Làng người Gia Rai thường ở những nơi gần nguồn nước như ven sông, suối, đầm, hồ. Làng nhỏ vài chục nóc, làng lớn đến vài trăm nóc nhà.
Khác với một số dân tộc cùng địa bàn cư trú thuộc dòng ngôn ngữ Môn- Khơme như Ba Na, Xơ Đăng… người Gia Rai có dòng ổn định. Các dòng họ nổi tiếng như Ksor, Rơô, Rơlan, Kpă, Rơ Chăm, Siu, Nay,… họ có chữ viết riêng khá sớm và ổn định, giàu có về từ vựng (đã có từ điển hai chiều tiếng Việt và Gia Rai). Dân tộc Gia Rai có các nhóm chính : Chor, Hơdrong, Chưti, M’thur, Aráp, Tbuăn…
Trước đây, lúa rẫy là nguồn lương thực chính của người Gia Rai, một số ít vùng trồng lúa nước. Nông cụ hàng đầu là cái cuốc. Có thể gọi nền nông nghiệp của người Gia Rai là “nền nông nghiệp dùng cuốc”. Bên cạnh đó, đàn ông Gia Rai chủ yếu săn bắn bằng nỏ với mũi tên tre. Ngày nay, người Gia Rai trồng cây công nghiệp như cà phê, cao su, hồ tiêu, điều… Một số vùng trũng, bà con chuyên canh cây lúa nước.
Trang phục truyền thống của người Gia Rai được dệt bằng bông do bà con tự trồng. Phụ nữ Gia Rai dệt bằng khung dệt Inđônêsiên – loại khung dệt thô sơ ghép bằng các thanh tre. Khung dệt Gia Rai có thể dệt nên những tấm vải khổ rộng tối đa 1,1m.
Màu nền của y phục Gia Rai là màu chàm ngả đen. Hoa văn được trang trí thành những dải hẹp, chủ yếu là dải nằm ngang, màu đỏ xen trắng hoặc vàng nhạt. Nam giới Gia Rai đóng khố, mặc áo chui đầu. Áo của nam giới tầng lớp giàu có quyền thế có một vạt màu đỏ trang trí trước ngực. Khố có hai loại, khố hoa mặc trong ngày lễ lạt, khố trơn mặc thường ngày.
Dân tộc Gia Rai theo truyền thống mẫu hệ, phụ nữ tự do lựa chọn người yêu và chủ động việc hôn nhân. Sau lễ cưới, chàng trai về ở nhà vợ, không được thừa kế tài sản. Trái lại, con gái lấy chồng lần lượt tách khỏi cha mẹ ra ở riêng, được phân chia một phần tài sản. Con cái đều theo họ mẹ. Ngoài xã hội, đàn ông đóng vai trò quan trọng hơn, nhưng trong nhà phụ nữ có ưu thế hơn.
Người Gia Rai có nhiều trường ca như Ðăm San, Xinh Nhã, Ðăm Di... thể hiện dưới hình thức hát thơ có đệm đàn Tưng nưng. Những điệu vũ dân gian Gia Rai có một số động tác mô phỏng những cuộc chiến tranh giữa các bộ tộc. Ðàn Tơ rưng, Krông put, Tưng nưng ... rất được phổ biến.
Thực hiện: Tuyết Nhung, Vũ Phong, Trần Minh
.svg){kind=icon}
