Phó Chủ tịch Samsung Electronics Lee Jae Yong bị nhốt trong nhà tù nổi tiếng giam cầm các tỷ phú, một kẻ giết người hàng loạt và một tử tù. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa ông không còn là ông chủ.
Theo Bloomberg, “thái tử Lee” không có điện thoại, máy tính và về cơ bản bị giam trong phòng cả ngày, trừ những lúc gặp luật sư trong phòng riêng. Kwon Young June, Giáo sư nghiên cứu chính phủ của Đại học Kyung Hee cho biết ông có thể nhờ luật sư để liên hệ với các lãnh đạo khác tại Samsung và tham gia vào quá trình ra quyết định của tập đoàn. Theo ông Kwon, “đây là văn hóa lạc hậu tồn tại ở một nước như Hàn Quốc. Các giám đốc vẫn duy trì quyền lực của mình ngay cả khi bị bắt vì họ cũng đồng thời sở hữu công ty đang điều hành”.
Lịch sử đang đứng về phía ông Lee. Chủ tịch Tập đoàn Hanwha Kim Seung Youn và Chủ tịch Tập đoàn SK Chey Tae Won tiếp tục chỉ đạo việc kinh doanh sau khi bị kết án và bỏ tù. Không chỉ vẫn giữ được chức vụ, họ còn chủ động trong các công việc liên quan đến công ty.
Trường hợp của ông Lee, cả Samsung và ông Lee đều bác bỏ mọi lời luận tội. Dù vậy, tình trạng của ông hiện tại cho thấy mức độ nghiêm trọng của quá trình điều tra đến thời điểm này.
Doanh nhân tỷ phú mặc đồng phục nhà tù màu xanh, chỉ được phép ra ngoài tập thể dục 1 giờ mỗi ngày và không được vào mạng, theo nguồn tin của Bloomberg. Phòng giam của ông có một chiếc tivi nhưng do LG sản xuất và chỉ phát các chương trình được nhà tù cho phép.
Ông Lee đang bị tạm giam để thẩm vấn trong bê bối tham nhũng liên quan đến Tổng thống bị luận tội Park Geun Hye. Phó Chủ tịch Samsung bị tố cáo hối lộ, khai man và các tội danh khác. Động cơ của hối lộ là giành lấy sự ủng hộ từ chính phủ cho vụ sáp nhập hai công ty con trong Samsung. Một công tố viên đặc biệt đã được chỉ định để điều tra bê bối của ông Lee đến hết tháng 2/2017. Nếu ông Lee phạm tất cả các tội, ông đối mặt với án tù hơn 10 năm.
Samsung cho biết ông Lee không điều hành tập đoàn từ trung tâm tạm giam. “Còn quá sớm để suy đoán về quản trị doanh nghiệp. Hiện tại, ưu tiên hàng đầu là chuẩn bị các biện pháp pháp lý để sự thực được phơi bày trong quá trình tố tụng tương lai. Samsung Electronics sở hữu bộ máy quản trị mạnh mẽ, dẫn đầu bởi 3 CEO đang phụ trách hoạt động kinh doanh”, Samsung viết trong email.
Ông Lee đang ở tại Trung tâm tạm giam Seoul, đặt bên ngoài thành phố công nghiệp Anyang, phía nam Seoul. “Bạn tù” bao gồm cựu Giám đốc nhân sự Kim Ki Choon của ông Park, kẻ giết người hàng loạt Yoo Young Chul.
Park Lae Goon, một nhà hoạt động từng bị giam gần 4 tháng trong tù, kể lại cảm giác cô đơn, trầm cảm và đáng thương tại đây. Rõ ràng, nó không phải nơi mà các doanh nhân giàu có cảm thấy thoải mái.
Điều đó có thể ảnh hưởng đến khả năng “cầm lái” của ông Lee với tập đoàn. Theo Park Nam Gyoo, người giảng dạy quản trị kinh doanh tại Đại học Quốc gia Seoul, ông Lee vẫn có thể quản lý các vấn đề nhỏ lẻ nhưng không thể dẫn đầu loại hình chuyển đổi mà Samsung cần để loại bỏ đối thủ.
“Nhà tù không phải nơi để mọi người đưa ra quyết định chiến lược, cần tới khoản đầu tư khổng lồ và chỉ đạo công ty đi theo hướng nào. Đây không phải thứ chỉ nói với luật sư là được”, giảng viên này nhận định.
Bộ Tư pháp Hàn Quốc, đơn vị giám sát hệ thống nhà tù, từ chối bình luận về tình hình của ông Lee. Website của Bộ viết phạm nhân được phục vụ ngày ba bữa, tổng cộng 2.500 calore. Vào ngày lễ, nhà tù có thêm các món ăn đặc biệt.
Ông Lee sẽ ăn thức ăn giống như các phạm nhân khác. Mỗi bữa bao gồm súp, 3 món ăn và 1 bát cơm. Thực đơn thay đổi hàng ngày với các lựa chọn bao gồm thịt lợn cốt lết, canh rong biển, kim chi. Ông Lee phải tự rửa đĩa sau khi ăn xong.
Khi vào nhà giam, mỗi người được nhận vật phẩm như nhau: xà phòng, giấy vệ sinh, bàn chải đánh răng, kem đánh răng, chăn gối. Phòng giam ông Lee có thảm sàn, một bàn giấy nhỏ, toilet và bệ rửa tay.
Cựu tù nhân Park cho biết ông chỉ tắm một lần một tuần, vì vậy ông thường dành ra 3 chai nước ấm mỗi ngày được phát để vệ sinh cá nhân. Phòng của ông có máy sưởi trên trần để làm ấm phòng trong một số thời điểm.
Cuộc sống trong tù đối lập hoàn toàn với cuộc sống thường nhật của ông Lee, người thừa kế thế hệ ba của chaebol lớn nhất Hàn Quốc. Ông Lee sở hữu một căn hộ rộng hơn 1ha tại quận Hannam của Seoul với 3 tầng ngầm. Từ đây, có thể nhìn ra sông Hàn và một bảo tàng do Samsung tài trợ. Khách sạn Grand Hyatt gần đó cũng rất phổ biến với du khách nước ngoài.
Ông Lee chưa bị tước bỏ bất cứ chức vụ nào tại Samsung Electronics, tuy nhiên đây là điều hoàn toàn bình thường tại Hàn Quốc. Chung Mong Koo của Hyundai, người bị kết tội biển thủ, vẫn là Chủ tịch. Ông Kim của Hanwha bị giam 4 năm trong tù và bị phạt vì tội biển thủ. Ông Chey của SK bị giam 4 năm trong tù vì biển thủ ngân sách doanh nghiệp và năm 2015 vẫn chỉ đạo hoạt động sáp nhập của tập đoàn sau song sắt.
Ông Lee đã chuẩn bị cả cuộc đời mình cho việc kế nhiệm Samsung, được thành lập bởi ông của mình và trở thành “gã khổng lồ” nhờ cha mình, Lee Kun Hee. Chaebol tham gia vào vô số lĩnh vực, từ điện tử, đóng tàu, bảo hiểm đến thời trang. Tổng doanh thu của Samsung đóng góp khoảng 1/5 GDP Hàn Quốc.
Cha của ông Lee đã tránh được phải ngồi tù dù bị kết án 2 tội danh trong khi lãnh đạo Samsung. Hiện, ông vẫn đang được điều trị tại bệnh viện sau khi một cơn đau tim năm 2014.