Chân dung những nhà cầm quân kiệt xuất của Liên Xô

Trong đó, công lao to lớn thuộc về các tướng lĩnh chủ chốt, những nhà cầm quân giỏi của Hồng quân. Điển hình là các Nguyên soái G. K. Zhukov, A. M. Vasilyevsky, K. K. Rokossovsky, I. S. Konev, R. Ya. Malinovsky, K. A. Meretskov… cùng nhiều tướng soái khác.

Các chỉ huy Xô-viết đã tỏ ra có kiến thức sâu sắc về lịch sử quân sự và nghệ thuật quân sự, có khả năng làm việc hiệu quả, phản ứng tức thời, đưa ra giải pháp hợp lí trước sự thay đổi tình huống, cộng thêm tài năng và ý chí, nhanh chóng nắm bắt được các phương pháp tiến hành chiến tranh hiện đại. Nhờ vậy, họ đã vượt qua được đội ngũ chỉ huy quân sự Đức Quốc xã.

Mỗi chiến dịch của Hồng quân đều độc đáo, có phương pháp tiếp cận mang tính sáng tạo và mang đậm dấu ấn cá nhân, nguồn cảm hứng của người cầm quân.

Điển hình trong số những nhà cầm quân Liên Xô là Nguyên soái Zhukov. Zhukov có khả năng nhìn rõ những ý định của đối phương, khả năng thâm nhập vào bản chất của tình huống và biết cách tìm ra giải pháp hiệu quả và phương tiện hành động phù hợp với các điều kiện hiện có.

Nguyên soái G. K. Zhukov. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga

Cùng với Vasilyevsky, ông đã đề xuất bỏ phương án phản công kém hiệu quả, để thực hiện một chiến dịch tấn công nhằm bao vây và tiêu diệt lực lượng quân đội phát xít Đức tại Stalingrad. Zhukov là người chỉ huy các hoạt động tác chiến trong trận Kursk, đánh dấu giai đoạn Hồng quân chuyển sang phản công.

Trong chiến dịch Berlin, ông sử dụng hai đạo quân xe tăng đánh bại cụm lực lượng mạnh của địch ở vùng ngoại ô thành phố, để tránh kéo dài cuộc chiến đấu tại thủ đô của Đức.

Zhukov tiến hành tất cả các chiến dịch một cách thận trọng, khéo léo áp dụng một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của nghệ thuật chiến tranh là: tập trung lực lượng và phương tiện trên các hướng tấn công chính để đánh bại các cụm quân chủ yếu của kẻ thù.

Nguyên soái Vasilyevsky đánh giá Zhukov là “nhân vật sáng ngời nhất” trong số những nhà cầm quân trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc.

Ngày 26/6/1942, Thượng tướng Vasilyevsky chính thức nhậm chức Tổng tham mưu trưởng. Đây là thời điểm Hồng quân đứng trước tình thế nguy hiểm. Tuy nhiên, Vasilyevsky đã vững vàng vượt qua thử thách, thực hiện xuất sắc nhiệm vụ đạo diễn một dàn nhạc lớn là quân đội.

Ông chính là người lập kế hoạch chủ yếu các chiến dịch quan trọng nhất của Hồng quân, trực tiếp chỉ huy bộ đội giải phóng Donbass, Crưm, Belorussia, Kenigsberg (nay là Kaliningrad)...

Tháng 2/1943, Vasilyevsky trở thành Nguyên soái Liên Xô - lập một kỷ lục là chỉ đeo quân hàm Đại tướng không đầy 1 tháng. Cũng chính ông ở cương vị Tư lệnh Chiến dịch Mãn Châu, chỉ mất 24 ngày để chỉ huy Hồng quân đánh bại đạo quân Quan Đông 1 triệu người của Nhật Bản.

Cuộc hành quân vượt trên 10 nghìn cây số do Alesander Mikhailovich chỉ huy cho đến nay vẫn được giới nghiên cứu lịch sử quân sự thế giới coi là một ví dụ mẫu mực về công tác lên kế hoạch, bố trí đội hình, đảm bảo hậu cần và logistics cho đội hình hành quân.

Nguyên soái Rokossovsky là một trong những chỉ huy tài năng nhất của Chiến tranh Thế giới thứ II. Ông nổi tiếng ở khả năng lợi dụng điểm yếu của đối phương, đảm bảo tối đa hỏa lực yểm trợ của các đơn vị trong việc phòng thủ và tấn công, hoàn thành sáng tạo mọi nhiệm vụ.

Tài năng của ông thể hiện rõ nét trong các trận chiến tại Stalingrad, Kursk, trong các chiến dịch giải Belorussia, Berlin.

Nguyên soái Konev cũng thể hiện một cách xuất sắc nghệ thuật cầm quân, đặc biệt là trong các chiến dịch Kirovograd, Korsun-Shevchenko, Uman-Botoshansk, Lvov-Sandomierz, Wisla-Oder, Berlin và Praha.

Nguyên soái Liên Xô Ivan Konev. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga

Và không có chiến dịch nào giống chiến dịch nào về ý tưởng cũng như cách thực hiện. Không phải ngẫu nhiên mà vị Nguyên soái vốn là con một nông dân nghèo và trưởng thành từ binh nhì trong Thế chiến I, đã hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô.

Chiến dịch giải phóng Rostov-on-Don, Donbass, Nam Ukraina, Moldovia, Romany, Hungary, Áo, Tiệp Khắc và đánh bại đạo quân Quan Đông của Nhật Bản ở Mãn Châu... đều mang dấu ấn của Nguyên soái Rodion Malinovsky và là những trang sử chói lọi của nghệ thuật quân sự Xô-viết.

Trong khi đó, chọc thủng cuộc phong tỏa của địch ở Leningrad; giải phóng Karelia, vùng Bắc Cực của Liên Xô và phía bắc Na Uy, buộc Phần Lan phải rút khỏi cuộc chiến... là thành tích của cánh quân thuộc quyền Meretskov.

Tài cầm quân của ông nổi bật ở sự lựa chọn khéo léo các hướng tấn công chính, cân nhắc tập trung vào các hướng này, mạnh dạn dùng cách di quân vu hồi để đánh thọc sườn và tấn công vào hậu phương của địch. Các chiến dịch này đã đi vào sử sách quân sự Liên Xô.

Các nhà cầm quân Liên Xô – dù khác nhau về tính cách, đều có một đặc điểm chung là bất kỳ ở đâu và bất kỳ lúc nào, bất kỳ hoàn cảnh nào, họ vẫn mãi mãi là những người yêu Tổ quốc, những đảng viên cộng sản chân chính.

Những phẩm chất cao đẹp của họ truyền từ đời này sang đời khác, sang những người lính Nga đang cầm chắc vũ khí trong tay, bảo vệ cuộc sống lao động hòa bình của nhân dân Nga, bảo vệ nền độc lập và vị thế cường quốc của nước Nga.

Nguyên Phong