Ốc ruốc (hay còn có các tên gọi khác như ốc lể, ốc gạo,…) là loại ốc quen thuộc với người dân miền Trung, được tìm thấy nhiều ở một số tỉnh thành ven biển như Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên.
Theo người dân địa phương, ốc lể thường xuất hiện từ sau tháng Giêng và có thể kéo dài đến tháng 6 âm lịch. Vào thời điểm này, du khách đi trên bãi cát cũng dễ thấy ốc dạt vào bờ. Tuy nhiên, để đánh bắt được nhiều ốc ruốc, ngư dân thường đi thuyền ra khơi, dùng lưới cào dưới đáy biển.
Hiện, loại ốc này là đặc sản hấp dẫn du khách nhờ vẻ ngoài khá lạ, hương vị thơm ngon với cách thưởng thức “có một không hai”.
So với các loại ốc khác, ốc ruốc có kích thước khá nhỏ, cỡ chừng đầu ngón tay út hoặc chỉ như chiếc cúc áo. Thậm chí, nhiều con nhỏ đến mức khó cầm chắc được trên tay.
Ốc ruốc trước khi bán đều được luộc sẵn thay vì để sống. Người bán luộc ốc thường cho cho thêm sả, ớt, muối tiêu để món ăn dậy mùi thơm.
Loại ốc này nhanh chín nên khi chế biến cũng đòi hỏi kinh nghiệm, sự tỉ mỉ. Vì ốc ruốc khá bé nên người đầu bếp phải xử lý khéo léo để thịt ốc không bị teo, vừa khó ăn lại vừa làm giảm độ giòn, ngon, ngọt tự nhiên của ốc.
Bên cạnh đó, để thịt ốc nhô ra sau khi luộc giúp thực khách dễ thưởng thức, thay vì cho ốc vào luộc từ đầu thì người ta phải đợi nước sôi mới bắt đầu cho ốc vào, chờ tầm 2-3 phút thì nêm nếm gia vị rồi vớt ốc ra.
Ốc chín được bày sẵn. Khi có khách đến mua, người bán mới bắt đầu trộn ốc với các loại gia vị như dầu phi hành khô, muối ớt, hạt nêm và đặc biệt là nước mắm gừng, sau đó đảo nhanh tay rồi gói kèm với một ít gai bưởi đã chuẩn bị sẵn cho khách.
Cũng bởi ốc ruốc khá nhỏ mà người địa phương thường đong bán bằng lon chứ không tính theo cân. Mỗi lon ốc ruốc đầy ụ, cầm nặng tay chỉ khoảng 20.000 đồng.
Có thời điểm, vào mùa nhưng biển động, khó đánh bắt nên ốc ruốc hiếm, giá thành có thể tăng lên 50.000 – 60.000 đồng/lon.
Để thưởng thức loại ốc này, người ta thường dùng loại gai nhọn và chắc như gai chanh, gai bưởi. Mỗi người cũng có một cách ăn khác nhau. Người thì nhấm nháp chút gia vị đậm đà ở vỏ ốc rồi mới nhể (lể), người thì khều ruột từng con, chờ khều được vài con mới cho vào miệng nhai cùng lúc.
“Nhiều người không thích ăn ốc ruốc vì nó nhỏ xíu, ngồi nhể khá cực. Nếu nhể hết cả lon thì không khỏi hoa mắt, mỏi tay. Phải là người kiên nhẫn mới có thể thưởng thức ốc ruốc. Dù ăn hơi cực nhưng khi đã thích thì lại mê không lối thoát với món ốc này”, chị Ngọc Trân (sống ở Đà Nẵng) cho hay.
Những thực khách từng ăn ốc ruốc nhận xét, thịt ốc tuy ít nhưng vẫn hấp dẫn bởi hòa quyện nhiều hương vị như vị cay nhẹ của ớt, vị nồng của gừng cùng chút mằn mặn từ nước mắm. Bên cạnh đó cũng cần chút bí quyết để thưởng thức trọn vẹn món ăn.
Khi ăn, không nên châm cây gai vào miệng ốc rồi khều nắp vỏ lên. Cách lể này chỉ lấy được phần đầu vì dễ làm đứt phần thân và đuôi ốc ở bên trong. Thực khách nên dùng tay phải châm nhẹ đầu cây gai vào miệng ốc, tay còn lại khéo léo xoay nhẹ con ốc theo chiều ngược lại để khều được toàn bộ thịt ốc ra ngoài.
Vì ốc nhỏ, cách ăn cũng đòi hỏi sự khéo léo nên nhiều thực khách tốn kha khá thời gian để thưởng thức món ăn. Tuy vậy, không ít người vẫn kiên nhẫn, chấp nhận bị hoa mắt, mỏi tay với mong muốn cảm nhận trọn vẹn hương vị của loại ốc “tí hon” độc đáo.
Phan Đậu