Cô giáo Hà Ánh Phượng: Không nên quá cực đoan về học trực tuyến

Cô Phượng là giáo viên tiếng Anh của Trường THPT Hương Cần (Thanh Sơn, Phú Thọ). Nhờ có công nghệ và mạng Internet, cô giáo 9X đã thiết kế ra những tiết học xuyên biên giới từ chính những nội dung trong sách giáo khoa, giúp học trò vùng cao du lịch không cần visa tới hơn 50 quốc gia trên thế giới.

Thông qua đó, học sinh không những có cơ hội được học tập kiến thức trong sách vở mà còn được trau dồi các kiến thức liên văn hoá, có được sự tự tin và trang bị những năng lực, phẩm chất cần thiết của công dân thế kỉ XXI qua những dự án học tập.

Cô được Quỹ Varkey, đối tác UNESCO ghi nhận nằm trong top 10 giáo viên xuất sắc toàn cầu năm 2020 và nằm trong danh sách 11 giáo viên xuất sắc khu vực Đông Nam Á do Quỹ giải thưởng công chúa Thái Lan năm 2021 trao tặng vì những nỗ lực, sáng kiến trong giáo dục, trong đó có giáo dục trực tuyến.

Không phủ nhận những khó khăn khi triển khai học trực tuyến như các vấn đề đường truyền Internet, thiết bị học tập, sức khoẻ, tinh thần học sinh, hay vấn đề an toàn trên không gian mạng,… nhưng trong điều kiện bình thường, theo cô giáo Hà Ánh Phượng, vẫn có những lợi ích ưu việt của học trực tuyến.

Cô Phượng là giáo viên tiếng Anh của Trường THPT Hương Cần (Thanh Sơn, Phú Thọ).

Dạy học trực tuyến cho phép giáo viên thiết kế bài dạy sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn, thu hút sự tương tác của học sinh hơn lớp học truyền thống.

Theo cô Phượng, nhờ sự hỗ trợ của công nghệ, giáo viên có thể dễ dàng lồng ghép các nội dung số vào trong bài dạy. Ví dụ, giáo viên có thể biến các nội dung bài học dưới dạng các trò chơi, thông qua phần mềm trực tuyến như Quizizz, Kahoot, Blooket, Nearpd, Gimkit…, hay các phần mềm lấy ý kiến, phiếu bầu của học sinh; dễ dàng kết nối với các lớp học khác trong và ngoài nước để thực hiện nhiệm vụ học tập,...

Cô Phượng chia sẻ, nếu như ở lớp học truyền thống, nhiều trường học không cho phép học sinh sử dụng điện thoại trên lớp thì điều này sẽ rất khó thực hiện.

“Thông thường, học sinh sẽ rất nhàm chán khi học ngữ pháp để ôn thi tốt nghiệp một cách truyền thống. Vì thế, khi dạy đến chuyên đề nào đó, tôi thường kết nối với một lớp học khác tại một ngôi trường trong nước có cùng cấp độ học. Sau phần lý thuyết được hai cô giáo của hai lớp chia sẻ, học sinh sẽ được “thi đấu” dưới hình thức trò chơi. Do tâm lý muốn giành phần thắng cho lớp mình, học sinh sẽ chăm chú nghe giảng từ đầu giờ và cố gắng ghi chép. Tiết học nhờ thế càng trở nên rất sôi động và hiệu quả.

Hay khi tôi kết nối “đấu trường trí tuệ” này với các lớp học ở những quốc gia khác như Ấn Độ, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản,... thì quyết tâm giành phần thắng của học sinh càng thể hiện rõ.

Nhưng tất nhiên, cũng có những lúc dở khóc dở cười, như phụ huynh lầm tưởng con mình đang chơi điện tử, do đó giáo viên cũng phải giải thích rõ ràng để phụ huynh hiểu”.

Ngoài ra, nhờ học trực tuyến, học sinh có thể dễ dàng phát triển những năng lực, phẩm chất cần thiết của một công dân thế kỷ XXI, hướng tới việc trở thành các công dân toàn cầu.

Thực tế, thế kỉ XXI đòi hỏi học sinh cần phải có những kỹ năng, phẩm chất như giải quyết vấn đề, tư duy phê phán, khả năng sử dụng công nghệ thông tin, sự tự học, sáng tạo và việc giải quyết các vấn đề toàn cầu… Giáo dục trực tuyến cho phép học sinh dễ dàng thực hiện được điều này.

Ví dụ, trong các dự án học tập quốc tế của mình, cô Phượng thường đưa ra các vấn đề nóng để học sinh trong lớp có cơ hội trao đổi, khảo sát và học hỏi từ chính học sinh trong và ngoài nước trên nền tảng số. Bên cạnh đó, thông qua lớp học trực tuyến, học sinh còn dễ dàng trao đổi văn hoá với các bạn đồng trang lứa đến từ các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Cũng nhờ học trực tuyến, việc theo dõi tiến độ, kiểm tra, đánh giá cũng dễ dàng và thuận lợi hơn rất nhiều. Theo cô Phượng, hiện nay có rất nhiều phần mềm có chức năng quản lý và đánh giá sát tiến độ của học sinh. Thông qua đó, giáo viên có thể nắm bắt được mức độ nhận thức và tiếp thu của từng học trò.

Cô Phượng lấy ví dụ, trước đây, trong giờ Writing, giáo viên thường khó có thể quản lý và nắm bắt được học sinh đang viết đến đâu trong lớp học truyền thống. Hơn nữa, trong một tiết học 45 phút, giáo viên cũng không thể chữa bài cho từng em và phát hiện ra lỗi sai nhanh chóng.

Nhưng khi học trực tuyến, trên cùng một giao diện như padlet, whiteboard.fi, livesheet, hệ thống Office online…giáo viên có thể nhìn thấy tiến độ viết, hay quan điểm của từng học sinh trong cả lớp, có thể nhắc nhở, chỉnh sửa trực tiếp vào bài nếu học sinh đó viết sai.

Bên cạnh đó, các phần mềm chấm phát âm, kiểm tra kỹ năng nói từ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho phép giáo viên và học sinh dễ dàng biết lỗi sai ở đâu mà chưa chắc khi nghe trực tiếp, giáo viên có thể sửa nhanh và chuẩn đến vậy.

Vì thế, khi ra bài tập cho học sinh, cô Phượng thường tận dụng các ứng dụng này để góp phần tạo trau dồi khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Cũng nhờ cách này, giáo viên có thể cá nhân hóa việc học, giúp tất cả học sinh tiếp tục tham gia và tiến bộ theo tốc độ riêng của từng người.

Ngoài ra, cũng nhờ có học trực tuyến, đây sẽ là chất xúc tác khiến các thầy cô giáo tích cực học hỏi từ đồng nghiệp, không chỉ trong một phạm vi hẹp nữa mà trong phạm vi toàn cầu. Giáo viên sẽ tích cực trau dồi chuyên môn để tạo dấu ấn riêng, khiến chất lượng bài học ngày càng tốt lên.

Yếu tố quan trọng nhất vẫn là con người

Theo quan điểm của cô Phượng, để triển khai việc dạy và học trực tuyến thành công, yếu tố quan trọng nhất vẫn là con người.

“Cũng giống như ngành y tế, trong bối cảnh dịch bệnh, ngành giáo dục cũng phải “vừa học vừa làm”. Thế nên, trên hành trình ấy, vẫn cần phải có sự đồng lòng, tin tưởng, hỗ trợ từ nhiều bên thì mới có thể đem lại hiệu quả”.

Ngay từ khi bắt đầu quá trình này, thầy cô cần phải nghiêm túc cùng học sinh thiết lập văn hóa lớp học, đặc biệt là phải xây dựng bộ quy tắc ứng xử, văn hoá học trực tuyến.

Bộ quy tắc trong lớp học online của cô Phượng

Ví dụ, học sinh cần phải có vở ghi chép đầy đủ, tránh tình trạng bật mic, tắt camera để làm việc khác mà không tập trung vào việc học, cần triển khai khen thưởng rõ ràng trong lớp,... Cuối giờ, cô Phượng thường yêu cầu học sinh gửi phần ghi chép theo một đường link của lớp.

Cách để duy trì sự chú ý của học sinh là liên tục tương tác, giao nhiệm vụ trong suốt buổi dạy, linh hoạt kiểm tra, đánh giá,...

Bên cạnh đó, ngay chính giáo viên cũng cần phải thay đổi tư duy. Theo cô Phượng, có một thực tế, nhiều giáo viên rất sợ “chạm tay” vào công nghệ. Nhiều giáo viên tâm sự rằng họ e ngại việc số hóa bài giảng hay chưa thành thạo việc dạy học qua mạng,… Nhưng thực tế, đến khi áp dụng, giáo viên mới bắt đầu thấy nhiều cái hay như có thể chia sẻ màn hình, thiết kế trò chơi, chấm bài trực tiếp, thậm chí là thiết kế những thí nghiệm online cho các môn học tự nhiên.

“Tôi cho rằng, khó khăn chính là chất xúc tác để giáo viên nỗ lực hơn trong giảng dạy và đem lại kết quả rất tích cực. Khi đã “vượt qua chính mình”, thầy cô đều nhận ra những tiện ích mà số hóa mang lại trong mỗi bài giảng”, cô Phượng nói.

Về phía cha mẹ học sinh, cần phải có sự phối kết hợp với giáo viên, nhà trường để đồng hành, động viên, đồng thời tạo điều kiện và không gian yên tĩnh cho con học. Cô Phượng cho rằng, có một thực tế, rất nhiều học sinh khi đang học online, các em lại bị gián đoạn vì bố mẹ giao việc nhà cho con như… nấu cơm, trông em hay bán hàng, từ đó rất khó tập trung vào việc học.

“Tóm lại, tôi không phủ nhận những điều còn tồn tại của việc học trực tuyến, nhưng cũng không nên quá cực đoan về cách học này. Nếu biết tận dụng các kỹ thuật dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin và triển khai nghiêm túc thì việc học trực tuyến sẽ hiệu quả hơn rất nhiều. Thậm chí, tôi cho rằng, hình thức này còn có thể đem lại rất nhiều lợi thế hơn học trực tiếp”, cô Hà Ánh Phượng nói.

Thúy Nga (ghi)

Lớp học vừa trực tiếp vừa online của thầy giáo Bắc Giang

Thích ứng để dạy học trong điều kiện dịch Covid-19, thầy Bùi Thái Nam (giáo viên Trường THPT Tân Yên số 1, Bắc Giang) đã linh hoạt với lớp học dành cho cả những học sinh đến trường và học sinh đang ở vùng giãn cách.