Công viên địa chất Đắk Nông được công nhận là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO từ năm 2020.
Với mục tiêu nhằm giúp hệ thống mạng lưới công viên địa chất toàn cầu phát triển mang tính bền vững, nhóm công tác do ông Jianping Zhang - Phó chủ tịch Hội đồng Công viên địa chất (CVĐC) toàn cầu UNESCO, làm trưởng đoàn; ông Marekazu Ohno - Ủy ban Quốc gia UNESCO Nhật Bản, làm thành viên vừa đến Đắk Nông thực hiện tái thẩm định thực địa tại CVĐC toàn cầu UNESCO Đắk Nông năm 2023.
Dự kiến, đoàn chuyên gia sẽ tiến hành khảo sát, đánh giá thực địa tuyến du lịch "Trường ca của Lửa và Nước" bắt đầu từ TP.Gia Nghĩa đến thác Gia Long (H.Krông Nô); khảo sát tuyến du lịch "Bản giao hưởng của Làn gió mới" bắt đầu từ H.Cư Jút đến TP.Gia Nghĩa. Bên cạnh đó, đoàn chuyên gia sẽ khảo sát tuyến du lịch bắt đầu từ TP.Gia Nghĩa đến hồ Tà Đùng (H.Đắk Glong).
Kết quả của đợt tái thẩm định Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông sẽ được Hội đồng Côngviên địa chất toàn cầu thảo luận và biểu quyết vào tháng 11/2023. Thông báo chính thức sẽ gửi về tỉnh trong khoảng quý I/2024.
Các di sản địa kiểu cổ sinh phong phú
Được thành lập năm 2015, Công viên là một vùng đất đỏ có diện tích 4.760km2, với hệ thống 50 hang động, có tổng chiều dài gần 10.000m bao gồm các huyện Krông Nô, Cư Jút, Đắk Mil, Đắk Song, Đắk G’long và thị xã Gia Nghĩa.
Công viên địa chất Đắk Nông có khoảng 65 điểm di sản địa chất, địa mạo, bao gồm hệ thống gần 50 hang động với tổng chiều dài hơn 10.000 m, các miệng núi lửa, thác nước… Trong đó, hệ thống hang động núi lửa nổi bật là hang C7 có chiều dài 1.266m, được xác định là hang động dung nham dài nhất Đông Nam Á.
Nơi đây từ lâu đã nổi tiếng là một vùng đất đỏ trù phú với hệ sinh thái rừng nhiệt đới, nơi lưu giữ các giá trị đặc trưng về đa dạng sinh học. Vùng đất này cũng lưu giữ nhiều nét độc đáo về văn hóa, địa chất, tự nhiên cũng như dấu tích hoạt động của người tiền sử.
Điểm đặc biệt nhất trong khu vực Công viên Địa chất Đắk Nông là hệ thống hang động trong đá bazan, phân bố ở khu vực Đray Sáp-Chư R’Luh, được phát hiện từ năm 2007. Hệ thống hang động núi lửa này đã được Hiệp Hội Hang động Núi lửa Nhật Bản xác lập kỷ lục Đông Nam Á về cả quy mô, độ dài và tính độc đáo. Trong các hang động còn ẩn chứa nhiều điều bí mật về cơ chế thành tạo, các tổ hợp khoáng vật, đa dạng sinh học và di chỉ khảo cổ…
Trong khu vực Công viên Địa chất còn có các di sản địa kiểu cổ sinh như các hóa thạch Cúc đá, Sò, Hai mảnh vỏ.. để chứng minh thời kỳ này nơi đây còn là một phần của đại dương rộng lớn.
Ngoài ra, còn có các hồ nước tự nhiên và hệ thống các thác nước đẹp, hùng vĩ như thác Gia Long, thác Trinh Nữ, Dray Sáp…
Bên cạnh đó, Công viên Địa chất Đắk Nông còn có các mỏ và điểm quặng khoáng sản bauxit, antimon, thiếc sa khoáng, puzơlan, đá quý và đặc biệt là đá bán quý opal – chalcedon kích thước lớn.
Sau khi các phát hiện về di chỉ khảo cổ người tiền sử sinh sống trong khu vực hang động núi lửa của Công viên Địa chất, kết quả nghiên cứu bước đầu cùng với việc thu thập các di vật khảo cổ có mật độ khá dày đặc, ghi nhận đây là dấu tích văn hóa của cư dân Hậu kỳ Đá mới và Sơ kỳ Kim khí có niên đại (6.000-3.000 năm) cách ngày nay.
Về đồ gốm có rất nhiều loại vật dụng, với độ dày, mỏng khác nhau được làm từ đất sét pha cát. Hoa văn trên các mảnh gốm khá sắc nét và đa dạng như chấm gạch, gạch vải, văn thừng…Ngoài ra còn có xương động vật, các mảnh xương ống của động vật và có cả xương người tiền sử.
Dồi dào tiềm năng phát triển các mô hình du lịch sinh thái
Hệ thống động thực vật trong Công viên Địa chất rất phong phú với nhiều giống, loài quý hiếm, có tên trong sách đỏ Việt Nam và thế giới như: Voi, hổ, bò rừng và nhiều loài linh trưởng (Voọc Đen má trắng, Chà Vá chân đen, bò sát, chim Hồng Hoàng, Gà tiền mặt đỏ)…; Sồi Ba cạnh, Đỉnh Tùng, Sao, Trắc, Giáng Hương, Căm xe… Đây là tiềm năng lớn để Công viên Địa chất phát triển các mô hình du lịch sinh thái, thám hiểm, nghiên cứu về đa dạng sinh học…thu hút các nhà khoa học cũng như du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu.
Công viên Địa chất Đắk Nông là mô hình kết nối, giúp du khách tìm hiểu về sự hình thành của trái đất, thông qua hình thức du lịch địa chất. Trong Công viên địa chất Đắk Nông có 5 núi lửa, gồm Núi lửa Nâm Dơng, Băng Mo (huyện Cư Jút), Nâm Blang, Nâm Kar (huyện Krông Nô) và Nâm Gle (huyện Đắk Mil). Trong số này, nổi bật là hang C7 có chiều dài 1.067m, được xác định là hang động dung nham dài nhất Đông Nam Á. Kế đến là hang C6.1 dài hơn 968 mét và hang C3 (hay còn gọi là hang Dơi) dài 594 mét.
Cam kết thực hiện các tiêu chí của UNESCO
Việc thực hiện các cam kết trong quá trình vận hành Công viên Địa chất toàn cầu sẽ là đóng góp quan trọng vào quy hoạch phát triển chung của tỉnh theo hướng bền vững.
Trên nền tảng công viên địa chất, Tỉnh Đắk Nông đã và đang thực hiện nghiêm các mục tiêu, tiêu chí của UNESCO về xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội bền vững gắn với bảo vệ môi trường, bảo tồn được thiên nhiên, sử dụng hợp lý tổng thể mọi dạng tài nguyên, mọi giá trị di sản, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đặc biệt là phát huy các tiềm năng, thế mạnh của tỉnh trong lĩnh vực du lịch nhằm thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế.
Trải qua 4 năm sau khi đạt danh hiệu, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông đã bước đầu xây dựng hệ thống cơ sở vật chất trên 3 tuyến du lịch trải nghiệm địa chất, thực hiện nghiêm việc bảo tồn cảnh quan, giá trị địa chất, văn hóa, các kế hoạch nhằm cải thiện sinh kế cho người dân, đặc biệt với các hoạt động truyền thông quảng bá, giáo dục, môi trường, liên kết du lịch và hợp tác quốc tế, tham gia các hoạt động mạng lưới Công viên địa chất, … góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về Công viên địa chất, nâng cao vai trò, vị thế của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế.
Hồng Vũ
.svg){kind=icon}
