Chúng ta ăn thịt gà mỗi ngày. Con người ăn nhiều gà đến nỗi chúng đang chiếm 23 tỷ trong số 30 tỷ động vật sống trên cạn được nuôi trong trang trại. Theo một bài báo gần đây của Carys Bennett tại Đại học Leicester, tổng khối lượng gà nuôi vượt tất cả loài chim khác trên hành tinh cộng lại.

Vì sao thịt gà lại phổ biến đến thế?

Thịt gà rẻ và ngon. Giá gà tại Mỹ hiện tại sau khi điều chỉnh với tỷ lệ lạm phát thậm chí thấp hơn so với năm 1960. Trong khi đó, giá thịt bò giảm chậm hơn rất nhiều và tính ra giá thịt bò đắt hơn gà không hề ít.

Trong nhóm các nước thuộc Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), nhóm bao gồm toàn các nước giàu, lượng tiêu thụ thịt bò và thịt lợn không đổi từ thập niên 1990, tuy nhiên tiêu thụ thịt gà đã tăng đến 70%.

{keywords}
Thịt gà rẻ và ngon so với các loại thịt khác

Thịt gà cũng trở thành một "vũ khí" lợi hại của các nước trong đàm phán thương mại. Trung Quốc áp thuế thịt gà Mỹ từ năm 2010 và cấm nhập hoàn toàn từ năm 2015, khi dịch cúm bùng phát. Mỹ và Brazil, hai nhà xuất khẩu gà lớn nhất thế giới, là những cường quốc thức ăn chăn nuôi. Thái Lan và Trung Quốc thì thống trị thị trường thịt chế biến với lao động có tay nghề, giá rẻ. Nga và Ukraine là những nhà nhập khẩu ròng thịt gà và xuất khẩu ròng ngũ cốc.

Ở Mỹ, thịt ức đắt hơn 88% so với chân. Còn ở Indonesia, thịt ức rẻ hơn chân 12%. Chân gà có trong công thức nấu ăn của người Quảng Đông. Trung Quốc hiện nhập khẩu 300.000 tấn chân gà mỗi năm.

Con gà đã biến đổi thế nào?

Cũng giống như các bản hồ sơ địa chất, những dấu tích của thời đại ngày nay sẽ được các nhà khảo cổ học hoặc người ngoài hành tinh trong tương lai tìm hiểu và sàng lọc để xác định con người chúng ta là ai và chúng ta đã định hình thế giới ra sao bằng việc nghiên cứu về số lượng lớn xương gà bị bỏ sót.

Liên quan đến câu chuyện này, một nhóm các nhà khoa học đã tranh luận trên tạp chí Royal Society Open Science. Carys Bennett, thành viên danh dự của Đại học Leicester và cũng là một trong những tác giả của bài tiểu luận, cho hay, những con gà sẽ để lại một câu chuyện về thời đại của con người chúng ta, bởi cả hình dạng, gen và tính hóa học của loài gà công nghiệp này.

{keywords}
Con gà ngày càng to hơn 

Loài gà dường như đã được thuần hóa khoảng 8.000 năm trước, và dần dần chúng được nhân giống để lớn hơn và nhiều thịt hơn so với tổ tiên của chúng trước kia từng sống ở trong rừng. Nhưng phải đến khi ngành công nghiệp sản xuất thịt gà phát triển mạnh vào những năm 1950 và tập quán canh tác thay đổi thì chúng cũng bị biến đổi.

Một nghiên cứu của Martin Zuidhof thuộc Đại học Alberta ghi nhận sự thay đổi này bằng cách so sánh những con gà được chọn lọc vào năm 1957, 1978 và 2005. Họ nhận thấy ở 56 ngày tuổi, ba con gà có trọng lượng trung bình lần lượt là 0,9 kg, 1,8 kg và 4,2 kg. Vì nuôi một con lớn hiệu quả hơn nuôi hai con nhỏ nên giờ đây người nông dân chỉ cần 1,3 kg ngũ cốc để sản xuất 1 kg thịt gà, giảm từ 2,5 kg ngũ cốc vào năm 1985.

Gà thịt ngày nay, với độ tuổi trung bình cho đến khi bị giết mổ thường là 5 đến khoảng 9 tuần tuổi, theo các ước tính khác nhau thì gấp năm lần tổ tiên của loài gà trước kia. Sự đột biến gen khiến chúng ăn vô độ để rồi tăng cân nhanh chóng.

Loài gà phải gánh chịu nhiều bệnh ảnh hưởng đến xương vì chúng được nhân giống để phát triển với tốc độ quá nhanh. Mặt khác, cũng bởi chế độ ăn uống của chúng thiên về ngũ cốc nhiều hơn và được ăn ít các loại hạt tự nhiên hay các loài sâu bọ khác nên xương của chúng có một dấu hiệu hóa học nhận biết riêng biệt.

{keywords}
Ngành công nghiệp chăn nuôi đã biến đổi con gà

Giống gà thịt cũng hoàn toàn phụ thuộc vào một hệ thống được thiết kế sẵn nhằm sản xuất thịt công nghiệp. Chúng chỉ có thể sống khi có sự hỗ trợ bởi công nghệ của con người. Các nhà khoa học nói rằng trứng gà sẽ được ấp nhân tạo và gà con sẽ phát triển trong những cái chuồng được kiểm soát môi trường khí hậu và có sức chứa lên tới 50.000 con.

Những con gà được vận chuyển đến các lò giết mổ không quá chín tuần tuổi (gà thịt tại một số khu bảo tồn động vật trang trại sống bốn năm trở lên), trong đó hầu hết các sản phẩm thải ra như lông, phân, máu,... được tái chế thông qua quá trình phân hủy kỵ khí, đốt và biến thành các phụ phẩm ăn được, tất cả điều này phụ thuộc vào công nghệ.

Câu hỏi được đặt ra về số xương gà còn sót lại sẽ đi đâu? Từ 65 tỷ con gà được tiêu thụ mỗi năm, xương sẽ được lưu tồn như thế nào trong hồ sơ hóa thạch?

Xương của các loài gia cầm hóa thạch không tốt. Nhưng có rất nhiều xương gà ở các bãi rác và đây lại chính là điều kiện để xương được ướp tốt và nhiều như hóa thạch vậy.

Nam Hải - Trang Trần