Luật CNTT số 67 được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 29/6/2006, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2007 là văn bản pháp luật cao nhất trong lĩnh vực CNTT định hướng và tạo hành lang pháp lý cho lĩnh vực CNTT phát triển và hội nhập quốc tế, đã góp phần đưa lại nhiều thành tựu quan trọng trong thời gian qua. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm Luật CNTT được thi hành, bối cảnh quốc tế, tình hình phát triển đất nước và bản thân ngành CNTT đã có nhiều thay đổi, đặt ra nhu cầu cần rà soát, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về CNTT phù hợp với xu thế phát triển.

Tại Nghị quyết 26 ngày 15/4/2015 ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 36 ngày 1/7/2014 của Bộ Chính trị, Chính phủ đã yêu cầu Bộ TT&TT chủ trì, xây dựng Đề án sửa đổi, bổ sung Luật CNTT. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, công tác tổng kết 10 năm thi hành Luật CNTT đang được Bộ TT&TT triển khai để làm căn cứ xem xét, đề xuất hướng sửa đổi, bổ sung Luật CNTT, sao cho luật này tiếp tục thúc đẩy ứng dụng và phát triển CNTT tại Việt Nam thời gian tới.

Trao đổi với ICTnews về Luật CNTT, ông Nguyễn Thế Trung - Tổng giám đốc (CEO) Công ty cổ phần Công nghệ DTT, doanh nghiệp đã có hơn 14 năm hoạt động trong lĩnh vực CNTT cho rằng, luật này nên có một số chỉnh sửa để cập nhật các khái niệm mới về CNTT.

Cụ thể, theo đề xuất của ông Nguyễn Thế Trung, công nghệ điện toán đám mây sẽ là vấn đề “nóng” trong giai đoạn tới, do đó Luật CNTT cần đưa ra định nghĩa cũng như có những quy định về các nội dung liên quan đến công nghệ này trong luật như thế nào sao cho phù hợp. “Điện toán đám mây có nhiều loại, có đám mây công cộng, đám mây riêng, có cái kết nối… và điểm đặc biệt của công nghệ mới này là xuyên biên giới; do đó vấn đề định nghĩa, quy định trong Luật phải rất rõ ràng, cái nào nhà nước quản lý và cái nào chúng ta không quản lý”, ông Trung chia sẻ.

Vấn đề thứ hai được người đứng đầu Công ty Công nghệ DTT đánh giá là nội dung quan trọng, cần được cơ quan xây dựng, sửa đổi Luật CNTT quan tâm, đó là thông tin dữ liệu của người dùng trên mạng xã hội. Ông Trung nêu: “Chẳng hạn như tôi dùng Google, dữ liệu đó Google có trách nhiệm với tôi hay không? Nhà nước ta không quản lý Google, vậy những dữ liệu của người dùng Việt Nam chia sẻ trên mạng xã hội của tập đoàn công nghệ này thì Luật CNTT cần quy định như thế nào? Tôi cho rằng đây cũng là một nội dung cần được làm rõ”.

Cùng với đó, CEO Công ty DTT Nguyễn Thế Trung đề xuất cập nhật khái niệm về trí tuệ nhân tạo (AI) vào Luật CNTT sửa đổi. Bởi lẽ, theo phân tích của ông, hiện nay rất nhiều phần mềm đã bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo để triển khai các dịch vụ cho người dùng. Trách nhiệm của các đơn vị cung cấp dịch vụ trên nền tảng trí tuệ nhân tạo đến đâu cũng là một vấn đề cần được xem xét, quy định trong Luật.

Ông Nguyễn Thế Trung nhấn mạnh, khi bổ sung thêm những khái niệm mới như điện toán đám mây, dữ liệu mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo kể trên, Luật CNTT phải sửa tương ứng, bao gồm đối tượng chịu trách nhiệm, đối tượng cung ứng, nhà cung cấp và trách nhiệm của họ, quyền lợi của người sử dụng phải được bảo vệ. Tuy nhiên, cùng với đó, quy định của Luật cần hài hòa với môi trường chung của thế giới.

“Đơn cử như, chúng ta không thể yêu cầu là tất cả các hãng công nghệ lớn trên thế giới đặt máy chủ tại Việt Nam; nhưng chúng ta có thể đưa ra quy định các hãng công nghệ lớn này phải sao lưu dữ liệu, làm sao nếu dữ liệu của tôi là người dùng Việt Nam thì trong điều khoản cam kết với người dùng, phải có quy định rõ về trách nhiệm sao lưu dữ liệu và phải trích nộp cho nhà nước như thế nào và cho người dùng ra sao khi họ có yêu cầu”, ông Trung nói.

CEO Công ty DTT Nguyễn Thế Trung đề xuất rõ, tại các Điều 8, 9 của Luật CNTT quy định về quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động ứng dụng và phát triển CNTT, phải bổ sung thêm các quy định liên quan đến hoạt động cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo.

Một điểm nữa được đại diện lãnh đạo Công ty Công nghệ DTT kiến nghị Bộ TT&TT quan tâm xem xét trong quá trình thực hiện đề án sửa đổi, bổ sung Luật CNTT, đó là Luật CNTT sửa đổi cần cân nhắc đến một số Luật mới được ban hành và có hiệu lực thời gian gần đây như Luật An toàn thông tin mạng có hiệu lực từ tháng 7/2016, Luật Tiếp cận thông tin sẽ có hiệu lực từ 1/7/2018.

Ông Trung cho hay: “Vấn đề đặt ra là Luật CNTT và Luật Tiếp cận thông tin sẽ song hành như thế nào khi mà Luật Tiếp cận thông tin quy định người dân được quyền tiếp cận các thông tin của nhà nước? Quy định giữa Luật CNTT với các luật mới ban hành kể trên có “vênh” gì không cũng là việc cần phải tiến hành rà soát trong quá trình nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung Luật CNTT”.

Đồng thời, CEO Công ty Công nghệ DTT cho rằng, một việc không kém phần quan trọng cần được làm rõ khi sửa đổi, bổ sung Luật CNTT, đó là các vấn đề để giải phóng cho quá trình tin học hóa, cho sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0…, đơn cử như phải có cơ chế pháp lý cho chữ ký điện tử, con dấu điện tử.

Phân tích rõ hơn về ý kiến trên, ông Trung cho biết, hiện nay nhiều công việc đã được thực hiện trên môi trường mạng, do đó cần thiết quy định rõ, có thể không phải đồng loạt các loại tài liệu đều được công nhận dấu điện tử hoặc chữ ký điện tử mà sẽ áp dụng trên cơ sở phân loại tài liệu.

“Một trong những quan điểm của các Chính phủ là phân loại thông tin thành các loại tài liệu 1, 2, 3… Trong đó, ví dụ như tài liệu loại 1 là những thông tin đặc biệt quan trọng, thậm chí phải được bảo mật mức độ cao thì vẫn bắt buộc dùng dấu, chữ ký “tươi”; Tài liệu loại 2 có thể là loại vẫn dùng dấu nhưng có thể cho phép chữ ký điện tử và dùng tương đương; và loại 3 là những tài liệu không cần dấu, chữ ký. Luật CNTT mới nên đưa ra quy định về nguyên tắc, sau đó việc phân loại tài liệu sẽ do các bộ, cơ quan chuyên ngành thực hiện”, ông Trung đề xuất.

Ngoài ra, đề cập đến cơ chế chính sách tạo điều kiện cho các doanh nghiệp CNTT, từ thực tế hoạt động của DTT trong hơn 14 năm qua, ông Nguyễn Thế Trung kiến nghị Luật CNTT có điều khoản quy định về chống độc quyền: “Luật CNTT phải bám theo Luật chống độc quyền và đề nghị tất cả văn bản pháp luật về lĩnh vực CNTT không có quy định độc quyền, không có ưu ái công ty lớn - công ty nhỏ, công ty nhà nước - công ty tư nhân, công ty nước ngoài - công ty trong nước”.

Giữa tháng 3/2017, Bộ TT&TT đã phát đi thông điệp mong muốn được lắng nghe một cách thẳng thắn, đa chiều của cộng đồng, các doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước, giới truyền thông… đánh giá 10 năm thi hành Luật CNTT và kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý để phát triển lĩnh vực CNTT mạnh mẽ. Đây là lần đầu tiên TT&TT đưa ra thông điệp muốn lắng nghe các ý kiến đóng góp một cách thẳng thắn, đa chiều nhằm góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách thúc đẩy ứng dụng và phát triển CNTT. Các ý kiến đóng góp xin gửi qua email dinhkha@mic.gov.vn hoặc toasoan@ictnews.vn.