Dấu ấn đối ngoại 2014

- 2014 là năm VN sử dụng đối ngoại tổng hợp một cách chủ động, tích cực cho công cuộc bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Nhiều lực lượng đã tham gia, tạo thành sức mạnh tổng hợp, trong đó đấu tranh ngoại giao đã được đặt lên hàng đầu.

Chủ động, tích cực bảo vệ độc lập chủ quyền

2014 là năm VN sử dụng đối ngoại tổng hợp một cách chủ động, tích cực cho công cuộc bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Nhiều lực lượng đã tham gia, tạo thành sức mạnh tổng hợp, trong đó đấu tranh ngoại giao đã được đặt lên hàng đầu.

Các hoạt động đối ngoại song phương và đa phương được tiến hành đồng bộ, hiệu quả, kịp thời hỗ trợ tốt cho đấu tranh bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, duy trì môi trường hòa bình ổn định phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Viện Koerber, Đức

Chúng ta đã làm sáng rỡ lòng yêu chuộng hòa bình của nhân dân Việt Nam, cho thế giới thấy rõ quan điểm nhất quán kiên quyết bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ bằng những biện pháp hòa bình, thông qua đàm phán, phù hợp với luật pháp và thực tiễn quốc tế, qua đó đạt được mục tiêu là duy trì môi trường hòa bình, ổn định, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững.

Trong đấu tranh ngoại giao với TQ, các biện pháp song phương được ưu tiên triển khai sớm nhất. Việt Nam đã có tới hơn 40 lần chủ động giao thiệp bằng nhiều hình thức khác nhau như trao công hàm, điện đàm, gặp gỡ ở nhiều cấp... Kinh nghiệm từ vụ Hải Dương 981 cho thấy đấu tranh song phương là quan trọng, làm rõ thiện chí, chuyển đi những thông điệp mạnh mẽ về chủ trương, quan điểm nhất quán của Việt Nam nhưng chưa đủ.

Đấu tranh ngoại giao bảo vệ độc lập chủ quyền được các lãnh đạo cấp cao VN nêu tại các diễn đàn đa phương, nhất là ở kênh ASEAN và đã phát huy tác dụng tốt. Đặc điểm của ngoại giao đa phương trong thời đại ngày nay là quốc gia nào chủ động, giương cao được ngọn cờ pháp lý, công khai minh bạch, quốc gia đó sẽ thắng thế. Trong năm 2014, ngoại giao đa phương đã làm tốt ở cả 3 cấp độ: khu vực, liên khu vực và toàn cầu, trong đó trọng tâm là các diễn đàn khu vực với ASEAN làm nòng cốt.

Định hình luật chơi chung

Chuyển tư duy từ "tham gia tích cực" sang "chủ động đóng góp xây dựng và định hình luật chơi chung”, thể hiện rõ hơn trách nhiệm của mình đối với các vấn đề, các thách thức của khu vực và thế giới là bước chuyển nổi bật của VN về đối ngoại đa phương.

30 năm đã xây dựng nên một diện mạo VN mới, từ một quốc gia nghèo trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình, VN đang chủ động hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, trong đó hội nhập kinh tế là trọng tâm và là động lực chính.

Nếu môi trường hòa bình, an ninh, phát triển của châu Á - Thái Bình Dương bị xấu đi thì sẽ gây tác động rất tiêu cực và hệ lụy khôn lường đối với cả khu vực và toàn thế giới. Những nguy cơ, thách thức trên đây đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, sự hợp tác và nỗ lực rất cao của mỗi quốc gia, cả khu vực và toàn thế giới. Do đó, không một quốc gia nào, kể cả những cường quốc hàng đầu, có thể một mình đủ sức giải quyết được.

Vận động chính trị, ngoại giao cho đàm phán FTA

Với nỗ lực đẩy mạnh vận động chính trị, ngoại giao nhằm tạo thuận lợi cho đàm phán các FTA, trong 2014, VN đã kết thúc đàm phán FTA với Liên minh hải quan Nga-Belarus-Kazakhstan, Hàn Quốc; hướng tới kết thúc đàm phán FTA với EU; thúc đẩy đàm phán TPP. Riêng hiệp định FTA VN với EU, hai bên đã qua 10 vòng đàm phán với nhiều tiến triển và hai bên nhất trí nỗ lực kết thúc đàm phán trong năm 2015.

Chỉ trong năm qua, VN vận động thêm được 12 đối tác công nhận quy chế kinh tế thị trường, đạt số lượng cao nhất trong 5 năm qua, nâng tổng số nước công nhận quy chế này lên 56 nước.

Mỹ gỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí cho VN

Quyết định diễn ra vào những tháng cuối cùng của năm, cũng là hướng tới kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao Việt Nam và Mỹ trong năm 2015.

Mỹ tuyên bố gỡ bỏ một phần cấm vận vũ khí cho VN trong chuyến thăm chính thức Mỹ của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh tháng 10/2014

Quyết định dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí áp đặt trong gần 4 thập kỷ qua với VN diễn ra sau khi mối quan hệ song phương Mỹ-VN được cải thiện nhanh chóng suốt hai thập niên qua, và gần đây được tăng tốc với hàng loạt cuộc gặp cấp cao về ngoại giao và quân sự hai bên.

Các quan sát, bình luận quốc tế quan tâm sự việc này song VN khẳng định với đường lối đối ngoại độc lập tự chủ thì mọi quan hệ ngoại giao song phương đều không nhằm đến một nước thứ 3 nào.

Thùy Dương - Linh Thư