải sở hữu xe máy quá cũ là dân lao động. Họ sử dụng những chiếc xe như một phương tiện để mưu sinh.

Đối tượng mục tiêu của của chương trình chính là nhắm đến những người có thu nhập thấp nhằm tạo cơ hội để họ đổi xe, qua đó góp phần giảm thiểu khí thải gây ô nhiễm môi trường.

Số lượng xe máy cũ trên 20 năm ở Hà Nội chiếm tới hơn 40%

TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết: “Việc đề xuất triển khai thí điểm đo kiểm khí thải xe máy là rất đáng hoan nghênh. Từ đó, có khuyến cáo cho người sử dụng kiểm tra và bảo dưỡng xe máy, đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông, góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí”.

Đồng thời, TS. Hoàng Dương Tùng cũng chỉ ra rằng, Chính phủ đã có Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg yêu cầu thu hồi, xử lý các phương tiện giao thông hết hạn sử dụng, bao gồm cả xe mô tô, xe gắn máy từ 01/01/2018.

Thế nhưng cho đến thời điểm này, vẫn khó thực hiện vì chưa ban hành quy định về niên hạn sử dụng đối với xe máy; về kiểm soát khí thải, nguồn thải. Hay nói cách khác, xe máy hiện nay vẫn được sử dụng đến lúc thành…sắt vụn.

Như vậy, việc kiểm tra khí thải và đổi xe máy cũ sang xe máy mới vẫn đang được các nhà tổ chức triển khai ở dạng khuyến khích người dân chứ chưa thể có chế tài mạnh mẽ nào khác.

Nhiều người dân khi được hỏi tỏ ra đồng tình với đề xuất trên, thế nhưng để “hút” được đông đảo chủ xe tự nguyện đến kiểm tra khí thải và nhận một khoản tiền hỗ trợ để mua một chiếc xe mới thì nhiều người vẫn tỏ ra e dè, hồ nghi.

“Chiếc xe Honda Cub 50cc đời 1995 của tôi nếu bán thì được khoảng 4 triệu, thế nhưng không biết khi tham gia chương trình sẽ được hỗ trợ bao nhiêu? Nếu chương trình được triển khai, có thể tôi sẽ tham gia đến đo kiểm khí thải nhưng bỏ xe, đổi xe mới thì không.”, anh Nguyễn Việt Dũng (quận Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ với VietNamNet.

Về chương trình này, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, việc hỗ trợ đổi xe máy cũ cần phải tiếp tục xem xét, nghiên cứu, vì hiện nay chưa có quy chuẩn về khí thải xe máy, chưa có quy định về niên hạn sử dụng xe máy như đang thực hiện đối với ô tô.

Hơn nữa Hà Nội đang có chủ trương hạn chế phương tiện cá nhân và có lộ trình hạn chế xe máy hoạt động đến năm 2030 nên không thể tùy tiện triển khai ngay được.

“Hiện chương trình mới dừng lại ở việc báo cáo chứ chưa phải đã được UBND TP. Hà Nội chấp thuận”, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho hay.

Phải thực sự hướng tới lợi ích người dân

Nhiều người dân cũng tỏ ra băn khoăn, không biết khi được hỗ trợ 2-4 triệu đồng thì người dân có được tự do lựa chọn mua chiếc xe mà mình thích hay bắt buộc phải chọn một số ít loại xe mà các đại lý chỉ định.

“Có xe đang được giảm sâu đến 17 triệu, giá còn dưới 30 triệu. Khi đổi thì tôi có được mua với giá bán thực tế không hay phải mua với giá niêm yết?”, anh Đinh Gia Long (Hoàn Kiếm, Hà Nội) đặt câu hỏi.

Chị Nguyễn Thuý Hiền (Cầu Giấy, Hà Nội) đang quan tâm đến một mẫu xe mà giá niêm yết đang thấp hơn vài triệu đồng so với giá bán thực tế. Chị rất băn khoăn vì không biết nếu được hỗ trợ thì giá được căn cứ vào đâu.

“Các đơn vị tổ chức cần công bố mức giá bán xe trong chương trình một cách công khai, nếu không sẽ rất mập mờ và dễ bị trục lợi”, chị Hiền cho hay.

Cần một cú hích mạnh hơn để người dân thải bỏ xe máy cũ gây ô nhiễm

Một số ý kiến khác cũng cho rằng, với mức hỗ trợ 2-4 triệu như dự kiến, liệu có giúp được một số người thu nhập thấp mua được chiếc xe mới với giá hàng chục triệu đồng.

Hiện nay, những mẫu xe máy giá rẻ phổ biến như Honda Wave Alpha hay Yamaha Sirius cũng có giá 17-19 triệu đồng. Như vậy, muốn "tậu" được xe mới, chủ xe cũ phải bỏ thêm ít nhất từ 13 đến 17 triệu đồng nữa - số tiền không nhỏ so với những người thu nhập thấp.

Có chăng, cần sự hỗ trợ thêm về tài chính như cho vay tiền lãi suất thấp từ ngân hàng, mua xe trả góp,… để những người nghèo được tiếp cận gần hơn với chiếc xe mới.

Trao đổi với VietNamNet, GS.TS. Từ Sỹ Sùa - Giảng viên cao cấp ĐH Giao thông vận tải cho rằng, chương trình tuy mới đang ở dạng dự thảo nhưng thể hiện được sự nhân văn khi hướng tới các đối tượng cần được quan tâm trong xã hội.

Tuy vậy, GS.TS. Từ Sỹ Sùa chia sẻ: “Chủ trương hay, nhưng giải pháp phải phù hợp. Đừng để đây trở thành một chương trình khuyến mại, hạ giá để đẩy xe ế của các hãng. Đừng dùng “chiêu” với người nghèo!”.

Để chủ xe đồng thuận, tự nguyện “giao nộp” những chiếc xe máy cũ kỹ gây ô nhiễm, ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức cho đông đảo người dân, rất cần những chính sách hỗ trợ phù hợp với chủ trương và lộ trình kiểm soát phương tiện của từng địa phương.

Đặc biệt, các doanh nghiệp đồng tổ chức chương trình hãy đặt mình vào vị trí của người dân và hướng tới lợi ích thiết thực của những người đang sở hữu xe máy cũ.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, việc kiểm tra chất lượng khí thải xe máy cũ và hỗ trợ người dân đổi sang xe mới là cần nhưng chưa đủ. Tại các đô thị lớn, nguyên nhân do quy hoạch giao thông bất hợp lý, tắc đường, dừng chờ đèn đỏ quá lâu mới là cội rễ sâu xa dẫn tới gây ô nhiễm không khí.

“Các cấp quản lý cần nâng cấp hạ tầng đường sá, đầu tư mạnh vào vận tải công cộng và có các biện pháp giảm ùn tắc giao thông mới là những bước đi lâu dài hướng tới người dân”, một chuyên gia giao thông nhận định.

Hoàng Hiệp

Bạn có đồng tình với đề xuất hỗ trợ đổi xe máy cũ lấy xe máy mới như trên? Hãy bình luận dưới bài viết này. Mọi tin bài, video cộng tác xin gửi về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Hỗ trợ 4 triệu nâng đời xe máy cũ: Phấn khởi nhưng còn lưỡng lự

Hiện, nhiều chiếc xe máy “cà tàng” sau hàng chục năm sử dụng chỉ có giá chưa đến 1 triệu đồng. Khi được hỗ trợ 2 – 4 triệu đồng để đổi xe mới như đề xuất của Hà Nội, nhiều chủ xe tán thành nhưng vẫn băn khoăn.