Tôi nhớ lần ấy, ông ra tận ngõ đón tôi, ngoài 90 tuổi, trông ông vẫn nhanh nhẹn, vẫn hào hứng trò chuyện, vẫn đau đáu những điều mà ông quan tâm. Ông say sưa kể cho tôi nghe những câu chuyện cảm động về Bác Hồ, về chị Quyên - vợ của anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi, về sự ra đời của cuốn truyện 'Sống như anh' gây chấn động một thời.

Trong cuộc đời làm báo, viết văn, ông đã nhiều lần được gặp Bác. Khi cuốn 'Sống như anh' của ông được xuất bản, được in hàng triệu cuốn, được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, từ miền Nam, ông và nhà văn Phan Tứ được ra Hà Nội vào Phủ Chủ tịch gặp Bác Hồ.

{keywords}
 Bác Hồ trò chuyện thân mật với nhà văn, nhà báo Thái Duy và nhà văn Phan Tứ

Ông kể rằng Bác trò chuyện rất thân tình như người thân trong gia đình, rồi Bác gọi người phục vụ đến và bảo: "Hôm nay tiếp các nhà văn, nhà báo mà không có cà phê sao?".

Khi người phục vụ mang vào 4 cốc cà phê, Bác ra hiệu còn thiếu một cốc nữa. "Buổi đầu, tôi rất ngạc nhiên vì ngoài Bác ra chỉ có tôi, nhà văn Phan Tứ và một cán bộ nữa. Tôi định thưa với Bác là đủ rồi ạ. Nhưng Bác bảo: Còn chú Hồng chụp ảnh kia kìa. Tôi nhìn quanh, nhìn mãi mới thấy nhà nhiếp ảnh Nguyễn Đình Hồng đang đứng ở một góc xa.

Khi Bác tiễn chúng tôi ra về, tôi rất muốn được chụp một bức ảnh làm kỷ niệm. Tôi dừng lại bên cái ghế đá dưới gốc một cây bàng to ý muốn được chụp ảnh với Bác ở đây. Bác ngước nhìn cây bàng đang mùa quả chín trong Phủ Chủ tịch, bảo chúng tôi cùng ngồi. Đồng chí bảo vệ vội vàng chạy đến nói: "Chỗ này không được đâu, thưa Bác, quả bàng đang chín có thể rụng xuống đầu". Bác cười, nhẹ nhàng bảo: "Không sao, chắc gì quả bàng đã rụng, mà có rụng chắc gì đã trúng đầu".

Có lần tôi được Bác mời ăn nhãn, ăn kẹo. Thú thực, tôi chỉ ngồi nhìn Bác, nghe Bác nói mà quên cả ăn bánh kẹo hoa quả. Lúc ra về, Bác bảo gói nhãn, kẹo mang về cho các cháu. Rồi Bác giúp tôi gói nhãn, kẹo vào chiếc khăn mùi soa. Tôi mang về chia cho các con làm chúng rất vui…

Khi chị Quyên - vợ anh hùng liệt sĩ Nguyến Văn Trỗi sang Cu Ba, Bác gửi Chủ tịch Phi Đen một món quà nhờ Quyên mang dùm và trao tận tay. Bác gửi một đôi dép cao su. Thật ý nghĩa! Bác Hồ thật tâm lý, thật tình cảm thật giản dị, chân tình, dù bận trăm công ngàn việc quốc gia vẫn biết cách quan tâm đến từng người…Tôi nghĩ, dạy con tốt nhất là kể cho các con tôi nghe những câu chuyện về Bác Hồ, những câu chuyện mà bản thân tôi được tận mắt chứng kiến". nhà báo Thái Duy tâm sự.

Nhà báo Thái Duy tên thật là Trần Duy Tấn, sinh năm 1926 tại Bắc Giang. Ông còn có một bút danh nổi tiếng nữa là Trần Đình Vân. Cái tên Trần Đình Vân gắn với tên cuốn 'Sống như anh'. Nhiều tác phẩm của ông gắn với các giai đoạn lịch sử cách mạng sôi động của dân tộc như: Người tử tù khám lớn (1985), Hải Phòng anh dũng, Đổi mới ở Việt Nam - nhớ lại và suy ngẫm (2008), Khoán chui hay là chết (2013).

Những bài viết trong cuốn sách ngồn ngộn tư liệu sinh động về những người nông dân ở Vĩnh Phú (cũ), Hải Phòng …đã mở đầu công cuộc đổi mới bằng 'khoán chui'. Bằng những tư liệu chân thực, ông đã chứng minh rằng, công cuộc đổi mới ở nước ta chính là do những người nông dân khởi xướng… Trong một bài phỏng vấn gần đây, ông kiến nghị: "Phải dành nhiều tự do hơn nữa cho báo chí chống tham nhũng".

Thái Duy là một nhà văn, nhà báo đầy tâm huyết với nghề, với những sự kiện nóng bỏng tính thời sự ở nước ta và bao giờ bài viết của ông cũng đi thẳng vào những vấn đề gay cấn nhất mà không hề né tránh sự thật. Ông gắn bó với tờ báo Cứu Quốc (sau này là báo Đại đoàn Kết) từ năm 1948 đến năm 1995.

Ông có hai người con trai là Trần Hoài Nam, sinh năm 1967 và Trần Duy Tùng, sinh năm 1970. Trần Hoài Nam hiện làm việc ở Bộ Tài chính, còn Trần Duy Tùng đã nhiều năm cùng cả gia đình sống và làm việc ở Đức.

Trò chuyện với tôi, bà Nhâm Thị Hiển - vợ nhà văn, nhà báo Thái Duy (Trần Đình Vân) cho tôi biết nhiều điều. Bà Nhâm Thị Hiển công tác ở Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam suốt một thời gian dài, nơi nhiều nhà văn, nhà thơ, nhiều nghệ sĩ vẫn thường gắn bó, qua lại… Bà nói, chồng bà công tác nhiều năm ở phía Nam, gắn bó mật thiết với những người chiến sĩ trên chiến tuyến, ở chiến trường, trong những ngày gian khổ, ác liệt nhất nên khi ông viết cuốn Sống như anh mới có được nhiều chi tiết sống động như vậy.

Các con bà sinh ra và lớn lên trong chiến tranh, gian khổ, thiếu thốn… Từ nhỏ bà đã gửi các cháu vào nhà trẻ, một mình bà vất vả lo toan chăm sóc dạy dỗ. Bà nhớ khi chồng ra Bắc, mua được cái xe đạp, ông đã tập cho các con đạp xe quanh mảnh sân nhỏ trong nhà. Những lần bà đưa hai con ra phố, các con bà ngồi sau xe đạp hớn hở như đi chơi Tết … Bà đưa con đi ăn phở hay vào vườn hoa, vườn bách thú cho các con chơi, các con bà vui lắm. "Nhà tôi cũng như các con sống giản dị, chân tình, tử tế và rất coi trọng sự trung thực…", bà tâm sự.

Nhà báo Thái Duy đã có 5 cháu nội, đều học hành chăm chỉ, ngoan ngoãn. Ông kể rằng, mỗi lần các cháu ở Đức về thăm ông bà, cả nhà rất vui. Ngoài những đức tính tốt đẹp của người Việt Nam được hấp thụ từ bố mẹ, các cháu còn học được nhiều điều hay của thế giới văn minh. Bữa ăn, thấy trên đĩa còn thừa thức ăn, là các cháu bảo: “Bà ơi lần sau bà làm đủ ăn thôi nhé, không nên để thừa bà ạ”. Thấy trong nhà vệ sinh có điện sáng mà không có người là vào tắt ngay. Ra khỏi nhà tắt điện, ra khỏi phòng tắt ti vi.

Suốt mấy tiếng đồng hồ trò chuyện, nhà báo Thái Duy chỉ kể chuyện Bác Hồ. Chuyện ông đã dạy các con mình bằng tấm gương sáng của Bác: "Cần, kiệm, liêm chính - chí, công vô tư”.

Từ năm 1919, trong một đề xuất lên nghị viện Pháp, Bác đã đề cao "Thượng tôn pháp luật”. Nhà báo Thái Duy đến bên giá sách lấy cuốn di chúc Bác Hồ đọc cho tôi nghe một câu mà ông cho là “tiên tri”. Đó là câu nói về cuộc chiến đấu khổng lồ của đất nước chúng ta sau khi thắng các đế quốc to, là cuộc chiến đấu "Chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra những cái mới mẻ, tươi tốt" (trích Di chúc của Bác).

Ông càng nói, càng say sưa, càng như muốn quên đi tuổi tác, quên đi những bức xúc của cuộc sống hiện nay. Sợ ông mệt, nên tôi xin phép ra về, hẹn lần sau sẽ đến trò chuyện với ông.

Nhà thơ Dương Kỳ Anh

Lay động những khúc hát ngợi ca Chủ tịch Hồ Chí Minh

Lay động những khúc hát ngợi ca Chủ tịch Hồ Chí Minh

Mỗi bài hát là mộc góc nhìn riêng về Bác Hồ song tất cả đều toát lên đậm nét hình ảnh một con người vĩ đại, mang dáng hình dân tộc, tiêu biểu cho trí tuệ và tâm hồn Việt Nam.