Thể thao thế giới tuần qua lại một phen bàng hoàng khi có thêm một "sao bự" nữa, người được mệnh danh là "nữ hoàng quần vợt", có kết quả kiểm tra dương tính với chất doping. Tuy nhiên, không giống các sao dính bê bối khác như Lance Armstrong hay Justin Gatlin, "nữ hoàng quần vợt" người Nga Maria Sharapova dường như không biết thứ thuốc mình uống bị cấm trong thể thao.

{keywords}

Maria Sharapova đã có kết quả kiểm tra dương tính với meldonium tại giải quần vợt Australia mở rộng. Ảnh: CCTV

Vậy, thứ thuốc nào đã khiến Sharapova, ngôi sao quần vợt nổi tiếng 28 tuổi, người từng 5 lần đoạt Grand Slam trong sự nghiệp và hiện là vận động viên nữ có thu nhập cao nhất thế giới, do "vô tình sử dụng để chữa bệnh" (như tuyên bố của cô) lại phải điêu đứng và bị cấm thi đấu tạm thời từ ngày 12/3 để phục vụ quá trình điều tra của Liên đoàn quần vợt thế giới (ITF)?

Theo các chuyên gia, "thủ phạm" là meldonium, hay còn gọi là mildronate. Đây là thuốc được phát triển đầu tiên ở Latvia vào đầu những năm 2000 để chữa trị chứng thiếu máu cục bộ - hậu quả của sự suy giảm lưu lượng máu tới các mô của cơ thể.

Chứng thiếu máu cục bộ có thể bắt nguồn từ tình trạng tắc nghẹt các mạch máu hoặc do sự sụt giảm huyết áp, dẫn tới sự suy giảm lượng oxy tiếp cận các tế bào. Tình trạng này sẽ khiến các cơ mệt mỏi trong lúc tập luyện thể dục, thể thao, do chúng nhanh chóng sử dụng hết nguồn oxy cung cấp.

Để ngăn ngừa tình trạng trên, meldonium được dùng để hạn chế quá trình sinh tổng hợp của một amino axit có tên gọi là carnitine. Carnitine là chất giữ vai trò then chốt trong việc vận chuyển các axit béo khắp các màng để chuyển hóa chúng. Do quá trình này tiêu tốn rất nhiều oxy nên việc ức chế carnitine bảo đảm lượng oxy sẵn có lớn hơn cho các tế bào cơ để phục vụ việc đốt cháy glucose, giải phóng năng lượng.

Theo một số báo cáo, từ những năm 1980, meldonium từng ngấm ngầm được Liên Xô thử nghiệm như một vũ khí bí mật để tạo ra các "siêu binh sĩ", có khả năng hoạt động tốt ở những vùng cao nguyên, ít oxy.

Do các ảnh hưởng tăng cường thành tích, Cơ quan chống doping thế giới (WADA) đã đưa meldonium vào "danh mục theo dõi" vào năm 2015, trước khi chính thức chuyển nó sang danh mục các chất cấm sử dụng vào ngày 1/1/2016. Các chất bị liệt kê là doping trong thể thao cần phải cho thấy ít nhất 2 trong 3 tiêu chí trọng yếu sau: (1) có khả năng tăng thành tích của vận động viên, (2) đe dọa sức khỏe của vận động viên và (3) vi phạm "tinh thần thể thao".

Hiện vẫn chưa rõ WADA liệt meldonium vào danh sách cấm do những tiêu chí nào. Song, một số người cho rằng nó có thể do tiêu chí (1) và (3), vì chất này thường được kê dùng cho các mục đích chữa bệnh và được cho là mang lại ảnh hưởng có lợi đến tâm trạng và mức năng lượng của người sử dụng.

{keywords}

Thuốc meldonium được bán dưới tên thương mại là Mildronate.

Theo Sharapova, bác sĩ gia đình đã kê mildronate cho cô dùng để điều trị hàng loạt vấn đề sức khỏe khác nhau suốt 10 năm qua - khoảng thời gian mà việc sử dụng thuốc này trong thi đấu thể thao chưa bị coi là bất hợp pháp. Ngôi sao quần vợt Nga cũng biện minh rằng, cô đã không hay biết tên khác của thuốc là meldonium - cái tên chính thức được liệt kê trong danh sách những chất cấm dùng của WADA.

Mặc dù Sharapova là vận động viên đầu tiên bị điều tra công khai về việc sử dụng meldonium, nhưng khả năng cao là sẽ còn nhiều vận động viên nữa sẽ lĩnh hậu quả như cô. Tờ New York Times đưa tin rằng, còn có hơn 60 vận động viên chuyên nghiệp khác, cả nam và nữ, cũng đã cho phản ứng dương tính với meldonium trong các cuộc kiểm tra năm nay.

Tuấn Anh (Theo IFLScience)

XEM THÊM CÁC TIN CÔNG NGHỆ MỚI NHẤT: