Các dự án được Chính phủ bảo lãnh vay trong và ngoài nước đều trả nợ đầy đủ và đúng hạn. Việc siết chặt cấp bảo lãnh Chính phủ trong năm 2017 đã giúp giảm nợ được 500 triệu USD. Tuy nhiên, vẫn còn một số dự án lâm cảnh không trả được nợ và Bộ Tài chính phải dùng Quỹ tích lũy trả nợ để trả thay.
Một năm siết chặt, nợ giảm 500 triệu USD
Báo cáo tổng hợp tình hình bảo lãnh Chính phủ năm 2017 của Bộ Tài chính đã phác thảo bức tranh về việc sử dụng nguồn vốn vay được Chính phủ bảo lãnh.
Theo Bộ Tài chính, tính đến hết năm 2017, tổng giá trị bảo lãnh chính phủ là hơn 26 tỷ USD, chủ yếu là bảo lãnh cho các khoản vay nước ngoài. Trong đó, số nợ gốc là hơn 12,5 tỷ USD, giảm so với năm 2016.
Trong số các dự án được vay vốn Chính phủ bảo lãnh, ngành điện được vay nhiều nhất, chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục bảo lãnh Chính phủ (63,82%). Bộ Tài chính đánh giá các dự án đầu tư nguồn điện được bao tiêu sản phẩm đầu ra, có nguồn thu ổn định và đảm bảo khả năng trả nợ tốt so với các lĩnh vực khác.
 |
| Nhà máy bột giấy Phương Nam có nợ được Chính phủ bảo lãnh nhưng không có khả năng trả nợ. |
Tuy nhiên, Bộ Tài chính lưu ý việc tập trung bảo lãnh cho một số ít doanh nghiệp với trị giá vay lớn sẽ làm “tăng rủi ro” nếu doanh nghiệp có vấn đề về tài chính.
Theo Bộ này, năm 2017 các dự án bảo lãnh vay trong và ngoài nước đều trả nợ đầy đủ và đúng hạn. Có 4 dự án đã kết thúc trả nợ nước ngoài, 4 khoản vay đã thực hiện trả nợ trước hạn với trị giá hơn 100 triệu USD (Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Vietnam Airlines và 2 khoản vay của VALC).
Đáng chú ý, theo Bộ Tài chính, công tác cấp bảo lãnh Chính phủ trong năm 2017 đã được quản lý chặt chẽ. Chính phủ không cấp bảo lãnh mới cho các chương trình, dự án vay vốn trong nước và nước ngoài. Một số DN đã chủ động tái cơ cấu danh mục nợ được Chính phủ bảo lãnh, thực hiện trả nợ trước hạn... Vì vậy, dư nợ bảo lãnh đến cuối năm 2017 đã giảm xấp xỉ 500 triệu USD so với năm 2016.
8 dự án nằm trong diện khó khăn
Trong số 8 dự án vay vốn được Chính phủ bảo lãnh gặp khó khăn về tài chính, một số dự án có dấu hiệu khởi sắc hơn. Trong đó, 3 dự án nhóm A đã phục hồi sản xuất kinh doanh và đang trả nợ bình thường là Giấy Việt Trì, xi măng Sông Thao, xi măng Thái Nguyên.
2 dự án thuộc nhóm B đang thực hiện tái cơ cấu tài chính và vẫn đang phải vay Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ nước ngoài là xi măng Hạ Long, xi măng Đồng Bành.
Cụ thể, dự án xi măng Hạ Long do Tổng công ty Sông Đà làm chủ đầu tư (nay đã chuyển sang Tổng công ty Xi măng Việt Nam quản lý). Dự án có khó khăn tài chính nên không trả được nợ các kỳ từ năm 2012-2015 và đã phải vay tạm ứng Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ nước ngoài. Tổng số tiền phải vay Quỹ tích lũy trả nợ để trả là hơn 52 triệu Euro, đồng thời dự án này cũng đã có nợ quá hạn với Quỹ tích lũy trả nợ với số tiền hơn 23 triệu Euro.
 |
| Nợ được Chính phủ bảo lãnh chủ yếu dành cho các DN nhà nước. Ảnh: L.Bằng |
Hiện Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án tái cơ cấu tài chính của dự án. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho hay do chưa thể triển khai thực hiện nên Tổng công ty Sông Đà đang gặp khó khăn trong việc trả nợ nước ngoài kỳ hạn 2014-2015.
“Trên thực tế, dự án sẽ còn tiếp tục gặp khó khăn ngay cả khi đã được phê duyệt phương án tái cơ cấu do quá trình chuyển giao giữa các doanh nghiệp chưa ổn định và chưa có lộ trình cụ thể”, Bộ Tài chính lưu ý.
Đối với dự án xi măng Đồng Bành do Công ty CP Xi măng Đồng Bành là chủ đầu tư, trong đó Tập đoàn Vissai nắm cổ phần chi phối, nợ vay tạm ứng Quỹ tích lũy trả nợ với tổng số tiền là hơn 16 triệu USD và đã có nợ quá hạn với Quỹ tích lũy trả nợ. Hiện nay dự án đã sản xuất ổn định, đảm bảo khả năng trả nợ nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh nhưng vẫn khó khăn về dòng tiền.
Các dự án thuộc nhóm C đã được tái cơ cấu nợ vay Quỹ tích lũy, nợ vay các ngân hàng trong nước nhưng vẫn còn khó khăn trong sản xuất kinh doanh, có rủi ro cao trong việc đảm bảo khả năng trả nợ là Công ty CP mía đường Sông Con và Thủy điện Xekaman 3.
Với thủy điện Xekaman 3 của Công ty CP điện Việt Lào, dự án có khó khăn tài chính do bị chậm tiến độ và sự cố công trình nên phải vay Quỹ tích lũy trả nợ để trả các kỳ từ 2012-2013 với số tiền hơn 17 triệu USD. Công ty hiện có nợ quá hạn với cả khoản vay được Chính phủ bảo lãnh và với Quỹ tích lũy trả nợ. Công ty CP Điện Việt Lào tiếp tục đề nghị được tái cơ cấu nợ vay Quỹ tích lũy để khắc phục sự cố công trình.
Trong số các dự án vay vốn được Chính phủ bảo lãnh, bi đát nhất là Dự án thuộc nhóm D - đó là dự án nhà máy giấy Phương Nam. Dự án trước đây do Công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển công nghiệp, vận tải thuộc Bộ Giao thông vận tải là chủ đầu tư. Nay dự án chuyển giao cho Tổng công ty giấy Việt Nam. Dự án có khó khăn tài chính nên nằm đắp chiếu, không trả được nợ các kỳ từ 2008 đến nay. Dự án này đã phải vay tạm ứng Quỹ tích lũy trả nợ với tổng số tiền lên đến 75 triệu Euro và đã có nợ quá hạn với Quỹ tích lũy.
Nhìn chung, đến năm 2017 dư nợ vay Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ được Chính phủ bảo lãnh là hơn 200 triệu USD, giảm so với 2016.
Lương Bằng
Doanh nghiệp nhà nước gánh khối nợ 1,6 triệu tỷ đồng
Có tình trạng hệ thống kiểm soát nội bộ DN bị tê liệt, không có phản ứng trước vi phạm của một số cá nhân.
Dự án đội vốn chục ngàn tỷ: Dây dưa kéo dài, nặng nợ khó trả
Năm nào, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra hàng loạt dự án đội vốn gấp 2, gấp 3 lần phương án được duyệt ban đầu, cá biệt có dự án đội vốn tới 36 lần
Tín hiệu chưa từng có: Khoản nợ công đầu tiên giảm mạnh
Lần đầu tiên dư nợ bảo lãnh Chính phủ giảm so với năm trước, góp phần đảm bảo an toàn nợ công và tạo dư địa vay Chính phủ.
12 dự án 'đắp chiếu': Nặng nợ 58 ngàn tỷ, ôm lỗ 18 ngàn tỷ
Tổng nợ và tổng lỗ của 12 dự án thua lỗ, kém hiệu quả ngành Công Thương vẫn đang tăng lên từng ngày do nhiều dự án đắp chiếu không trả được nợ.
.svg){kind=icon}
