Tôm hùm - hải sản cao cấp phần lớn chỉ phục vụ cho nhà hàng, khách sạn và xuất khẩu. Tại các thủ phủ nuôi tôm hùm ở nước ta, người nuôi có thu nhập khá ổn định, rất ít khi chịu cảnh “được mùa rớt giá” như các loại nông sản khác.

Thế nhưng, 2020 được cho là năm khó khăn chưa từng có với người nuôi tôm hùm.

Đầu năm nay, dịch Covid-19 xảy ra, hoạt động xuất khẩu gần như tê liệt, nhu cầu từ thị trường nội địa sụt giảm (nhà hàng, khách sạn đồng loạt đóng cửa để thực hiện giãn cách xã hội) khiến con tôm hùm rơi vào tình trạng ế ẩm, rớt giá thảm. Người nuôi tôm hùm như ngồi trên đống lửa khi loại hải sản cao cấp này rớt giá từng ngày, chỉ còn vài trăm nghìn đồng mỗi cân.

Đầu tháng 2 năm nay, tại vùng nuôi thị xã Sông Cầu (Phú Yên), tôm hùm rớt giá xuống còn khoảng 500.000 đồng/kg, thấp hơn 200.000-300.000 đồng/kg so với trước khi dịch Covid-19 xảy ra.

{keywords}
2020 là năm đầy khó khăn với người nuôi tôm hùm khi giá mặt hàng này giảm liên tục

Khi ấy, ông Nguyễn Tấn Bản - Giám đốc Sở NN-PTNT Khánh Hòa - cho biết, trước Tết 2020, tôm hùm có giá tốt, khoảng 1,9 triệu đồng/kg, nay giảm xuống còn 1,2 triệu đồng/kg; tôm hùm loại nhỏ giá 900.000 đồng/kg chỉ còn 600.000-650.000 đồng/kg nhưng không có người mua.

Đến cuối tháng 2, giá tôm hùm đã nhích lên, nhưng đà tăng chỉ duy trì được ít ngày rồi lại quay đầu giảm tiếp. Theo người nuôi ở xã Cam Bình, giá tôm hùm xanh thương phẩm loại 3-4 con/kg giảm còn khoảng 520.000-530.000 đồng/kg. 

Tại tỉnh Khánh Hòa khi ấy còn khoảng 360 tấn tôm hùm thịt chưa xuất bán được. Trong đó, riêng TP. Cam Ranh tồn khoảng 350 tấn và huyện Vạn Ninh 10 tấn, chủ yếu tôm hùm xanh.

Theo Chủ tịch xã Cam Bình, nếu giá tôm xanh thương phẩm khoảng 650.000 đồng/kg thì người nuôi phải chịu lỗ. Thời gian qua, tôm nuôi của người dân cứ lai rai hao hụt. Nguyên nhân một phần do giá tôm thấp, người nuôi cung cấp thức ăn không đủ nên sức đề kháng con tôm yếu. Mặt khác, do thu mua lựa bắt tôm loại 1, loại bỏ tôm loại 2-3 thả xuống nuôi lại nên cũng bị ảnh hưởng.

Giá tôm hùm giảm và kéo dài mãi cho tới cuối tháng 5 mới bắt đầu bật tăng trở lại, giúp người nuôi hòa vốn và bắt đầu có lãi.

Đến cuối tháng 8 và đầu tháng 9, tôm hùm bước vào đợt giảm giá thứ 3 trong năm nay do bị ảnh hưởng bởi làn sóng Covid-19 lần hai. Theo đó, tôm hùm tại các vựa nuôi giảm chạm đáy.

Cụ thể, tôm hùm xanh được cân buôn tại vựa nuôi với mức giá 450.000-520.000 đồng/kg đối với loại 0,4-0,7 kg/con, giảm 50% so với thời điểm bình thường; với tôm hùm xanh loại dưới 0,2-0,4 kg/con, giá cân buôn ở mức 400.000-450.000 đồng/kg, loại nhỏ hơn 300.000 đồng/kg; tôm hùm bông giá cũng chỉ 700.000-800.000 đồng/kg đối với loại dưới 1kg.

{keywords}
Những ngày này người nuôi tôm hùm tại thị xã Sông Cầu điêu đứng vì lũ bất ngờ tràn về, tôm sốc nước ngọt chết hàng loạt

Các chủ nuôi ở Khánh Hòa chia sẻ, mức giá này đã giảm khoảng 50% so với thời điểm bình thường. Đặc biệt, tôm hùm bông loại dưới 1,5kg giảm tới 60%, giá cân buôn từ 900.000 đồng đến 1,2 triệu đồng/kg.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), đánh giá, tôm hùm là một trong những mặt hàng xuất khẩu bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch Covid-19.

"Đây là mặt hàng cao cấp, chuyên phục vụ nhà hàng, khách sạn nên nhu cầu thị trường sụt giảm nghiêm trọng khi kênh này phải đóng cửa hoặc mở bán hạn chế để chống dịch. Thị trường chính của tôm hùm Việt Nam là Trung Quốc nên bị ảnh hưởng từ sớm.

Ngoài ra, còn có lý do Trung Quốc siết chặt nhập khẩu qua đường tiểu ngạch nên tôm hùm chỉ có con đường xuất khẩu chính ngạch nhưng lý do này chỉ là phụ, chính yếu vẫn là do nhu cầu thị trường không có. Việc hồi phục của thị trường tôm hùm phụ thuộc vào tình hình kiểm soát dịch", ông Hòe nhận định.

Chịu hết đợt giảm giá này đến giảm giá khác, khó khăn của người nuôi tôm hùm vẫn chưa dừng lại.

Sau khi bão số 12 tan, tối 10/11 lũ tràn về bất ngờ, ầm ầm đổ xuống vùng nuôi tôm hùm khiến tôm bị sốc nước ngọt, chết hàng loạt. Người nuôi loại hải sản cao cấp này ở thị xã Sông Cầu (Phú Yên) lại khóc ròng vì thiệt hại tiền tỷ.

Tại thủ phủ tôm hùm Sông Cầu, sau 2 ngày nước lũ tràn về, nhiều lồng nuôi tôm hùm bị sóng đánh vỡ, dạt vào bờ hoặc vừa được khiêng đưa lên bờ, nằm chỏng chơ. Dưới bãi biển, nhiều người hớt hải, bơ phờ đưa những chiếc thuyền thúng chở đầy tôm hùm chết vào bờ.

Theo UBND thị xã Sông Cầu, thống kê đến chiều 12/11, có 169 hộ nuôi tôm hùm ở địa phương bị thiệt hại 1.521 lồng, trị giá gần 40 tỷ đồng. Trong đó, thiệt hại nặng nhất là xã Xuân Phương với 762 lồng của 105 hộ. Đó là chưa kể tôm hùm con đang ươm nuôi cũng bị chết sạch.

Chính quyền địa phương đang tiếp tục thống kê thiệt hại để báo về tỉnh nhằm có chính sách hỗ trợ kịp thời để người nuôi tôm hùm giảm bớt khó khăn sau lũ.    

L.Minh (tổng hợp)